एस्केप फ्रॉम डाऊन अंडर - १

दूर अंतरावर दिसणा-या जपानी फ्राईटर्स पाहून टँगचा कमांडर रिचर्ड 'डिक' ओ'केन समाधानाने हसला.

शिकार !

ओ'केनने आपल्यासमोरचा लाऊडस्पीकर ऑन केला. पाणबुडीत सर्वत्र पसरलेल्या त्याच्या सैनीकांना त्याच्या सूचना स्पष्टपणे ऐकू जाणार होत्या.

ओ'केन पासून काही अंतरावरच एकवीस वर्षांचा फ्लॉईड 'फ्रायर ट्रक' कॅव्हर्ली कानाला हेडसेट लावून जहाजांचे येणारे आवाज टिपत होता.

आपल्या इतर अधिका-यांसह ओ'केन कोनींग टॉवरच्या छोट्याशा जागेत उभा होता.

" वेगात कोणताही बदल नाही कॅप्टन !" कॅव्हर्लीने ओ'केनला सांगीतलं.
" पुढच्या बाजूची बाहेरील दारे उघडा. स्टँड बाय् फॉर फायनल बेअरींग. अप् स्कोप !"

कॅव्हर्ली वेगात होणारा कोणताही बदल टिपण्यासाठी हेडसेटमधून येणारे आवाज ऐकण्यात गुंग होता. आपल्या कॅप्टनवर त्याचा पूर्ण विश्वास होता. डिक ओ'केन हा चालताबोलता टॉर्पेडो कॉम्प्यूटर आहे असं कॅव्हर्लीचं ठाम मत होतं. अर्थात यात आश्च्यर्य काहीच नव्हतं. वाहू चा कमांडर मश मॉर्टनच्या हाताखाली ओ'केन तयार झाला होता.

" फास्ट स्क्रू बेअरींग ! थ्री फोर झीरो !" कॅव्हर्लीचा आवाज घुमला.

ओ'केनने पेरीस्कोपला डोळा लावला. जहाजांना एस्कॉर्ट करणा-या एका गनबोटीला त्यांचा पत्ता लागला होता. ती भरवेगाने त्यांच्या दिशेने येत होती. काही मिनीटांतच ती त्यांच्यापर्यंत पोहोचली असती. अर्थात ओ'केनला त्याची पर्वा नव्हती.

" कॉन्स्टंट बेअरींग - मार्क ! कॅव्हर्ली, आवाजाचं बेअरींग येत राहूदे !"
" सेट !"
" फायर !"

तीन लहानसे धक्के बसले. सरसर पाणी कापत तीन टॉर्पेडो एका फ्राईटरच्या दिशेने सुटले. काही सेकंदांतच आणखीन तीन टॉर्पेडो दुस-या फ्राईटरच्या दिशेने निघाले होते !

ओ'केनने पेरीस्कोपमधून बाहेर नजर टाकली. पहिल्या तीन टॉर्पेडोनी आपली कामगीरी अचूक बजावली होती. फ्राईटरची होळी झाली होती. परंतु त्याचवेळी भरवेगात जवळ येत असलेल्या गनबोटीकडे दुर्लक्ष करून चालणार नव्हतं.

" डाईव्ह ! डाईव्ह !" ओ'केनचा आवाज घुमला, " रिग फॉर डेप्थ चार्जेस !"

बॅलास्ट टँकमध्ये चौदा हजार पौंड पाणी भरलं गेलं. सुमारे १८० फूट खाली गेल्यावर सागरतळाजवळ टँग विसावली. सर्वजण आपापल्या नेमून दिलेल्या जागी पांगले होते. पाणबुडी डेप्थ चार्जेसचा सामना करण्यास सिध्द झाली.

" खाली जात रहा लॅरी !" ओ'केनने लेफ्टनंट लॉरेन्स सॅव्ह्डकीनला आज्ञा दिली.

