इकडचं-तिकडचं

>>>> डेन्मार्क या छोट्या देशातील शेतकर्‍यानी गाईंच्या ढेकरातून होणार्‍या मिथेन वायूच्या प्रदूषणासाठी कर देणे मान्य केले आहे.
भारतामध्ये ही कल्पना रूजेल का?

हे राम..! असे काहीही भारत देशात शक्य नाही. गोबर संप्रदायीं सॉरी गाईबद्दल इकडे मान्यता अशी आहे की, आपल्याकडे गाईला देवाचे स्थान देण्यात आले आहे. कामधेनु गोमातेचे पूजन केले जाते. गायीच्या पोटात तेहेतीस कोटी देवतांचा वास असल्याची समजूत अगदी प्राचीन काळापासून प्रचलित असल्याचे दिसून येते, त्यामुळे तिच्यातून जे जे बाहेर पड़ते ते पवित्र मानल्या जाते. कोणत्याही प्रकारचा वास ढेकर अथवा, गोबर, गोमुत्र वगैरे यावर कर लागणार नाही असे वाटते. उलट वरील गोष्टी नाकारणा-यांवर देशात अशीच परिस्थिती राहिली तर, कर लागू शकतो असे आमचे आमचे मत आहे.

>>>भारतात कधी पर्यावरण, प्रदूषण यावर मोठी जन-आंदोलने होताना दिसत नाहीत.

पर्यावरण,प्रदूषण याविषयी न सरकार न जनता जागृत आहे, सरकारच स्वत:च्या हितचिंतकांचे हीत जपण्यासाठी पूर्वीच्या सरकारांनी केलेले कायदे जसे, वन्यजीव संरक्षण कायदा, प्रदूषणविषयक सरकारने केलेले संरक्षण कायदे, इको सिस्टिम झोन यांना उद्योगपतीच्या सोयीसाठी प्रतिबंधित अशा अनेक कायद्यांची मोडतोड़ करुन आधुनिकीकरणाच्या नावाखाली खासगी उद्योगपतींना राखीव जागा त्यांना ख़िरापती वाटाव्यात तशा वाटत आहेत. अनेक प्रकल्पांवर सामाजिक चळवळींनी संस्थांनी आक्षेप घेऊन अनेक प्रकल्पांना
न्यायालयात नेले आहे. सरकार नियम बनवते आणि कायदे त्याची अंमलबजावणी करतात पण ही सर्व राखीव् क्षेत्रे, नैसर्गिक जी क्षेत्रे आहेत तिथे ती सर्व क्षेत्रे उद्योगपतींना दिल्या जातात प्रदूषण वाढते, वाट लागते. मोठा विषय आहे.

आपल्याला सरकार फक्त झाडे लावा झाडे जगवा असा सन्देश देऊन नादी लावत असते.

-दिलीप बिरुटे
( इकडचा तिकडचा )

डेन्मार्क या छोट्या देशातील शेतकर्‍यानी गाईंच्या ढेकरातून होणार्‍या मिथेन वायूच्या प्रदूषणासाठी कर देणे मान्य केले आहे.

तो युट्यूब व्हिडिओ मी बघितलेला नाही आणि बघायची इच्छाही नाही. तरीही नैसर्गिक प्रक्रीयेवर कर आकारणे आणि तो कर द्यायला तयार होणे हे दोन्ही पराकोटीचा मूर्खपणा झाला. असले खुळचट प्रकार युरोपिअन लोकांनाच सुचावेत. गाई (खरं तर मनुष्य वगळता इतर सगळे प्राणी) निसर्गाने त्यांना जसे बनवले आहे तसेच ते राहतात आणि त्याच गोष्टी करतात. त्यामुळे गाई चारा खाणार आणि गाईच्या शरीरातील पचनसंस्थेतील प्रक्रीयेमुळे गाईला ढेकर येणार. त्यात कर आकारायचा संबंध येतोच कुठे? माणूस कारखाने वगैरे काढून त्यात कोणत्या कोणत्या प्रक्रीया करून कृत्रिमपणे असा मिथेन किंवा अन्य हानीकारक वायू बनवू शकतो आणि बनवितोही. ती गोष्ट वेगळी. त्यावर कर जरूर लावावा. पण केवळ आणि केवळ नैसर्गिक उर्मीने राहणार्‍या प्राण्याच्या बाबतीत असले कर लावणे हे अजब तर्कट झाले.

