फायर एक करणे २

कधी कोणाला फायर करायची वेळ आजपर्यंत आलेली नाही आणि येउही नये ही अपेक्षा.

बाकी नोकरी देतानाचं जर पार्श्वभुमीची पडताळणी केली असती तर एवढा त्रास झालाचं नसता असं वाटतयं. अर्थात सॉफ्टवेअर कंपन्यांमधल्या कर्मचार्‍यांची संख्या लक्षात घेतली तर एक वेगळी डिटेक्टीव्ह एजन्सी चालु करता येईल =))

समजा त्या माणसाने सुरुवातीलाच कबूल केले असते की त्याने खोटे सर्टीफिकेट दीले आहे. आणि तो कोर्स तुमच्या कंपनी साठी फार काही उपयोगी नसता तर तुमच्या कंपनीची काय भुमिका राहीली असती?

आजकाल एक नवे वाचण्यात आले , आपण सोशल मीडिया वर काय लिहिता हे ध्यानात ठेवा प्रोस्पेक्टिव रिक्रूटर्स ते वाचून आपल्या बद्दल मते बनवु शकतात, नोकरी धोक्यात येऊ शकते, हे खरेच होत असते का? की फ़क्त भीती दाखवणे असते? सोशल मीडिया वर एखाद्या एम्प्लॉयी न व्यक्त केलेली कंपनी विरोधी मते ही फायर करताना पुरावा म्हणुन वापरली जाऊ शकतात का?

१ माझ्या कंपनीमध्ये २०१० मधे काही लोकांना नॉन परफॉरमन्समुळे काढणार अशी कुणकुण होती . एके दिवशी ज्युनियर एच आर बरीच धावपळ करताना दिसला ( १०० हेडकाउंट ) त्यामुळे आज कायतरी होणार याचा अंदाज आला .
प्रथेप्रमाणे एच आर ने काहीजणांना केबिनमध्ये बोलावला .. तोवर अ‍ॅडमिनने त्यांचे पीसी बंद केले. पत्र \चेक दिले \चेक दिले आणि तात्काळ मुक्त केले .

दुखी लोकांच सांत्वन 'सुदामा'मध्ये करत असताना ज्यु. एच आर रडत रडत आला आणि मॅनेजमेंटला शिव्या देउ लगला.. दिवसभर यांचे डॉक्युमेंत बनवून एक्झूक्यूट झाल्यावर शेवटी सीनियर एच आर ने याला पण नारळ दिला होता..

प्रदिर्घ कारकीर्द असल्याने होण्याचा आणि करण्याचा बर्‍यापैकी अनुभव. फायरिन्ग एकदाच झाले काढले मात्र ४-५ जणांना ...
माझे झाले तेव्हा :
एक जागतिक आटो एमेन्सी - पण खप नसल्याने घाईला आलेली म्हनून आमची बदली मुम्बईला मनाविरुद्ध ! नव्या घरात नुकताच रहायला गेलो होतो पण इलाज नव्हता. मुंबई कधीच आवडत नव्हती , बायको सारखी आजारी पडे. माझी चीड-चीड ! बॉसशी अजिबात पटत नव्हते .. रोज ताणाताणी ! एच आर ने ३-४ वेळा मध्यस्थी केली.
पण बॉस पावरफूल होता.. एकदिवशी सकाळी त्यानेच दहा वाजता बोलविले आणि थंड्पणे सांगितले ..युवर सर्विसेस नो मोअर रिक्वायर्ड ! उध्वस्त झालो ... घराचा हप्ता १४,३४२ /- एक स्कूल गोईन्ग , एक तान्हे !!!
ताडकन उठलो आणि एच आर सिनियर व्हाईस प्रेसिडेन्ट्ला फोन लावला .. जाम भडकलो होतो.. सगळी भडास काढली .... तो म्हणाला आज घरी जा उद्या सकाळी बोलू !
मी घरी गेलो .. जाण्यापूर्वी बाथरूम मध्ये पोट्भर रडून घेतले ! घरी फोन केला होताच आल्यावर बायकोने धीर दिला..
सकाळी बरोब्बर आठ वाजता एच आर चा फोन... ! झाले त्याला इलाज नाही , तू राजीनामा दे ! तीन महीने कामावर येऊ नकोस ... तीन महिन्याचा पगार मिळेले .. मुख्य म्हनजे रोलवर राहशील... मी तुझी आपल्या दुसर्‍या डिविजन मध्ये सोय करायचा प्रत्यत्न करतो !
मी राजीनामा मेल ने पाठवून दिला, त्याच दिवशी कलिगबरोबर ल्याप टोप आनि मोबाईलपण पाठवून दिला.
एक महिना भयानक अस्वस्थ होतो , दुसर्‍या महिन्यात स्पर्धक कंपनीने बोलावून घेतले. त्याच महिन्यात नोटिस पे देऊन जोइन झालो !
( त्याच बॉस चा मागच्या आठवड्यात फोन आला होता .. माझ्या पाठोपाठ त्यालाही नारळ दिला.. तो आता गल्फ मध्ये आहे आणि रिटायर होतोय .. मला विचारतोय ,माझी रिप्लेस्मेन्ट म्हनून येतोस का ? )
पण या घटनेने मी खूप काही शिकलो ... नोकरी कधीही जाऊ शकते आणि गेली तरी फारसे बिघडता कामा नये इतपतच आपले ओझे वाढवावे ... शेतकर्याच्या नशिबात जसा दुष्काळ तसे आप्ले फायरिन्ग .. तुमचा दोष असो अथवा नसो .. परीणाम भोगावे लागतातच ! )

