ऐसी रत्ने मेळवीन-

कालच्या रविवारची सकाळ. सकाळचे सात साडेसात वाजले असावेत. मास्तरांचा फोन आला.
"तुमचं नेट चालू आहे का?"-मास्तर
"घरी दहावीत एक आणि बारावीत एक अशी परीस्थीती असताना गेल्या रविवारी तुम्हीच नेट बंद करायला सांगीतलं होतं ना ?"-मी
क्षणभर शांतता.
"आसपास कुठे आहे का?"-मास्तर
"आहे .पण सकाळी सात वाजता ते बंद असतं ?पण एव्हढी इमर्जन्सी काय आहे "-मी
"#$%^,सीईटी चा रिझल्ट आहे"-मास्तर
"तुम्हाला काय त्याचं ?तुमचे चिरंजीव सीईटी पार करून गेलेत"-मी
मास्तरांना हा भयंकर अपमानास्पद प्रश्न टाकताना मी मनाची तयारी केली होतीच आणि अपेक्षेप्रमाणे पुढची पाच मिनीटं आधी अवयवावरून ,नंतर नातेसंबंधावरून आणि उरलेल्या प्राण्यांवरून शिव्या मला दिल्यानंतर मास्तर शांत झाले.
मग मी हळूच माहीती देऊन टाकली.
"कालच रात्री दोन वाजता सीईटीचा रिझल्ट लागला आहे. "
"काय सांगता मग मला फोन का नाही केला ?"
मी आणखी काही बोलण्याच्या आधी फोन बंद झाला होता.
बायकोनी मला खूणेनीच विचारलं काय झालं ?
मी काही नाही असं म्हणत काहीतरी म्हटलंच ज्याची त्याला ***नाही आणि शेजार्‍याला झोप नाही.
_______________________________________________________
मी बघतो आहे तेव्हापासून मास्तर असाच आहे.पालक विद्यार्थी परीक्षा गुणांकन सीईटी हे शब्द ऐकले की हायपर होणारा.
पदराला खार लावून संघी प्रचारकासारखा गावोगाव व्याख्यानं देत फिरणारा.
सुरवातीला मला वाटायचंच
" स्साला यांचा काहीतरी हिडन अजेंडा असणारे नक्की."
नंतर चारपाच ठिकाणी त्यांच्या सोबत फिरून उपाशीच घरी परत आलो तेव्हा कळलं की हा माणूस विद्यार्थी म्हटलं की म्याड म्याड होतो.
काही दिवसानी मी त्यांना विचारलं "मास्तर हे सगळं कशासाठी ?"
मास्तरानी सरळ सरळ उत्तर काही दिलं नाही .तुकड्या-तुकड्यात कळलं .मास्तर एस आय ई स चे विद्यार्थी.मॅट्रीक पास झाले म्हणून कॉलेजात गेले. घरून पोळ्यांची व्यवस्था व्हायची पण भाजीऐवजी सांबाराची वाटी किंवा चहा.आपला रस्ता आपणच शोधत पुढे गेले.
ध्येय धोरण ठरवायचा तो काळ नव्हता.सर्वायवल हे एकच सूत्र. हे सगळं करताना हवं तसं यश मिळायला पन्नाशी आली.
"मला वेळीच मेंटर मिळता तर कदाचीत..."असं म्हणताना मास्तराचा गळा भरून आला होता.
मग एकच छंद.
"जे जे आपणासी ठावे ते इतरासी शिकवावे शहाणे करून सोडावे सकळ जन"
अंमळ वेडझवा आहे असं म्हणून मी समुपदेशकाला टाळायला लागलो.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
काही दिवसापूर्वी संध्याकाळी फोन आला .
"माझा विद्यार्थी देशात पहीला आला ."-मास्तर
" वाचलं मी मिपावर "-मी
"मग आता काय वाटतं ?"-मास्तर
संध्याकाळी मास्तर भेटले मला म्हणाले तुमच्याकडून वेगळ्या प्रश्नाची अपेक्षा नव्हती पण आयुष्यात एखादा मेंटर भेटल्याशिवाय यश मिळणं मुश्किल असतं . वेळीच मिळतो त्यांच नशिब चांगलं.माझ्या समुपदेशनानी चार विद्यार्थी तरी ......
"मास्तर ,दादोजी कोंडदेवांचा उल्लेख पाठ्यपुस्तकातून काढून टाकण्याचे दिवस आहेत ..तुम्ही किस झाडकी पत्ती... मी म्हटलं.
"असे बाबा, असे उल्लेख काढून नातं बदलणार आहे का ?"
"आणि मी तरी जन्मभराची जबाबदारी कुठे घेतोय, हे सगळं फूटबॉलच्या खेळासारखं असतं .बॉल एका गोल पोस्टपासून दुसर्‍या गोलपोस्ट ला जाईतो दहा जणांचे श्रम कारणी लागतात."
------------------------------------------------------------------------------------------------------
गेल्यावर्षी मास्तराचा परत फोन आला .संध्याकाळी भेटा.भेटलो.मास्तर एका विद्यार्थ्याशी बोलत होते.त्या मुलाची पाठ वळल्यावर मला म्हणाले
" हे माझं नविन फाईंड. जॉनी नाडर"
(टीना मुनीम किंवा झीनत सापडल्यावर देव आनंदला जसा आनंद झाला असेल तसा मला मास्तराचा चेहेरा दिसत होता)
"ह्याचं काय ?"
"विक्रोळीच्या एका सेशनमध्ये आला होता.या पोरात आग आहे. बाप गरीब आहे .चार हजाराच्या पगारावर काम करतो आहे. ह्याला जर मार्गदर्शन केलं तर सीईटीत १९०+नक्की."
"त्याला चांगला क्लास लागेल "
"मी व्यवस्था केली आहे.शब्द टाकला आहे. नेहेमी फी घेतात त्यात नव्वद टक्के सूट देतायेत."
"मग आता काय ?"
"उरलेल्या दहा टक्क्याची व्यवस्था नको करायला "
ह्याचे पालक करतील ना ?
"छे .छे. इंजीनीअरीं च्या अ‍ॅडमिशनसाठी बाजूला ठेवायला सांगीतले आहेत."
मी निरुत्तर झालो.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
सकाळचे साडे दहा. मास्तरांचा पुन्हा एकदा फोन.
"आमच्या जॉनी नाडरला दोनशे पैकी एकशे पंच्चाण्णव मिळालेत.युडीसीटी नक्की"
"अभिनंदन."-मी
"संध्याकाळी भेटा.बीर पाजतो."
संध्याकाळी भेटलो.मास्तर आनंदानी जॉनी नाडरची स्टोरी सांगत होते.
"आता फक्त त्याच्या अ‍ॅडमीशनची फी जमवायची आहे."
हे सगळं ऐकताना बीर फ्लॅट झाली होती.
तीन पेगात हाय न होणारा मास्तर ग्लासभर बीरमध्ये वरच्या पट्टीत गेलला होता.
मी देवाची प्रार्थना करत होतो. "मला ह्याचं सूत्र सांग रे बाबा.ह्या तुकारामाचं काय करू ?
घरी गेल्यावर गाथा उघडली .डोळे मिटून गाथेचं मधलंच पान उघडलं.उत्तर माझ्यासमोर होतं.
तोची ज्ञानी खरा तारी दुजीयासी
वेळोवेळी त्यासी शरण जावे.
आपण तरेल नव्हे ते नवल
कुळे उध्दरील सर्वांची जो

-----------------------------------------------------------------------------------------------------