कॅव्हर्ली वरुन येणारे आवाज टिपत होता. गनबोट पाणबुडीच्या वर स्थिरावली होती.

पिंग SS पिंग SS पिंग SS

गनबोटीच्या सोनारचा आवाज पाणबुडीत स्पष्ट ऐकू येत होता !

" पहिला डेप्थ चार्ज !"

ओ'केनच्या खालोखाल असलेला एक्झीक्युटीव्ह ऑफीसर मरे फ्रेजी टँगवर येण्यापूर्वी डिस्ट्रॉयरवर काम करत होता. अनेक जपानी पाणबुड्यांवर त्याने डेप्थ चार्जेसचा हल्ला केला होता. टँग एव्हाना पाण्याच्या पातळीपासून दोनशे फूट खोल होती.

'सेकंदाला दहा फूट या हिशोबाने साधारण वीस सेकंदात पहिला स्फोट होईल !' फ्रेजीच्या मनात आलं.

" सहा ! त्याने सहा डेप्थ चार्जेस टाकले आहेत !" कॅव्हर्ली.
" आणखीन दहा सेकंद कॅप्टन !" फ्रेजी शांतपणे म्हणाला.

दहा सेकंदानी टँगच्या पृष्ठभागावर लाखो हातोड्यांनी घाव घालावेत असा हादरा बसला. संपूर्ण पाणबुडी या टोकापासून त्या टोकापर्यंत हादरली.

रेडीओमन एडविन बर्गमन आपल्या हेडसेटचा आवाज कमी करण्यास विसरला होता. पाणबुडीला बसलेल्या हाद-याने त्याच्या कानठळ्या बसल्या होत्या !

ओ'केनने पेरीस्कोप वर-खाली करण्याची केबल पकडून आपला तोल सावरला. वरुन डेप्थ चार्जेसचा मारा सुरूच होता. आतापर्यंतच्या दहा मोहीमांत अनेकदा ओ'केनने डेप्थ चार्जेसचा सामना केला होता. परंतु यावेळेप्रमाणे अचूक आणि लागोपाठ पडणारे डेप्थ चार्जेस त्यानेही पूर्वी अनुभवले नव्हते.

पाणबुडीतील सुटी असलेली प्रत्येक गोष्ट इतस्ततः फेकली जात होती. अ‍ॅशट्रे, इलेक्ट्रीक बल्बच्या काचांचा खच पडला होता.

चोवीस वर्षांचा मोटर मेकॅनिक असलेल्या क्लेटन डेक्करनेही ओ'केनप्रमाणे अनेकदा डेप्थ चार्जेसचा सामना केला होता, परंतु यावेळच्या डेप्थ चार्जेसच्या मा-याने डेक्करही अस्वस्थ झालेला होता.

वर असलेली जपानी गनबोट अद्यापही डेप्थ चार्जेस टाकतच होती. आणखीन बल्ब फुटत होते.

पाणबुडी कितीही खोलवर असली तरीही जपानी गनबोटीच्या सोनारवर पाणबुडीतला किंचीतसा आवाजही ऐकू जाणार होता. सुरक्षीततेचा उपाय म्हणून एअरकंडीशनही बंद करण्यात आला. इंजीन आणि मोटरमुळे निर्माण होणा-या उष्णतेमुळे सर्वांना घामाच्या धारा लागल्या होत्या !

कोनींग टॉवरमध्ये ओ'केन आणि फ्रेजी एकमेकांकडे कटाक्षं टाकत डेप्थ चार्जेसचा अंदाज घेत होते. टॅंग अत्यंत जाड पोलादापासून बनलेली होती, परंतु तिच्याही सहनशक्तीला मर्यादा होत्याच !

एडविन बर्गमन आपल्या जागेवर परतला होता. जपानी गनबोट पाणबुडीच्या पुढच्या डाव्या बाजूवर ( पोर्ट बो ) असल्याचं त्याच्या ध्यानात आलं. डेप्थ चार्जेसच्या मा-याचा परिणाम पाहण्यास आणि आणखीन डेप्थ चार्जेस टाकण्यास जपानी सज्ज होते !