१. हैदराबादचा एक मुसलमान होतकरु मुलगा.. अतिशय उत्तम काम .. पण सारख्या दांड्या मारायचा.. नको नको ते उद्द्योग करायचा .. एक दिवशी एक मुलगी आणि तिची आई आली गेट्वर ... माझे नाव घेऊन ! भेटायला गेलो तर म्हणाले साहेब याला सांगा , लग्न लाऊन द्या प्लिज नाहीतर आम्हाला तोंड काळे करावे लागेल. .. याला कामावरुन काढायची धमकी द्या .. मी पेचात .. या एका कारणासाठी मी त्याला कामावरून कसा काढ्णार ? शेवटी एच आर ला मध्ये घातले, ते म्हणे पोलिस क्म्प्लेन्ट आहे का ? ( सोपा प्रश्न अवघड करण्याची त्यांची हातोटी लोकविल्क्श्ण असते ) ती मुलगी आणि आई बिचारे निघून गेले. मी याला केबिन मध्ये बोलावून झाप झाप झापला ! ह्याच्या डोळ्यात घळाघळा पाणी ! पण मख्ख ! मी शेवटी व्याव्सायिक कौन्सेलिन्ग करुन घेतले पण याच्या दांड्या वाढतच होत्या.
असे २-३ वेळा झाल्यावर एच आर ने बोलावून नारळ दिला .. पण सही माझी होती !

२. टृयावल बिलात फेरफार करुन अधिक पैसे मिळ्वण्याची चट्क लागलेला एकजण होता... ..त्याला मीच पकडले आणि त्याची नोकरी घालवली. एकदा कंपनीच्या ट्रकबरोबर जबाब्दार माणूस पाहीजे म्हणून पुणे - नागपूर प्रवासाला पाठवले. मुक्काम जालण्यात केला .. तिथल्या लॉ़जचे बील एका रात्रीचे १५०० / लावले होते. मला शन्का आली मी त्या लॉजला फोन लावला... आणि कोटेशन मागविले .. लॉजचा मालक खरोखर चांगला होता.. त्याने सांगितले हा ७०० वाल्या खोलित राहीला होता आणि आमची महाग रूम सुद्धा ११०० ला आहे.. माझ्याकडूनच त्याने कोरे बील घेतले आहे.
पुढच्या १५ मिनिटांत गेटवरून सिक्युरिटी येऊन त्याला घेऊन गेले ..