दुसरे म्हणजे मिथेन हा वायू कार्बनच्या एक आणि हायड्रोजनच्या चार अणुंपासून बनतो ना? तो अणुंचा संयोग गाईच्या पोटातच होतो का? म्हणजे गाईने जो चारा खाल्ला तो खाल्ला नसता आणि तो जमिनीवर तसाच राहिला असता तर त्यातून मिथेन वायू बनणे अशक्य होते का? मग त्या परिस्थितीत कोणाकडून कर वसूल करणार?

तिसरी गोष्ट म्हणजे चारा खाणारा प्राणी गाय हा एकच नाही. इतरही शाकाहारी प्राणी आहेत. त्यात हरणांपासून इतर अनेकांचा समावेश होतो. ते पण सस्तन प्राणीच असल्याने त्यांची पचनसंस्थाही गाईप्रमाणेच असणार आणि त्यांच्या ढेकरेतूनही मिथेनच बाहेर येणार. बहुदा ते प्राणी जंगलातच असतात आणि ते कोणी पाळत असेल असे वाटत नाही. मग त्यांच्या ढेकरेमधून आलेल्या मिथेन वायूवर कोणाकडून कर वसूल करणार?

चौथी म्हणजे गाय आपल्या मालकाना हंबरून 'मी ढेकर देते आहे रे' असे सांगते का? मग गाय नक्की किती वेळा ढेकर देते आणि नक्की किती मिथेन वायू बाहेर पडतो याचे ऑब्जेक्टिव्ह मेजर कोणते? की मालकाने कामधंदा सोडून आपली गाय (खरं तर गायी कारण डेन्मार्कसारख्या दुग्धजन्य पदार्थात आघाडीच्या देशात शेतकर्‍यांकडे एकापेक्षा जास्त गायी असणे अस्वाभाविक अजिबात नाही) किती वेळा ढेकर देते यावर लक्ष ठेवायचे?

पाचवी गोष्ट म्हणजे जी गोष्ट ढेकर देणे या नैसर्गिक प्रक्रीयेविषयी ज्या गोष्टी लागू आहेत त्याच इतरही काही नैसर्गिक प्रक्रीयांविषयी लागू होतील. उदाहरणार्थ पादणे. त्या प्रक्रीयेतून कदाचित मिथेन वायू बाहेर पडत नसेल पण दुसरा वायू बाहेर पड्त असेल. मग त्यावरही कर लावणार का? बरं गायीच का? माणसेही पादू शकतात. मग दरवर्षी इनकम टॅक्स भरताना 'मागच्या वर्षी तुम्ही किती वेळा पादलात' या प्रश्नाचे उत्तर देणे बंधनकारक करायचे का?

सांगायचा मुद्दा म्हणजे खुळेपणा करत राहिल्यास त्याला अंत नसतो.

मग मिथेन वाय़ू आणि हवामानबदल यात भारत कुठे आहे हे शोधण्यासाठी नासाचे हे कल्पनाचित्र बघितले आणि भारताचं गोवंशाकडून होणारं योगदान लक्षणीय आहे असे कळले.

नासाच्या नावावर वाटेल त्या गोष्टी पूर्वी केवळ संस्कृतीरक्षक खपवायचे. त्याला आता इतरही स्पर्धा करत आहेत का? प्रदूषण करायला कारणीभूत घटकांमध्ये मोठे कारखाने, वाहने, पंजाब-हरियाणात होते त्याप्रमाणे शेतात पालापाचोळा जाळणे आणि तत्सम गोष्टींपुढे गायींचे ढेकर देणे लक्षणीय असेल हे कल्पनाशक्ती कितीही ताणली तरी मला तरी शक्य नाही. इतर मिपाकरांचे माहित नाही.

