फिटनेस माउंटन अँड युअर एसयुव्ही

जरा डिट्टेल लिवा! म्हणजे कल्पना छान आहे, पण आम्ही शेवट मिपाकर. नुसतं एक चित्र दिसलं की धावले पुढच्या धाग्यावर!

छान. व्यायामाचा नेमका परिणाम कसा आणि काय होत असतो ? आपल्यासाठी योग्य व्यायाम प्रकार कसा निवडावा ?
तसेच वेगवेगळ्या वयाच्या, वजनाच्या, जीवनशैलीच्या लोकांसाठी उचित असलेला व्यायाम आणी आहार याविषयी विस्तृतपणे लिहावे, असे सुचवतो.

अाजकाल सर्वजण व्यायाम, अाहार या बाबतीत जागरूक झाले अाहेत. खरंतर तुंम्ही अाम्ही व्यायाम करावा, असे अनेकांना मनापासून वाटते. पण त्याचे एक महत्वाचे कारण असे की त्या लोकांचा व्यवसाय तुंम्ही व्यायाम केला तर चालणार असतो. मी धागाकर्त्याबद्दल वा इथल्या कुणाबद्दल बोलत नाही, याची नोंद घेणे. खासकरून जीमवाले, रेडीओवर प्रायोजित कार्यक्रम करणारे असे काही बोलतात, की अापण जर व्यायाम केला नाही, तर जणू फार म्हणजे फारच मोठा धोका पत्करत अाहोत. पण याकडे जरा वेगळ्या दृष्टीकोनातूनही पाहता येइल.

जर घरातली कामे स्वत: केली, बारीक सारीक कामासाठी वाहन नाही वापरले, छोट्या मोठ्या चढ-उतरणीसाठी लिप्टचा मोह टाळला, तर खरंच अापल्याला व्यायामाची गरज अाहे का? लोक जेंव्हा अापली भली मोठी कार घेऊन ‘जीम’ला जातात, अाणि अात जाऊन ट्रेडमीलवर पळत राहतात, तेंव्हा अाश्चर्य वाटते. एका मित्राने अतिशय उत्साहाने ट्रेडमील घेतली व महिन्याभराने त्याला गुढग्याचा त्रास सुरू झाल्याचा अनुभव अाहे. नंतर कळले की ट्रेडमीलवर चालणे नैसर्गिक नाही अन त्यामुळे गुढग्यांना हिसके बसत होते. तसेच काही घरात स्वयंपाक, धुणे (मशिनमध्ये हं), साधे घर झाडायलाही बाई लावतात, तेंव्हाही असेच अाश्चर्य वाटते. अापण घर झाडायला कमरेत वाकायचे नाही, पण योगा क्लास मात्र चुकवायचा नाही, हे काय अाहे?

जे ब्बात वेल्ला काका

व्यायाम करायला एक माणुस ठेवावा म्हणतोय.

आहे का कोणाच्या माहितीत चांगला एखादा गरजू आणि मेहनती माणुस

पैजारबुवा,

व्यायाम करायला एक माणुस ठेवावा म्हणतोय.

खरे आहे. पूजा-अर्चा करायला जर पैसे देऊन नेमलेला माणूस चालतो, आणि त्याचे पुण्य यजमानाला मिळते, मंदिर, चर्च इत्यादिला दिलेल्या दानातून पुण्यलाभ होतो, तर व्यायामाला काय हरकत आहे ?
कामाच्या बाबतीत बाया जास्त सिन्सियर असतात म्हणे. त्यामुळे व्यायाम करायला माणूस ठेवण्याऐवजी बाई ठेवली तर ?
यावर तज्ञांनी प्रकाश टाकावा.

पण एकदा व्यायाम न करणार्या, जाग्रणं करणार्या, बिनधास्त लोकांकडे पण बघा.
कित्येक जरा काय झालं तर गळपटणारे ‘नाजूक’ पैलवान बघितलेला,
- स्वधर्म

AC जिम मध्ये खरोखरच व्यायाम होतो का! अंगातून घामाच्या धारा वाहायला पाहिजेत. असेही दिवसातले आठ- दहा तास थंडावा घेताच ना, मग शरीराला थोडे कष्ट द्या ना. Diet च वेड लागल आहे. कष्ट करायला नकोत मग shortcut शोधायचे.

मी आधी नियमित व्यायाम करायचो, जवळपास वर्षभर केला आणि शरीरही कमावले. कोणताही खुराक नाही, जे नेहमी जेवायचो तेच, त्याव्यतिरिक्त काहीही नाही. व्यायामशाळाही सामान्य, डम्बेल्स, डबल बार, चेस्ट प्रेस बेंच, काही प्लेट्स आणि भिंतीत आडवा टाकलेला एक पूलअप्स बार…बस्स!