३. फ्रौड सर्टीफिकेट .. मी शिवथर घळीत होतो.. फोन लागत नव्हता .. शेवटी फाट्यावर येऊन फोन केले .. एच आर ने फक्त कळवले आम्ही याला काढतोय ... नुकतेच लग्न झाले होते त्याचे .. फार वाईट वाटले मला. पण करता येण्यासारखे काहीही नव्हते

४. एक मुलगी ... सहा महिने काम केल्यावर लग्न झाले. कामात अजिबात लक्श नाही ,तासंतास फोन वर .. मला वाटले लग्न झाल्यावर कमी होईल .. पण प्रकरण वाढले .. एकदिवशी शिव्या खाऊन आलो आणि जागेवर बसलो तर नाचत आली आणि म्हणाली सर जरा लवकर घरी जायचे आहे !
संतापलो होतोच , म्हणालो , कायमचे जायला सांगितले तर कसे ?
निर्लज्जपणे म्हणाली चालेल... ताबडतोब एच आर ला फोन लावला .. २ तासात विषय संपला. पण त्या दोन तासात तिने रडून गोंधळ करण्याचा प्रयत्न केला .. माझी टिम मात्र खूष झाली. या केसमध्ये मात्र एच आर ने माझ्याकडून काही ब्याक डेटेड रिपोर्ट घेतल्याचे आठवते.

फायर झाल्यावर काय करावे ? किंवा अशा परीस्थितीला कसे तोंड द्यावे?

१. ३ महिने पुरेल एवढी लिक्विड कॅश : ज्यात सर्व इएमआय + महिन्याचा खर्च + इमरजन्सी खर्च हे सेव्हिंगमध्ये असावेत.

२. होम लोनचा हप्ता मोठा असेल आणि भरणे शक्य नसेल तर बँकेला तसे कळवावे.

३. शकयतो क्रेडीट कार्ड ई. ची बिले पेंडींग ठेउ नये.

४. सध्याच्या एच आरची कधीही भांडू नये ( पुढच्या कंपनीमधून रेफर्न्स साठी फोन येतो.)

५. घरी लपवू नये . सर्वांना स्पष्ट शब्दात कल्पना द्यावी म्हणजे दबाव कमी होतो . ६-८ वर्षांची मुले सुद्धा ही परीस्थिती समजून घेतात.

कठीण आहे राव!!!

लेखातील आणी प्रतिसादातील अनुभव रोचक आहेत.

पुढील भागाच्या प्रति़क्षेत..

विटुकाका, कपिलमुनी - भारी अनुभव आहेत. भारीच!

फेक रीझ्युमे वरुन आठवण झाली. आमच्या कडे एक असा किस्सा घडल्याचं आठवतयं. पण तो फेक एक्स्पिरिअन्स सर्टिफिकेटचा होता. माझ्या सगळ्यात पहिल्या कंपनीमधे क्वालिटी कंट्रोल साठी एक डिप्लोमावाला एकाला नोकरी लागली. त्यावेळेस त्याचा डिपार्टमेंटचा सुपरवायझर रजेवर होता दोन आठवड्यांच्या. दोन आठवड्यांनी आल्यावर ओळख आणि कुठे आधी काम केलेलं ह्यावरुन विषय निघाला तेव्हा त्या मुलानी मी अमुक अमुक व्हेंडर कंपनी कडे १ वर्ष काम करत होतं असं सांगीतलं. त्यावेळेला त्या सुपरवायझर ला शंका आली. कारण तो कामानिमित्त सतत त्या व्हेंडरकडे जात येत असे आणि त्याच्या स्टाफशी ह्याच्या ओळखीही होत्या, त्याला ह्या मुलाला कधी पाहिल्याचं आठवलं नाही. मग ह्यानी थेट एच.आर. कडे असं लेखी स्टेटमेंट दिलं. त्यावर एच.आर. नी बॅकग्राऊंड चेक घेतला. त्यावेळेसं असं लक्षात आलं की ह्यानी त्या व्हेंडरच्या नावे बनावट सर्टिफिकिट बनवलं होतं. त्यावरचा फोन क्रमांक आपल्या मित्राचा दिला होता. एच.आर.नी सरळ त्याला शिफ्टमधुन चार कामगारांच्या मदतीनी चक्क कॉलर वगैरे धरुन सिक्युरिटी गेटला पाठवला होता. पोलिस केस केली आणि मो़कळे झाले.