तो युट्यूब व्हिडिओ मी बघितलेला नाही आणि बघायची इच्छाही नाही.

बघू पण नका! जून महिन्यातल्या शिळ्या बातमीवर त्यांच्या आवडत्या DW-TV वर नोव्हेंबर मध्ये 'एक बातमी येऊन थडकली' असेल तर ती दाखवणारे एक धन्य आणि त्यावर धागा काढणारे दुसरे धन्य!
मुळात 2030 मध्ये लागू करण्याचा जो खुळचट विचार/विधेयक मांडले गेले आहे ते अजून संसदेत पास झलेले नाही. त्याला तिथल्या शेतकरी संघटनेने विरोधही केला आहे अशाही बातम्या आहेत.
पण साक्षात प्रा. डॉ. ह्यांनी दखल घेतली असल्याने 'नक्कीच काहीतरी शेतकरी विरोधी डाव असावा' असे वाटल्याने ह्या धाग्यावर फिरकलो आणि हे ब्राम्हज्ञान वाचायला मिळाले 😀

गायी आणि मिथेन यांच्यातील कार्यकारणभावाला जो काहीसा भावनिक विरोध होत आहे, त्याचे फारसे आश्चर्य वाटले नाही. गेल्या काही वर्षात पश्चिमेतील ज्ञानाबद्दल जे विष पसरवले गेले आहे, ते बघता नवल वाटत नाही.

या विषयाचा शोध घ्यायला सुरुवात केल्यावर ए०आय० कदून पुढील माहिती मिळाली (ए० आय० चे मराठीचे ज्ञान अचंबित करते) -

ते ज्ञान तुम्हाला किती अचंबित करते?

संशोधन नाकारणारे आणि कोपर्निकसला जाळून मारणारे यांच्या मनोवृत्तीमध्ये मूलत: फरक नाही, असेच म्हणावे लागते.

तुम्ही असले भंपक धागे काढण्यातून स्वतःला 'कोपर्निकस' वगैरे समजत आहात का?
फालतुगिरी सोडा आणि तथ्यावर काही बोलता आले तर बघा...

काहीतरी अजबच!

याबद्दल इंटरनेटवर शोधलं....

तेव्हा
कोणता पदार्थ हवेतला मिथेन शोषून घेतो?
एक प्रकारची माती आहे ती वापरता येईल.

चंद्राबाबू पण आहेत त्यात. त्यावर बोला काहीतरी.
धागा बर्‍याच विषयांना हात घालतो. त्या अनुषंगाने बिरुटेसरांनी दखल घेतली असावी.

काही दिवसांपूर्वीच सामंत मनोरंजन करून गेले.
आणी आता.....

सध्याच्या तणावपूर्ण जिवनात मनोरंजन फार महत्वाचे.

मनुष्य दिवसाला अर्धा लिटर पादतो असे संशोधन सांगते. म्हणजे वर्षाला 180 लिटर इतका पाद एक मनुष्य उत्सर्जित करतो. आता जगाची लोकसंख्या 8 अब्ज यापेक्षा अधिक इतकी आहे, तरी आपण ती सध्या 8 अब्जच मानू.
गणित करून बघितल्यास जगाची सर्व लोकसंख्या दरवर्षी1440 अब्ज लिटर इतका वायू केवळ पादून बाहेर टाकत असेल हे पाहून शरमेने आमचे मन भरून गेले आहे. ग्रीनहाऊस गॅसेस वाढवल्याबद्दल मनुष्यावर प्रचंड कर लागला पाहिजे असे आता वाटत आहे.