" सर्व कंपार्टमेंट्स तपासा !" ओ'केनने आज्ञा दिली.

आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे डेप्थ चार्जेसचा वर्षाव होऊनही टँगचं फारसं नुकसान झालेलं नव्हतं !

" गनबोट पुन्हा वळली आहे !" बर्गमनचा आवाज उमटला.

याचा अर्थ उघड होता. पुन्हा डेप्थ चार्जेसचा हल्ला होणार होता !

" त्याने आपला अँगल बदलला ! तो जोरात जवळ येतो आहे !" बर्गमन
" राईट फुल रडार !" ओ'केन गरजला, " ऑल अहेड फुल !"

आतापर्यंत टँग कमीतकमी आवाज करत शत्रूला हुलकावण्या देण्याच्या हेतूने मार्ग कापत होती. मात्रं पूर्ण वेगात जाण्याच्या ओ'केनच्या आदेशाने पाणबुडीचा आवाज गनबोटीच्या सोनारवर नक्कीच ऐकू जाणार होता.

काही क्षणांतच पाणबुडी त्या गनबोटीच्या बरोबर खाली आली. गन बोटीच्या कॅप्टनने ओ'केनची चाल ओळखली होती. त्याने पुन्हा डेप्थ चार्जेसचा मारा करण्याची ऑर्डर दिली !

सोळा डेप्थ चार्जेस !

पाणबुडीतील एकूण एक गोष्ट आणि सर्व नौसेनीक डेप्थ चार्जेसच्या मा-याने हादरुन निघाले होते. ओ'केन आणि फ्रेजी कसेबसे तोल सावरून कोनींग टॉवरमध्ये उभे होते.

' काही सेकंदांचाच प्रश्न ! एक डेप्थ चार्ज अचूक आपटला की खेळ खलास !' फ्रेजीच्या मनात आलं.

अचानकपणे सर्वत्र शांतता पसरली ! डेप्थ चार्जेसचा मारा संपला होता !

टँग पूर्ण वेगाने भर समुद्राच्या दिशेने निघाली होती. ती जपानी गनबोट बरीच मागे पडली होती. आपला डेप्थ चार्जेसचा मारा यशस्वी झाला अशी त्या बोटीच्या कॅप्टनची ठाम खात्री झाली होती. तो पाणबुडीचे अवषेश शोधत होता !

बावीस डेप्थ चार्जेस टँगच्या जवळ फुटले होते ! परंतु लाईट बल्बच्या काचांचा खच पडण्यापलीकडे कोणतंही मोठं नुकसान झालं नव्हतं ! मात्र एकूण एक नौसेनीक डेप्थ चार्जेसच्या मा-याने हादरला होता. अनेक मोहीमांत भाग घेऊनही असा हल्ला त्यांनी कधी अनुभवला नव्हता !

" मला आधी कल्पना आली असती तर मी डिस्ट्रॉयर्सवरच राहीलो असतो !" लॅरी सॅव्ह्डकीन उद्गारला.
" तुला त्याची सवय नाही झाली अजून !" ओ'केन म्हणाला, " यापेक्षाही जवळ येऊन आदळल्यावर हे परवडले असं वाटेल तुला !"

सॅव्ह्डकीनच्या चेह-यावरचे भाव पाहून ओ'केन खळखळून हसला !

" कम् ऑन लॅरी ! माझी पण सॉलीड टरकली होती !" ओ'केन.

मरे फ्रेजीने आतापर्यंतच्या दहा मोहीमांत अडीचशेच्या वर डेप्थ चार्जेसचा मारा झेलला होता. परंतु या एकाच हल्ल्यात त्यापेक्षाही जास्त डेप्थ चार्जेस आपण खाल्ले असावेत असं त्याचं ठाम मत होतं !