फेक सर्टीफिकेट व इन्टरव्यूला उधारीचा आत्मविश्वास ह्या सुध्दा एक कलाच आहेत.. सर्वानाच जमेल असे नसते.. :)

आयटी मधला पहिलाच जॉब होता . छोटी कंपनी होती. दर वर्षी बॉण्ड केला जायचा . जे बॉण्ड करतील त्यांना चांगले इंक्रीमेंट मिळायचे बाकीच्यांना जोब थ्रेट असायचा . २००८ -१० चे दिवस होते . पहिले २ वर्ष गुमान बाँड केला . २ वर्षे पूर्ण झाला तेव्हा नाही केला. कारण आपण चांगला काम करतो याचा काँफिडन्स होता. त्याच वेळेस लग्न केला त्याला महिनाच झाला तेव्हा मालकांनी ( एम डी) ने आत बोलावला , एच आर होता आणि सांगितला , तु बाँड कर नाहीतर राजिनामा दे ! तु बाँड न केल्यामुळे बाकीच्यांना पण तसे करायला उत्तेजन मिळत आहे आणि हे कंपनी पॉलिसीला मारक आहे .
एच आरला वाटले आत्ताच लग्न झालय . झक्क मारत बाँड करेल .. पण मी सरळ राजीनामा दिला आणि बाहेर आलो .
नुकतेच लग्नात सर्व पैसे खर्च झालेले आणि नोकरी गेलेली . ( अशा वेळेस घरातल्या दोघांनी नोकरी करणे कित्ती गरजेचे असते ते कळते) .
सुदैवाने त्याच्या तिप्पट पगाराची नोकरी १५ दिवसात लागली . पण ते १५ दिवस ..

ऑफिसमधे काही वर्षापुर्वी घडलेला विचित्र किस्सा.
एका मुलाचे त्याच्या काकांशी जमीनीवरुन काहीतरी भांडण, कोर्ट कचेर्‍या चालु होते.
काका आणि याचे एकमेकांना फोन असायचे आणि त्यात भांडाभांडी, धमक्या वगैरे प्रकार.
एकदा असाच फोन झाला आणि नंतर या पठ्ठ्याने फ्री एस्.एम. एस. साईट वरुन काकाला धमकीवजा मेसेज केला.
काकाने मेसेज दाखवुन जीवाला धोका आहे म्हणुन पोलिस कंप्लेंट केली. मेसेज कुठुन आला हे ट्रेस करुन कंपनीत पोलीस आले.
त्याच दिवशी याला डच्चु मिळाला.

साधारण असे फेक लोक एखादे काम मोठे असेल तर लगेच खपून जातात म्हणजे . १०-१२ लोकांचा ग्रुप एखाद्या प्रोजेक्ट वर काम करत असेल तर त्यामध्ये एखाद्या फेक माणसाचा समावेश झाला तर लगेच काही बाहेर पडत नाही . आईट मध्ये तरी बर्याच वेळा बिलिंग च्या नावाखाली माणसे असणे महत्वाचे असते तिथे तर सहज खपून जाते . पण अश्या माणसाला जर चुकून छोटी टीम मिळाली त(२-३ ) लोकांची तर फार वाईट हाल होतात आणि बाहेर पडतो .