त्यावेळेस जो व्यायाम केला तो आता मला कित्येक वर्षे पुरतोय. आता घरच्याघरी रोज फक्त सूर्य नमस्कार आणि पोटासाठी दोन आसने. दारू आणि सिगरेट च व्यसन सुद्धा केलं. पण या व्यसनामुळे जी हानिकारक तत्व शरीरात साठायची ती व्यायामाद्वारे घामावाटे नक्कीच बाहेर निघत असणार.

घाम काढा रे अंगातून!

मला ठाऊक असलेले व्यायामाचे फायदे:
१. र्‍हदयाचे स्नायु बळकट होऊन त्याची कार्यक्षमता वाढणे.
२. शरिरातील चरबीचे ज्वलन होणे.
३. स्नायुंची शक्ती वाढणे
४. स्नायुंचा लवचिकपणा वाढणे
५. स्नायुंची कार्यक्षमता वाढणे
६. सांधे मोकळे होणे, सांध्यांभोवती आव जमण्यापासून बचाव, परिणामी सर्व शारीरिक हालचालीतील सुलभता.
७. शरीराला अतिरिक्त प्राणवायू लाभणे.
८. एकंदरित जास्त ऊर्जा, उत्साह, प्रसन्नता लाभणे.
याखेरीज आणखी फायदे असतीलच, त्याविषयी कुणीतरी लिहावे.

अलिकडे मी ताई-ची आणि ची-गाँग नामक चिनी व्यायाम अजमावत आहे. यात अतिशय सावकाश हालचाली करायच्या असल्याने स्नायुंना दुखापत होण्याची शक्यता नसते. उतारवयात करायला अतिशय उपयुक्त. आजकाल बहुतेकांना उगीचच प्रत्येक बाबतीत कारण नसता घाई करायची खोड जडलेली असते, सहनशीलतेची सवय मोडलेली असते, त्यावरही हे व्यायाम अतिशय परिणामकारक आहेत.

.

तरीपण डिस्क्रिप्शन आवडले. अगदी मनापासून लिहिलेय.

व्यायामाचे अनेक प्रकार असतात, ज्याने जसं झेपतंय तसा व्यायाम करावा. काही लोक हजारो रुपडे खर्च करून जिमा लावतात, काही हनुमान व्यायामशाळेत जातात (आमच्यासारखे), काही भरपूर धावतात, काही सायकल चालवतात, काही पोहायला जातात, काही योगासने करतात (मी करतो)

मागे भरत दाभोळकर एक कार्येक्रमात म्हणालेले,ते गेली अनेक वर्षे न चुकता व्यायाम करतात,जसे आपण अंघोळ करायला काही कारणे देत नाही, तशीच व्यायामाला सुधा देऊ नयेत, रोजच्या जगण्याचा व्यायाम हा एक भाग झाला कि वेगळे efforts द्यावे लागत नाहीत.
कुठलीही गोष्ट सतत ण चुकता २१ दिवस केली कि त्याची सवय लागते म्हणतात. ज्यांना व्यायाम करायचा कंटाळा येतो त्यांनी ण चुकता २१ दिवस तो करून पाहावा :)

व्यायाम करायचा असेल नियमीत तर जिम बिम लावण्याऐवजी लग्न करावं.

धागा व प्रतिसाद आवडले. ते चीनी व्यायामप्रकार योगासनांच्या जवळ जाणारे आहेत असे वाटते.

छान माहिती.
जीमला जाण्याआधी आणी जीमनंतर हादडायला महाराष्ट्रीयन (शाका/मांसाहार) डाएट सुचवा . जालावर जास्त माहिती उसगाव/उरलीकांचन पब्लीकसाठी आहे.

