50 दिवसांसाठी 50 गमती आणि प्रयोग!

धन्यवाद! रोज पोस्ट करणार असल्यामुळे थोडी‌ मर्यादा आहे. म्हणून रोज एक प्रयोग व एक गंमत असं ठरवलं आहे.

आजचा प्रयोग व गंमत इथे वाचता येईल.

मागच्या दिवसांमध्ये पोस्ट केलेले काही प्रयोग व गमती:

माठ कशामुळे गार होतो?
खेळाच्या मैदानात तुमची पाण्याची बाटली गार कशी ठेवणार?
तेच पाणी, पण वेगळा अनुभव
पंखा कसा काम करतो?
सायकल हळु चालवण्यातली गंमत
ओल्या पृष्ठभागावरून घसरणे!
आडवा होणारा हात
सांडणारं पाणी

सगळे प्रयोग व गमती इथे वाचता येतील. धन्यवाद.

प्रयोग 9. पाण्यावर वस्तु का तरंगतात?

पाण्यावर वस्तु का तरंगतात ह्यावर तुम्ही कधी विचार केला आहे का? एक सोपी गोष्ट करू. कागदाची एक छोटी नाव बनवू व ती बादलीभर पाण्यात सोडू. तरणशक्ती किंवा प्लावकता (buoyancy/ upthrust) ह्या गुणधर्मामुळे वस्तु तरंगतात. तरणशक्ती हे त्या द्रवाचं बल असतं जे त्यावर पूर्णत: किंवा अंशत: बुडालेल्या वस्तुच्या वजनाला विरोध करतं. वस्तुचा तरंगण्याचा गुणधर्म ते दर्शवतं. जेव्हा लाकडासारखी एखादी गोष्ट पाण्यावर तरंगते, तेव्हा लाकूड हे समान वजनाच्या पाण्याच्या तुलनेत कमी पाण्याचे विस्थापन करत असते (कारण त्याची घनता पाण्याहून कमी असते). जी वस्तु पाण्याच्या वजनापेक्षा कमी वजनाला विस्थापित करते, ती तरंगते. विचार करा- आपण जमिनीवर उभे राहू शकतो, कारण आपण आपल्या वजनाच्या जमिनीला फार कमी प्रमाणात विस्थापित करतो. परंतु कल्पना करा की, एकदम एखादी मोठी इमारत जमिनीवर उभी राहिली, तर तिच्यामुळे समान वजनाच्या जमिनीचे मोठ्या प्रमाणात विस्थापन होईल व त्यामुळे इमारत जमिनीवर उभी राहू शकणार नाही तर आत जाईल.

गंमत 9. तुमच्या होडीचे प्रवासी!

आता तुमच्याकडे पाण्यावर तरंगणारी छोटी नाव आहे. ती तरंगू शकेल अशा प्रकारे तुम्ही त्यात काय काय ठेवू शकता? एखादं छोटं रबरबँड? एखादं छोटं इरेझर ती नेऊ शकेल? किंवा छोटं चॉकलेट? आणि समजा एखादं सॉफ्ट टॉय पाण्यावर तरंगत ठेवायचं असेल तर किती मोठी नाव लागेल? विचार करा! प्रयत्न करा! आणि अशा स्टीलच्या तीन वस्तु सांगा ज्या पाण्यावर तरंगतात! होय!

सगळे प्रयोग व गमती इथे वाचता येतील.

- निरंजन वेलणकर

50 दिवसांसाठी 50 गमती आणि प्रयोग!
नमस्कार. आजपर्यंत 17 प्रयोग व 17 गमती पोस्ट केल्या आहेत. गेल्या काही दिवसांमधले प्रयोग व गमती अशा आहेत:

ज्योत किती‌ वेळ चालेल?
ऑक्सीजन आपल्यासाठीही आवश्यक असतो!
पत्त्यांसोबत खेळण्याची वेगळी पद्धत!
तुम्ही हे चॅलेंज घ्याल का?
चमचा कसा तरंगेल?
तरंगणारे फळ व भाज्या
पाणी इकडून तिकडे नेणे!
तुमच्या मित्रांची नावे वापरून शब्दकोडं बनवा!
रंगांसोबत शिकूया!
स्ट्रॉ व छोट्या नळीचा वापर
तरंगणारा बटाटा!
सोबत महत्त्वाची!
बटाट्याचे लांब जाणारे कोंब
बेशिस्त अक्षरे!

इथे सगळे प्रयोग व गमती वाचता येतील.

नमस्कार. आजपर्यंत 24 प्रयोग व 24 गमती पोस्ट केल्या आहेत. मला त्या पोस्ट करतानाच खूप मजा येते आहे. इतके ते प्रयोग व गमती इंटरेस्टिंग आहेत. काही उदाहरणं-

प्रयोग 21. आपोआप फुटणारे फुगे

आपण फुग्यांसोबत थोडं खेळूया. त्यासाठी एक ट्रिक करूया. एक संत्र किंवा लिंबू घ्या. त्याची साल कापा व सालीवर दाब देऊन त्यातल्या द्रवाचे थोडे थेंब गोळा करा. हे थेंब फार महत्त्वाचे आहेत. जेव्हा तुम्ही असा एक थेंब फुग्यावर सोडता, तेव्हा लगेचच फुगा फुटतो. तुम्हांला बोटसुद्धा ठेवावं लागत नाही किंवा जोर द्यावा लागत नाही! फक्त त्या द्रवाचा एक थेंब फुग्यावर सोडा, बस्स! मित्रांसोबत हे करा व हात न लावता फुगे फोडण्याची तुमची ट्रिक त्यांना दाखवा! पण हे का होतं? हे होण्याचं कारण म्हणजे त्या द्रवामध्ये फुग्याचं रबर लगेचच विरघळतं व फुग्यामध्ये एक बारीक छिद्र तयार होतं व तो फुटतो! प्रयत्न करा, हे करा व इतरांनाही दाखवा! आणि स्पर्श न करता फुगा फोडण्याचे इतर कोणते मार्ग आहेत का, ह्यावरही विचार करा.

गंमत 19. एकाच भाषेत बोलायचं

एक मिनिट एकाच भाषेत बोलायचं. हे वाटतं तितकं सोपं नाहीय. कोणतीही भाषा घेऊन प्रयत्न करून पाहा. एक मिनिट म्हणजे 60 सेकंद. फक्त एक भाषा. एकही शब्द दुस-या भाषेचा आला नाही पाहिजे! सोपं वाटतंय? करून पाहा. हवं तर मित्रांसोबत हा खेळ खेळा. एक जण बोलेल व इतर जण तपासतील! हा एक खेळ होऊ शकतो. जितके शब्द दुस-या भाषेतले बोलाल ते नोट करा! सगळ्यांत कमी जो असे शब्द वापरेल तो जिंकेल! बघा, मीसुद्धा दुस-या भाषेतले किती शब्द लिहीलेत इथे!

इथे सगळे प्रयोग व गमती वाचता येतील.