काही दिवसांनी टँग मिडवे बेटांवर न थांबता पर्ल हार्बरला परतली. टँगची चौथी मोहीम संपली होती. पॅसीफीक फ्लीटमधील टँग सर्वात खतरनाक पाणबुडी म्हणून टँगचा लौकीक पसरला होता !

पर्ल हार्बरला परतल्यावर इतर सर्वजण सुट्टी उपभोगण्यात मग्न असताना ओ'केन मात्रं पुढच्या मोहीमेच्या दृष्टीने पाणबुडीची दुरुस्ती आणि उपलब्ध असलेली आधुनिक यंत्रसामग्री आणि टॉर्पेडो पाणबुडीत बसवण्याच्या कामात मग्न होता.

दरम्यान टँगचा एक्झीक्युटीव्ह ऑफीसर मरे फ्रेजीची बदली झाली ! ओ'केन आणि फ्रेजी या जोडीने चार यशस्वी मोहीमांत आपला चांगलाच दरारा निर्माण केला होता. फ्रेजीच्या जागी सव्वीस वर्षांच्या फ्रँक स्प्रिंगरची नेमणूक झाली. स्प्रिंगर प्रशिक्षण कालावधी दरम्यान ओ'केनचाच विद्यार्थी होता !

ओ'केनच्या पहिल्या तीन मोहीमाही चांगल्याच गाजल्या होत्या. दुस-या मोहीमेत तर टँगने पाण्यात कोसळलेल्या बावीस फायटर पायलट्सची यशस्वी सुटका केली होती. पॅसिफीकमध्ये सर्वात जास्तं जहाजं बुडवण्यचा विक्रम ओ'केनच्या नावावर जमा होता !

न्यू हॅम्पशायरमधील डोव्हरचा असलेला रिचर्ड ओ'केन वयाच्या एकोणीसाव्या वर्षी नेव्हीत दाखल झाला होता. सुरवातीला डिस्ट्रॉयरवर काम करणा-या ओ'केनने कनेक्टीकटच्या सबमरीन स्कूलमधून विशेष प्राविण्यासह आपलं प्रशिक्षण पूर्ण केलं. टँगचा कॅप्टन म्हणून नेमणूक होण्यापूर्वी ओ'केन मश मॉर्टनच्या वाहू पाणबुडीवर एक्झीक्युटीव्ह ऑफीसर होता.

मश मॉर्टन हा अत्यंत गाजलेला सबमरीन कॅप्टन होता. शत्रूवर हल्ला करण्यासाठी कितीही आणि कसलाही धोका पत्करण्याची त्याची तयारी होती. पाणबुडीच्या नौदलाच्या पारंपारीक हल्लापध्दतीला धाब्यावर बसवून तो बिनधास्तपणे पाण्याच्या पृष्ठभागावरुन भर दिवसा हल्ला चढवत असे ! शत्रू कधीही तुम्हाला पाण्यावर शोधणार नाही हा त्याचा साधा हिशोब होता. शत्रूचं जास्तीत जास्त नुकसान करणं हेच एकमेव उद्दीष्टं डोळ्यासमोर ठेवून त्याच्या हालचाली होत असंत. रिचर्ड ओ'केनने मॉर्टनच्या हाताखाली हेच धडे गिरवले होते. आपल्या नौसैनीकांच्या मनावर टँगचा पहिल्या मोहीमेपासून त्याने हेच बिंबवलं होतं !

चार यशस्वी मोहीमांनंतर ओ'केनच्या शब्दाखातर नरकात जाण्याचीही त्याच्या सैनीकांची तयारी होती !

पर्ल हार्बरवर टँगच्या दुरुस्तीच्या आणि टॉर्पेडो बसवण्याच्या कामावर ओ'केन देखरेख करत असतानाच त्याला व्हाईस अ‍ॅडमिरल लॉकवूडने बोलावल्याचा निरोप आला.