आमच्या प्रॉजेक्ट च्या एका टीम लीड ला रात्र पाळीत काम करायला त्रास व्हायच , मेडिकल इश्यूस होते पण प्रॉजेक्ट मॅनेजर त्यालया जबरदस्तीने नाइट करायला लावायचा . जरी टेक्निकॅली स्ट्रॉंग असला तरी कम्यूनिकेशन चांग्ल नसल्या मुळे कॉल वर गंमती व्हायच्यात आणि त्याचेच टीम मेंबर त्याची खिल्ली उडवायचे. प्रॉजेक्ट मॅनेजर खूपच अतॉरिटेटिव होता , ह्या टीम लीड चे त्याच्याशी जमायचे नाही म्हणून अगोदर पासूनच बेड बुक मधे होता. असेच एकदा क्षुल्लकश्या कारणा वरुन दोघं जुंपली आणि तेंहवा पासून ह्याची इमेज आणखी डाउन झाली. कुठलस क्लाइंट शी मिस्कम्यूनिकेशन झाल आणि ह्याचा गेम झाला. ज्या शिफ्ट मधे हे झाल ती त्याने एका टीम मेंबर बरोबर बदली केली होती , ज्याच्या मुळे मिस कम्यूनिकेशन झळ त्याने काणा वर हात ठेवले , ह्याला शिव्या बसल्यात शिवाय मॅनेजर ने त्याला पीआईपी ला पाठवल अश्या प्रॉजेक्ट मधे टाकल जिथे ह्याच्या टेक्नालजी च काहीच काम नव्हत, अर्थात एच आर ला नेगेटीवे फीडबॅक दिल्या गेला कि हा काम करायला टाळातळ करतो ह्याला काम जमात नाहीत नाइट शिफ्ट करायला नकार देतो ह्याच्या मुळे टीम ला त्रास होतो ई. ह्याच्या जागी कुठल्या फेक हैदराबादी ला आणल , त्या हैदराबादी ला केटी वगैरे देण्याचे सोपस्कार पुन: ह्यालाच सोपवण्यात आले , आणि वर त्या फेकर हैदराबादी ने ह्याची कंप्लेन्ट केली की हा केटी नीट देत नाही म्हणून.

टीम पार्टी मधे सर्व टीम मेंबर्ज़ च्या समोर अत्यंत अनौपचारिक पणे ह्याला फायर करण्याची अनाउन्स्मेंट केली. ह्याने राजीनामा देण्याची तयारी दाखवली तर ह्याला ३ महिने नोटीस सर्व करायला भाग पाडले गेले, त्यातून अडीच महिना नाइट शिफ्ट. ३ महिन्याचा पगार कंपनी पॉलिसी म्हणून रोखण्यात आला आणि नोकरीच्या शेवटच्या दिवसा पासून ३० दिवसानी सेटल्मेंट करण्यात आली. दरम्यान ह्याने दुसरा जॉब बघितला होता तरी सुद्धा प्रॉजेक्ट मॅनेजर च्या आकरासटाळ्या स्वभावामुळे ती सुद्धा ऑफर हात ची गेली. अत्यंत पद्धतशीर पणे त्या मॅनेजर ने टीम लीड चा गेम वाजवला.

हा दिप्रेशन मधे गेला , २-३ महिने घरी रिकाम बसाव लागल , रम्यान च्या काळात आम्ही जवळच्या मित्र जमेल तशी मदत करत होतो. आणि नंतर महत प्रयासाने त्याला कुठे दुसरी नोकरी मिळाली , मधले ६-७ महिने हा अत्यंत टेन्शन मधे होता , दोन शाळकरी मुल आणि बायको वर्किंग नसल्या मुळे ह्याला ते दिवस कठीण गेलेत .

आणि कहर म्हणजे त्या फेकर हैदराबादी ला बेस्ट परफॉर्मर चा अवॉर्ड मिळाला !अर्थात मेहनत त्याच्या हात खाली काम करणारे टीम मेंबेर्सचिच होती पण रेकग्निशन ह्याने एकट्याने लाटला.
अर्थात तो कुचकामी आहे ह्याची जाणीव त्या टीम ला आता झाली , अजूनही ते म्हणतात ह्या फुकटया फेकर हैदराबादी हून जुना टीम लीड परवडला

लहान वयात सत्ता मिळवतात त्यामुळे कधी कधी पोरकट पण आहे लीडरशिप मध्ये असे वाटते ???

वाचतोय एक एक अनुभव !

मदनबाण.....
आजची स्वाक्षरी :- दिल जिगर नझर क्या है... { Dil Ka Kya Kasoor }