गाय आणि म्हैस सारखेच मिथेन उत्सर्जन करीत असेल का ?

त्यांना आपल्या लाडक्या भुऱ्या म्हशीबद्दल प्रेम आहे

त्यातून त्यांनी हा प्रश्न उपस्थित केलाय.

यावर तुमचे असे वाकडे प्रश्न?

तुम्ही स्वतःला सर्वज्ञ समजताय का ?

What can be done to reduce methane emissions?
Researchers are developing ways to reduce methane emissions from cows, including:
Blocking microbes: Researchers are developing tools to block the microbes in a cow's gut from creating methane.
Feed additives and probiotics: Japanese researchers are developing feed additives and probiotics to reduce methane emissions.
Changing diet: Changing a cow's diet might help it release less methane.
Improving productivity: Improving productivity could reduce emissions by 10% to 15% or more.

हे कृत्रिम बुद्धिमत्तेने मिथेन कमी करण्याचे उपाय सुचवलेले आहेत.

पण मुळात मानव हा दांभिक आहे. आम्ही हवे तितके इंधन जाळून उष्णता, कार्बन मोनॉक्साईड, कार्बन डायॉकसाईड, सल्फर डायॉक्साईड निर्माण करणार आणि गायीच्या आहारात बदली करणार तिच्या पोटातील जिवाणू रचना बदलण्याचा प्रयत्न करणार.

हे म्हणजे आम्ही बटर चिकन आणि शाही पनीर माखनी खायचा आणि कॅलरी कमी करण्यासाठी डाएट कोक पिण्यासारखेच आहे.

म्हणतात ना कृत्रिम बुद्धिमत्ता ही नैसर्गिक मूर्खपणा पुढे किस झाड कि पत्ती आहे.

CO2 accounts for about 76 percent of total greenhouse gas emissions. Methane, primarily from agriculture, contributes 16 percent of greenhouse gas emissions and nitrous oxide, mostly from industry and agriculture, contributes 6 percent to global emissions.

During 2019, about 60% (360 million tons) of methane released globally was from human activities, while natural sources contributed about 40% (230 million tons)

Since the Industrial Revolution, concentrations of methane in the atmosphere have more than doubled, and about 20 percent of the warming the planet has experienced can be attributed to the gas.[36] About one-third (33%) of anthropogenic emissions are from gas release during the extraction and delivery of fossil fuels; mostly due to gas venting and gas leaks from both active fossil fuel infrastructure and orphan wells

Aquatic ecosystems, including lakes, rivers, streams, wetlands, and reservoirs, are estimated to contribute between 41% and 53% of the world's methane emissions:

Animal agriculture is a similarly large source (30%); primarily because of enteric fermentation by ruminant livestock such as cattle and sheep.

हे हि वाचून घ्या.

हा विषय इतका प्रचंड आणि विस्तृत आहे.

समुद्रकिनाऱ्यावर एक सुंदर शिंपला मिळाल्यावर एखाद्या मुलाला असा वाटतं कि जगातील सर्वात सुंदर भेटवस्तू आपल्याकडेच आहे ती कुणाकडेच नाही.

Us च्या गायींना अपचन होते असेल आणि गॅसेस फार होत असतील.

आता पुराणात शोध घ्यायचा तर गाय मुखाकडून अपवित्र आणि पुच्छाडून पवित्र समजतात. म्हणजे तिथपर्यंत मिथेन पोहोचत नसावा.

Cattle and other ruminant animals account for about 4% of U.S. greenhouse gas emissions, according to the U.S. Environment Protection Agency (EPA).

In comparison, our transportation system — including cars, planes and more — accounts for more than 25.3 percent of U.S. greenhouse gas emissions.

Even extreme dietary changes — such as switching to a vegan, all-plant diet — won’t have much impact on climate change and global temperatures, Place explains.

Research shows that removing all livestock and poultry from the U.S. food system would only reduce global greenhouse gas emissions by 0.36%, she notes.