खुपच छान धागा :)

घामाचे काम शरीराला थंड ठेवणं हे आहे. हायड्रेटेड नव्हे उलट घामाने डीहायड्रेशन होते.
असो घाम गाळला नाही तर व्यायामाचा फायदा होत नाही हा गैरसमज --तुम्ही बाळंत पणाच्या कळा दिल्या नाहीत तर तुम्हाला मुलाबद्दल प्रेम वाटत नाही याच्या पातळीचा आहे.
नुसता प्लास्टिकचा रेनकोट घालून पहा. दहा मिनिटात शरीर घामाने निथळून निघेल. अतिविशाल माणसे शरीरावरील चरबीच्या थरामुळे कायम घामेजलेली असतात, कोणताही व्यायाम न करता. शरीर व्यायाम करतं तेंव्हा गरम होतं. याचं कारण ५० % कार्य हे उष्णतेच्या स्वरुपात फुकट जात असतं. हे म्हणजे पेट्रोल चे इंजिने चालू केले कि गरम होते कारण ५० % उर्जा उष्णतेमध्ये रुपांतरीत होऊन फुकट जात असते.
गरम शरीर थंड ठेवण्यासाठी घाम येतो. घाम वाळण्यासाठी लागणारी उर्जा शरीरातून काढून घेतली जाते त्यामुळे शरीर थंड होते.लिक्विड कुल्ड इंजिन असेच कार्य करते. थंड हवेच्या ठिकाणी किंवा बर्फाच्छादित प्रदेशात व्यायाम केला असता मुळीच घाम येत नाही मग तेथे काय कॅलरी जळत नाहीत का?
घामातून निर्विषीकरण(DETOXIFICATION) होते हा एक मोठा गैरसमज आहे.कोणत्याही तर्हेने तेल लावून ई घाम आला तरी त्यातून विषारी द्रव्ये बाहेर पडत नाहीत हे सिद्ध झालेले आहे. मुळात शरीरात विषे साठून राहू नये म्हणून तुमचे यकृत आणी मूत्रपिंडे अहोरात्र काम करीत असतात. सिगरेट मुळे फुप्फुसात साठलेली द्रव्ये घामावते बाहेर पडायची असतील तर ती प्रथम रक्तात मिसळायला पाहिजेत आणी तेथून तो त्वचेकडे येतील. पण यामुळे शरीराला उपायाच्या ऐवजी अपायच होईल. परंतु असे होत नाही. टार इ. द्रव्ये फुप्फुसातच साठून राहतात आणी त्यांचा फुप्फुसावर परिणाम होऊन कर्करोग होतो.
आयुष्यात एकदा दोन वर्षे व्यायाम केला तर तो आयुष्यभर पुरत नाही. तसे असते तर खेळाडू लोकांना हृदय विकार आला नसता.
व्यायाम हे प्रार्थने सारखे आहे. कसा करता ते महत्त्वाचे नाही करता हे महत्त्वाचे आहे. मग तो वेगाने चालणे, पळणे, पोहणे, सायकलिंग करणे किंवा पायर्या चढणे असो. पायर्या चढणे म्हणजे तळमजल्यावर जाण्यासाठी चार पायर्या चढणे नव्हे तर दिवसात तीन वेळा सात मजले चढणे इतके असावे.
नाहीतर व्यायाम करता का विचारल्यावर रुग्ण सांगतात हो करतो ना! काय करता विचारले कि प्राणायाम करतो.
जिम मध्ये गेल्यावर व्यायाम होण्याचे मूळ कारण आपण तेथे दाबून पैसे मोजलेले असतात त्यामुळे लाजे काजेस्तोवर दोन चार महिने लोक जातात आणि मग काहीतरी कारण काढून बंद होतें.
व्यायम करणे हा शरीर लवचिक ठेवण्यासाठी जास्त महत्त्वाचा आहे. अर्थात तोंडावर ताबा ठेवला तर वजनही कमी होते.
आळस हे व्यायाम न करण्याचे सर्वात महत्त्वाचे कारण आहे ( मी सुध्दा यात मोडतो कारण माझा पण व्यायाम हा अतिशय अनियमित आहे) पण मी तोंडावर ताबा ठेवून वजन मात्र टिकवून आहे.
तेंव्हा ज्याला जसा जमेल तसा आणी तितका( खरं तर त्याच्या पेक्षा जास्त) व्यायाम करावा. व्यायामाचे फायदे जरा सावकाशीने लिहितो.

चांगली माहिती.
मैदा आणि वेफर्स वर बंदी यावी असं वाटतं कधीकधी.

धागा आणि प्रतिसाद आवडले.

