बोटीवरच्या शांत वातावरणात समुद्राच्या लाटा आनंददायी संगीत देत होत्या, आकाश निरभ्र होतं, आणि आम्ही सारे प्रवासी या अनुभवाचा आनंद घेत होतो. पण त्याच वेळी, एका कोपऱ्यातून एक कर्कश गाज ऐकू येत होती. हा आवाज होता दुर्बोध तऱ्यांचा, ज्यांचं व्यक्तिमत्त्व म्हणजे "मी" आणि त्यांची सगळीकडून असलेली असहिष्णुता.
दुर्बोध तऱ्यांचा दिनक्रम अत्यंत सोपा आहे: उठल्यापासून झोपेपर्यंत स्वतःचं महानत्व सिद्ध करणं. ते म्हणाले,
"अहो, मला या समुद्राबद्दल सगळं माहित आहे. मी समुद्राच्या तळाशी पोहून जाऊन आलोय. खरं तर, मी नसेन तर हे जहाजही चालणार नाही."
त्यांचं बोलणं सुरू झालं की सगळ्या गोष्टी एका वर्तुळात फिरत. विषय काहीही असो – डॉल्फिन, बोटीचं इंजिन, किंवा जेवणाचा मेनू – शेवटी त्यांच्या "मी"चा जयघोष असायचाच.
दुर्बोध तऱ्यांचा दुसरा आवडता छंद म्हणजे राजकारणातल्या वैचारिक विरोधकांवर टीका करणं. एकदा चहाच्या कपावर चर्चा सुरू झाली. कोणीतरी म्हणालं, "आपल्या देशात राजकीय विचारधारा फार भिन्न आहेत." आणि एवढंच पुरेसं होतं. दुर्बोध तऱ्यांनी चहाचा घोट घेत, कप ठेवला आणि घोषणा केली,
"हे विरोधक म्हणजे देशाचं दुर्दैव आहेत. मी त्यांच्यासारखं असतो, तर देशाचं सोनं केलं असतं. पण अहो, त्यांना काहीच कळत नाही! मीच खरा मार्गदर्शक होतो, आहे, आणि राहीन!"
तिथून मग त्यांनी स्वतःच्या महान विचारधारेचा गौरव सुरू केला.
"अहो, मी स्वतः नेत्याला सल्ले दिलेत. मी नाही तर त्यांच्या पक्षाची योजना कधीच यशस्वी झाली नसती. मी माझ्या वक्तृत्वाने विरोधकांना खडे बोल सुनावले आहेत."
कोणत्याही राजकीय मतप्रदर्शनाला त्यांचा एकच प्रतिवाद असे:
"अहो, तुम्हाला काहीही कळत नाही. माझं म्हणणं मान्य करा नाहीतर तुम्ही मूर्ख आहात."
दुर्बोध तऱ्यांच्या आवाजातला आत्मविश्वास आणि त्यांची उर्मट शैली इतकी तीव्र होती की इतर प्रवाशांना काहीच बोलायचं धाडस होत नव्हतं. कोणी एकदा साधा प्रश्न विचारला,
"तुमचं बोलणं छान आहे, पण इतरांची मतंही महत्त्वाची नाही का?"
त्यावर तऱ्यांचा फटका उत्तर होतं,
"अहो, इतरांचं काय काम? मी आहे ना! माझी मतं म्हणजे सत्य. बाकीच्यांचं ऐकून वेळ वाया घालवायचा नसतो."
तऱ्यांच्या मते, विरोधक म्हणजे राष्ट्रद्रोही, आणि त्यांना खोडून काढणं म्हणजे त्यांचा राष्ट्रीय कर्तव्य. खरं तर, त्यांचं ऐकलं तर असं वाटतं की सगळ्या समस्यांचं उत्तर त्यांच्या एका भाषणातच होतं, पण दुर्दैवाने जगाने त्यांना ऐकलं नाही.
बोट किनाऱ्यावर पोचली आणि दुर्बोध तऱ्यांचा आवाजही हळूहळू मागे पडला. त्यांच्या महान कथांनी प्रवाशांचा वेळ नक्कीच मजेशीर केला, पण त्याच वेळी सगळ्यांना एक गोष्ट शिकवली – काही लोकांसाठी जग ही केवळ त्यांचीच नाट्यमंच असते.
दुर्बोध तऱ्यांसारख्या लोकांना वाद घालायला आणि वैचारिक युद्धाला कोणतंही निमित्त पुरेसं असतं. त्यांचं जग "मी" आणि "माझं" याभोवती फिरतं. तुम्ही त्यांना विरोध करा किंवा समर्थन, शेवटी त्यांच्या नजरेतून तुम्ही फक्त एक पादचारी असता, ज्यांना त्यांच्या महान प्रवासात तेवढीच जागा असते जितकी वाऱ्याला किंवा लाटांना.
तर, पुढच्यावेळी अशी व्यक्ती भेटली, तर एक गोष्ट लक्षात ठेवा: त्यांना त्यांचं 'मी' केंद्रित जग जिंकू द्या, कारण समुद्राला लाटा थांबवणं जितकं अशक्य आहे, तितकंच दुर्बोध तऱ्यांना शांत करणं अवघड आहे.
प्रतिक्रिया
18 Jan 2025 - 10:51 am | प्रा.डॉ.दिलीप बिरुटे
हे राम ! माणूस म्हटलं की उन्नीस बीस असतं पण हे जे काही दुर्बोध तारे असतात त्यांचं जगच वेगळं असतं. यासाठीच केला अट्टाहास की जालावरचा दिवस गोड व्हावा.
''समुद्राला लाटा थांबवणं जितकं अशक्य आहे, तितकंच दुर्बोध तऱ्यांना शांत करणं अवघड आहे'' विषयच संपला. दुर्बोध त-यांना वाढदिवसाच्या खुप खुप शुभेच्छा.
हहपुवा झाली. AI चा वापर केला आहे असे वाटले. पुढील लेखनासाठी शुभेच्छा.
-दिलीप बिरुटे
18 Jan 2025 - 10:57 am | विजुभाऊ
काय फरक पडतो. तसा त्यांना किंवा तुम्हाला ही
तुम्ही बोटीतून उतरलात की ते त्यांच्या मार्गाने जातात तुम्ही तुमच्या.
या वरून आठवले.
औस्ट्रेलियाहून एक जण युरोपामधे आला.
त्याने बदकासारखे प्लाटिपस या प्राण्याचे वर्णन युरोपीय लोकांना सांगितले तेंव्हा लोकानी असा प्राणी असूच शकत नाही असे साम्गितले.
पुराव्यादाखल त्या माणसाने लोकांना प्लाटिपसचे शरीर दाखवले. तेंव्हा लोक म्हणाले तु खोटे बोलतो आहे. तु आम्हाला फसवण्यासाठी हे सगळे अवयव शिवून आणले आहेत.
त्या माणसाने शेवटी लोकांचा नाद सोडला.
जे आपण पाहिलेले नाही ते आस्तित्वाच असे म्हणायची प्रथा जगात सर्वत्र असते.
अजूनही प्रुथ्वी सपाट आहे असे मानणारांची संख्या कमी नाहिय्ये.