मुखपृष्ठ

नमस्कार.
आपण सर्वांनी मिपाकर जयंत कुलकर्णी म्हणजेच आपले लाडके जकुकाका यांच्या रसाळ अन अभ्यासपूर्ण अशा युध्दकथामालांचा आनंद घेतला असणार. मीहि त्यांच्या लेखनाचा मोठा फॅन आहे. या युध्दकथा त्यांच्या आगामी "युध्दाचे वादळ" या मोठ्या ग्रंथउपक्रमाचा भाग आहे हे त्यांनी नमूद केलेलेच आहे. तसेच या ग्रंथासाठी मुखपृष्ठ कसे असावे किंवा चोखंदळ मिपाकरांकडून काही कल्पना आहेत का यासाठी त्यांनी धागा पण काढलेला होता. त्यालाच प्रतिसाद म्हणून याचे डिझाइन्स मी स्वतः करावे असे वाटले. जयंतरावांशी संपर्क साधता त्यांनी तत्काळ मंजुरी व उत्तेजन दिले.
आधी डोक्यात काही कच्चे आराखडे होतेच, त्यानुसार तात्काळ काम चालू केले. जयंतरावांनी त्यांच्या पध्दतीने कव्हर असे सादर केले होते

जयंतराव स्वतः निष्णात फोटोग्राफर, शिवाय त्यांनी केलेला कथाविषयाचा दांडगा अभ्यास याचे दडपण होतेच, त्याच्यावर मिपाकरांनी दिलेल्या प्रतिक्रियांचे पण ओझे होते. मी स्वतः आर्टिस्ट कमी अन प्रिंटर जास्त आहे. त्यामुळे माझे कलात्मक दृष्टिकोनापेक्षा तंत्राकडे जास्त लक्ष जाते. मग हे काम करता करता पत्रिकेच्या धाग्यात जशी थोडीशी ओळख करुन दिली होती तशीच या छपाईची पण थोडीशी ओळख करुन द्यावी. व हे काम कशा पध्दतीने पार पडले हे मिपाकरांना कळावे यासाठिच हा धागाप्रपंच.
.......................................................
आद्यपुस्तके, ताडपत्री, भूर्जपत्रे वगैरे स्वरुपात असताना त्याला दोरीने बासनात बांधले जाई. अगदी सध्याच्या पुस्तक या स्वरुपात येताना त्याचे मुखपृष्ठ व मलपृष्ठ ह्या गोष्टी विकसित झाल्या. अगदी सुरुवातीला कातडी वा रेक्झीन बांधणीतील पुस्तके असत. पुस्तकातील पानांना क्रमाने घड्या घालून त्यांची ८, २४ अशा संख्येने पुडकी दोर्‍याने शिवून बांधली जात. ती सर्व पुडकी एकत्र करुन त्यावर जाड पुठ्ठ्याचे आवरण तेसुध्दा कातड्याने अथवा रेक्झीनने मढवले जाई. कातड्यावर छपाईला मर्यादा असल्याने त्यावर छपाई ही फक्त पुस्तकाचे व लेखकाचे नांव एवढीच ठसठशीत सोनेरी अथवा चंदेरी रंगात एम्बॉसिंग करुन केली जाई. जसजसा पुस्तकांचा प्रसार वाढू लागला तसे खर्च मर्यादित ठेवण्यासाठी, बांधणीचे मानवी कष्ट वाचवण्यासाठी केवळ जाड कागदी मुखपृष्ठांचा वापर वाढला. त्यावर ऑफसेट तंत्राने विविधरंगी छपाई करणेहि शक्य झाले. सध्याच्या कॉफीटेबल बुकांची आकर्षक, गुळगुळीत कव्हर्स ऑफसेट, ग्रेव्हिअर, स्पॉट युव्हि, एम्बॉसिंग, मेटल फॉइल्स अशी वेगवेगळ्या तंत्रांचा एकत्रित वापर करुन केली जातात. आतील पाने हि एकदम प्रिंट करुन एकत्र जुळणी करुन मशीन द्वारेच बाईंड केली जातात.
.........................................................
आता या आधुनिक तंत्राने जयंतरावांचे पुस्तक मुद्रित होणार आहे म्हणजे त्याच्या साईजचा, कथाविषयाचा व ईतर आवश्यक गोष्टींचा (मलपृष्ठ, ब्लर्ब, टायटल, स्पाईन म्हणजे पुस्तकाची जाडीची पट्टी, रंग, फॉन्ट) विचार करुन मी दोन डिझाइन्स बनवले. यासाठी कोरलड्रॉ व फोटोशॉप या सॉफ्टवेअरचा वापर केला. काही जालावरच्या इमेजेसचा पण रेफरन्स म्हणून वापर करण्यात आला आहे.


हे काम करताना माझ्या डोक्यात खदखदत्या लाव्हासारख्या देशांच्या सीमारेषा अशी काहीतरी आयडीया उतरवण्याचा प्रयत्न केला होता. हे डिझाइन्स जयंतरांवांना पाठवल्यानंतर लगेच त्यांचा प्रतिसाद आला. त्यांना जास्त ग्राफीकल किंवा इमेजेस असलेले डिझाइन नको होते. एखादे सोबर आणि गंभीर लुक असणारे डिझाइन हवे होते.
फोनवरुन बर्‍याच संवादातून आणि बर्‍याच आयडीयांच्या देवाणघेवाणीतून


हि दोन डिझाइन त्यांच्या मनासारखी उतरली. तीच खंड १ व खंड २ ला अशी वेगवेगळी वापरता येतील असे मत पडले.
अर्थात याचा मला खूपच आनंद झाला. जरी या कामाला खूप उशीर होत गेला तरी जयंतरावासारख्या सिध्दहस्त लेखकाच्या पुस्तकाचे कव्हर डिझाइन करायला मिळाले आणि ते त्यांना आवडले याचा खूप आनंद आहे. आता ते छपाईला जाऊन मुद्रीत स्वरुपात लवकर समोर यावे अर्थात जयंतरावांचे पुस्तकप्रकाशन लवकरात लवकर व्हावे एवढीच शुभेच्छा.
मला आशा आहे कि मिपाकरांना पण हे डिझाइन्स आवडतील.
धन्यवाद.