मी साधारणता दीड वर्षापूर्वी ९५ किलोचा होतो..मागचे एक वर्ष व आता पण मी ७३-७४ किलो टिकवले आहे..माझी प्रेरणा ्हणजे मालकीणबाईंची(लग्न झालेले नाही हं अजून) विनंतीवजा धमकी...मागच्या वर्षी किमान प्रयत्न तरी करावे म्हणून तळजईला सकाळी चालायला जाऊ लागलो...१५ दिवसात रोजचे १० किमी चालू लागलो..जास्त काही वजनात फरक पडलाय अस जाणवलं नाही...शरीर फक्त पहिल्यापेक्षा हलके वाटू लागलेले...मग अजून एक प्रयत्न म्हणून जिम लावली..माझे नशीबच चांगले म्हणून जिममध्ये चांगले ट्रेनर मिळाले..एक दिवस कार्डीवो(ट्रेड मिलवर रनिंग, सायकलिंग, अजून एक कोणती तरी मशीन होती), एक दिवस पायाचे व्यायाम (उठाबशा,लंजेस,लेग प्रेस) व एक दिवस डम्बेल्स वगैरे. सुरुवातीचे दोन महिने जिम बरोबरच डाएट हि नियंत्रित केले..या सर्वांचा एकत्रित परिणाम म्हणजे दोन महिन्यात माझे वजन ५-६ किलोने कमी झाले...नंतर जिम सोडून नैसर्गिक व्यायाम सुरु केला...त्या अगोदर मी कधी ४००मी.च्यावर कधी पळलो नव्हतो पण हळूहळू मी स्टॅमिना वाढवत नेला व आठवड्यातून तीनदा असे १०-१२ किमी रोजचे पळू लागलो...दर रविवारी २१ किमी पळू लागलो...नंतरच्या २ महिन्यात मात्र आमुलाग्र बदल झाला...वजन ७६-७८ पर्यंत खाली आले (खाण्यावर जास्त नियंत्रण न करता पण)...आता मात्र खूपच फरक पडलाय...व्यायामाची सवयच अंगवळणी पडलीय...रनिंग, पोहणे,सायकलिंग हा क्रम आठवडाभर सुरु असतो...त्याच्या जोडीला सूर्यनमस्कार, यागोसाने, जोर, बैठका पण सुरु आहेत...मी आधी एकही जोर मारू शकत नव्हतो..मध्यंतरी एका जिममध्ये जोर काढण्याच्या स्पर्धेत तिसरा नंबर काढला (पदकही मिळालेले)...मी आता सलग ५० किमी सायकलिंग, १० किमी रनिंग व १ किमी पोहण्यासाठी प्रयत्न करतोय...आता वाटतंय कि उशिरा का होईना पण गाडी रुळावर आलीय...
माझे काही अनुभव:
१. जेवताना किंवा जेवण झाल्यावर तसेच जेवणापूर्वी लगेच पाणी पिऊ नका..
२. रात्री लवकर, सकस व हलका आहार घ्या (याचा फरक फार लवकर जाणवतो). शक्यतो संध्याकाळी ४ नंतर जास्त तेलकट किंवा जास्त गोड पदार्ध खाण्याचे टाळा
३.जेवणात दुध,दही,ताक,हिरव्या पालेभाज्या, मोड आलेली कडधान्ये, पाच विविध प्रकारची फळे रोज असावीत.
४. जेवण झाल्यावर सहस्त्रपावली करा...फरक नक्की जाणवेल...
टीप: वजन जास्त असेल तर कमी करण्यासाठी सुरुवातीला व्यायाम व डाएट दोन्ही करणे उत्तम..एकदा व्यायामाची सवय लागली व वजन कमी झाले कि तुम्ही परत पूर्वीसारखे चरू शकता...वजन कमी करणे अवघड आहे मात्र नियंत्रित करणे खूप सोपे आहे..

@अमित सांगली: तुमचा उपक्रम फारच प्रेरणादायक आहे, मात्र तुमचे वय किती, हे सांगणे आवश्यक आहे, कारण एवढा व्यायाम जास्त वयाच्या लोकांना करणे शक्य आणि योग्यही नाही.
मला स्वतःला (वय ६४) जॉगिंग, डंबेल्स आणि वेगात चालणे या तिन्हीतून (योग्य माहिती आणि मार्गदर्शनाच्या अभावी) इजा झाल्याने हे प्रकार (बहुधा कायमचे) बंद करावे लागलेले आहेत. त्यामुळे आता ताई-ची वगैरे प्रकार अजमवतो आहे. ताज्या भाज्यांचा आणि फळांचा रस काढून पिणे अत्यंत उपयोगी असल्याचा स्वानुभव आहे.

.मी आता सलग ५० किमी सायकलिंग, १० किमी रनिंग व १ किमी पोहण्यासाठी प्रयत्न करतोय.