" जपानच्या दिशेने तू लवकरात लवकर कधी जाण्यास तयार आहेस ?" लॉकवूडने विचारलं.
" जास्तीत जास्तं चार दिवस ! परंतु माझी एक विनंती आहे !"
" येस ?"
" टँग इतरांच्या तुलनेत जवळपास दुप्पट काळ समुद्रावर आहे. मला रडार पेरीस्कोपची आवश्यकता आहे. तसंच या मोहीमेनंतर मेर आयलंडवर टँगची पूर्ण देखभाल आणि दुरुस्ती करण्यास मला परवानगी मिळावी !"

मेर आयलंड सॅन फ्रान्सिस्को बे मध्ये आहे. मेर आयलंडवर पाणबुडीची दुरुस्ती म्हणजे पाणबुडीवरील सर्वांनाच आपल्या कुटुंबियांबरोबर वेळ घालवता येणार होता !

" या मोहीमेवरुन आल्यावर सर्वांना सॅन फ्रान्सिस्कोमध्ये सुटी मिळेल !" ओ'केनचा हेतू ध्यानात घेऊन अ‍ॅडमिरल लॉकवूड म्हणाला.

लॉकवूडने मग ओ'केनला मोहीमेची कल्पना दिली. चीनच्या पूर्व किना-यावर असलेल्या फार्मोसा सामुद्रधुनीत गस्त घालून जपानी जहाजांचं नुकसान करण्याच्या अत्यंत धोकादायक कामगीरीवर ओ'केनची नेमणूक झाली होती ! फार्मोसा सामुद्रधुनीत जपानी जहाजांचा सुळसुळाट होताच परंतु दोन्ही बाजूच्या किना-यावरील प्रदेशांतही जपान्यांचं वर्चस्व होतं.

बाकीच्या पाणबुड्यांबरोबर 'वुल्फ पॅक' मध्ये किंवा स्वतंत्र हालचाली करण्याचा लॉकवूडने ओ'केनला पर्याय दिला होता. अर्थात ओ'केनने स्वतंत्र हालचालींचा मार्ग निवडला !

आपल्या नौसैनीकांना एकत्रं करुन ओ'केनने आपण आतापर्यंतच्या सर्वात धोकादायक मोहीमेवर जात असल्याची कल्पना दिली. चार दिवसांची सुटी कमी झाल्याबद्दल काहींनी नाराजी व्यक्त केली. मोहीमेवरुन परतल्यावर दीड महिना कॅलीफोर्नीयात सुटी घालवण्याच्या विचाराने मात्रं सर्वजण खूश झाले.

" आम्ही अत्यंत धोकादायक मोहीमेवर चाललो होतो याची आम्हांला कल्पना होती." फ्लॉईड कॅव्हर्ली म्हणतो, " आम्ही डिस्ट्रॉयर, विमानं, एस्कॉर्ट बोटी..सर्वांच्या निशाण्यावर असणार होतो. अर्थात त्याच परिसरात आम्हांला जपान्यांचं सर्वात जास्तं नुकसान करण्याची संधी होती !"

पर्ल हार्बर सोडण्यापूर्वी अ‍ॅडमिरल चार्ल्स निमिट्झ आणि व्हाईस अ‍ॅडमिरल लॉकवूड टँगवर आले. टँगच्या तिस-या मोहीमेतील कामगिरीबद्दल नौसेनीकांना सन्मानपदके देण्यात आली. त्याखेरीज टँगच्या तीन मोहीमांतील कामगिरीसाठी अध्यक्ष फ्रँकलीन रुझवेल्टचं खास पदकही टँगच्या प्रत्येक सैनीकाला देण्यात आलं होतं !

आपल्या पाचव्या मोहीमेसाठी टँगने पर्ल हार्बर सोडलं आणि फार्मोसा सामुद्रधुनीचा मार्ग पकडला !

क्रमश :