ऑलिंपीक डिस्टन्स? गुडलक!! मोठी कमिटमेंट आहे! कुठल्या टुर्नामेंट मध्ये साईनअप केलेत?
अजून काही शंका -
१. बाईक कुठली निवडली आहे? कशी निवडली?
२. आठवड्याला किती तास व्यायामाला द्यावे लागतात?
३. न्युट्रीशन स्ट्रॅटेजी काय आहे - ट्रेनिंगमधले आणि प्रि-रेस

महत्वाचा विषय जरा वेगळ्या प्रकारे मांडण्याचा प्रयत्न आवडला.

माझे उदाहरण सांगतो. या वर्षाची सुरुवातच डॉक्टरांकडून तंबी मिळण्यात झाली. अ‍ॅन्युअल चेकपमध्ये बाकी सर्व व्यवस्थित असले तरी कॉलेस्टरॉल मात्र वयाला शोभणार नाही असे वाढले होते. दीड वर्षापूर्वीही असेच चेकअप केले होते तेव्हा ते किंचितसे वाढले होते. तेव्हा डॉक्टरांनी नियमीत व्यायामाचा सल्ला दिला होता.

यंदा डॉक्टरांचा सल्ला इशार्‍यात बदलला होता.

मला अधून मधून व्यायाम करायला आवडतो. पण नियमीत व्यायाम करणे काही केल्या जमत नाही. मी जेथे राहतो तेथे वर्षातले चार ते पाच महिने थंडी व बर्फामुळे बाहेर फिरण्यावर मर्यादा येतात. हिवाळ्यात अधून मधून अंगणातला बर्फ (स्नो) काढणे किंवा काही वेळेस दगडी बर्फ (आइस) फोडून काढणे हे श्रम करावे लागतात. त्याखेरीज आपोआप फारसा व्यायाम होत नाही.

• यावेळी काही परिचितांच्या सल्ल्याने १ महिन्याचा शुगर फ्री चॅलेंज घेतला. चहा कॉफीतून साखर दोन वर्षांपूर्वीच सोडली होती. एक महिना थेट साखर अन अप्रत्यक्ष साखर असलेले सर्व पदार्थ वर्ज्य केले. आता अपवाद म्हणून एखादेवेळेस गोड पदार्थ खातो.
• ब्रेड व इतर बेकरी प्रॉडक्ट्स खाणे जवळ जवळ बंद केले (महिन्यातून एक दोन वेळा खातो).
• तळलेले पदार्थ खाणे जवळ जवळ बंद केले (महिन्यातून एखाद्याच वेळेस अल्प प्रमाणात खातो).
• भातासाठी ब्राऊन राइस वापरणे सुरू केले.
• हापिसातल्या लंचमध्ये फळे व सॅलड खाणे गेली दोन अडीच वर्षे सुरू आहे त्यात बदल करण्याची गरज पडली नाही.

व्यायाम म्हणून हापिसातून घरी आल्यावर अ‍ॅरोबिक्स प्रकारचे व्यायाम करू लागलो. दोरीवरच्या उड्या मारणे, कराटेमध्ये उजव्या डाव्या हाताने बुक्क्या मारण्याची अ‍ॅक्शन करणे, जागच्या जागेवर धावणे इत्यादी.

त्याखेरीज मिनी इलिप्टिकल, अन एक्सरसाइझ बायसीकल खरेदी केली. जेव्हा इतर व्यायाम केले नाही तेव्हा या यंत्रांद्वारे व्यायाम करणे सुरू केले.

हापिसच्या इमारतीत मी पाचव्या मजल्यावर काम करतो. पूर्वी एखादेवेळेसच जिन्याचा वापर करायचो. आता रोज किमान दोनदा जिन्याने चढून वर जातो. एकावेळी दोन पायर्‍यांचे पाउल टाकतो. त्यामुळे अधिक व्यायाम होतो.

गेल्या आठवड्यात कॉलेस्टरॉल पुन्हा तपासले असता ते पूर्वीपेक्षा १० टक्क्यांनी कमी झाले. वजनही २ किलो ने घटले.

डॉक्टरांनी या प्रगतीवर समाधान व्यक्त केले व हेच प्रयत्न पुढे सुरू ठेवण्यास सांगितले आहे कारण कॉलेस्टरॉल अजूनही नॉर्मल नाही. औषध घेऊन कमी करण्याची मात्र अजिबात गरज नाही असे डॉक्टरांचे मत आहे.

आयुष्यात प्रथमच ठरवून असे काही करायची वेळ आली अन ते करू शकलो. मला स्वतःला पूर्वीपेक्षा हलके वाटते व कामावरून घरी आल्यावर पूर्वीपेक्षा अधिक उर्जा असल्याचे जाणवते.

आपण गव्हाची पोळी रोज खातो, आणि भाकरी अधून मधून. याउलट करावे.