डेस्टिनेशन - देवभूमी अर्थात हिमाचल प्रदेश मु. पो . सांगला , किन्नर कॅंप्स भाग २

चंदिगढ ला भीमसिंग ने आम्हाला वेलकम केले . तिथून पुढे सुरु झाला आमचा सांगला पर्यंतचा प्रवास गाडीने . साधारणपणे १० तासाचा प्रवास आहे . पण आम्ही पूर्ण प्रवास एका दिवशी न करता मध्ये एक रात्र नारकंदाला विश्रांती घेऊन केला . चंदिगढ ते सांगला हे अंतर साधारण ३३५ किमी आहे . दिसायला हे अंतर कमी दिसलं तरी जास्तीत जास्त प्रवास हा अवघड वळणे आणि अरुंद आणि कठीण अशा घाटातून असल्याने प्रवासाला वेळ लागतो . आम्ही गाडीत बसलो आणि आमच्या या लांबलचक प्रवासाला सुरवात झाली . भीमसिंगअतिशय व्यवस्थितपणे , कोणत्याही नियमांचे उल्लंघन ना करता गाडी चालवत होता . एकीकडे आम्हीच त्याच्याशी गप्पा सुरु केल्या . चंदीगडहून आम्ही साधारण १०. ३०च्या सुमारास निघालो असू . मग २ वाजता मध्ये शिमला खूप लोकप्रिय ठिकाण लागल्याने भीमसिंग ने आम्हाला तासभरासाठी शिमला फिरायला सोडले . तेव्हढ्यात आम्ही शिमला दर्शन उरकून घेतले . तिथेच एक हॉटेल मध्ये जेवून घेतले आणि मग पुढच्या प्रवासाला लागलो .
हिमाचल प्रदेश या राज्याला देवभूमी असं टोपणनाव आहे . ते असं का आहे हे तिथे गेल्यावर समजतं . जिथे जाऊ तिथे देऊळ . रस्त्याच्या कंठायाही वळणावर देऊळ . वेगवेगळ्या देवांचं संमेलन भरवावं इतके देव आणि त्यांची देवळं इथे होती . कदाचित पुण्यातल्या गणपती आणि मारुती पेक्षाही जास्त प्रकारची देऊळं इथे होती . लोक भक्तिभावाने थांबत होती ,नमस्कार करत होती , प्रसाद वाटत होती . आमच्या भीमसिंग ने पण रस्त्यातल्या २/३ ठीकाणी थांबून नमस्कार केलंन . आम्ही गाडीतून उतरून आजूबाबाजुच निसर्गसौंदर्य बघत होतो . मुळातच देवळात जायची हौस दोघानांही नाही त्यामुळे रस्त्यातल्या एवढ्या देवळांना कोण भेट देणार असं आमचं झालेलं . आम्ही देवळात गेलो नाही तरी भीमसिंग ने आम्हाला प्रसाद मात्र आणून दिला . मला खार तर असे देवळातले प्रसाद खान पण जीवावर येत . डालडा तुपातला शिरा , टोपण राव न भाजलेला , नीट न शिजलेला असा तो प्रसाद खान माझ्या जीवावर येत पण भीमसिंगने एवढ्या श्रद्धेने आणून दिला म्हणून मी खाल्ला . एखाद्याच ठिकाणी मला आवडला नाही . बाकी सगळीकडे छान होता प्रसाद . या दुर्गम भागातली अवघड वळण पार करताना जवळजवळ प्रत्येक वळणावर कुठलातरी देव उभा असायचा . कधी वाटायचं या अशा अवघड रस्त्यावरून जायचं म्हणजे परीक्षाच होती . कधी समोरून येणाऱ्या गाडीमुळे अपघाताची भीती तर कधी दरड कोसळण्याची भीती . अशा वेळी रस्ते सुधारण आणि सोयीसुविधा निर्माण करणं सरकार ला तर शक्य होणार नाही . मग कुठल्या पक्षाचं का सरकार येईना. मग अशा वेळी सर्वना देवावरच भरोसा ठेवून जगायला लागत असेल . सरकार मारी त्या देवचं तारी .
इथले रस्ते मात्र खरोखरच खूप वाईट अवस्थेत आहेत . मोठ्या शहरांना पक्क्या सडकेने जोडले आहे पण शहर सोडणं जरा आत जावं तर कच्चा रास्ता सुरु होतो . आपल्याकडे कच्चे रस्ते लाल रंगाचे असतात इकडे ते पांढऱ्या रंगाचे असतात एवढाच फरक . जवळजवळ एकेरी वाहतूक होईल असे रस्ते . आमचा ड्राइवर खरंच कुशल होता . त्याच सगळं कौशल्य या आड रस्त्यांवर पणाला लागायचं . समोरून मोठी गाडी येणारी दिसली आणि आपली गाडी आणि ती गाडी एकावेळी रस्त्यावरून जाऊ शकणार नाहीत हे लक्षात आलं कि झटक्यात तो आधीच्या वळणावर गाडी बाजूला घेऊन उभा राहायचा . मग समोरची गाडी निघून गेली कि मग आमची गाडी जायची . इथे लक्षात येन्यासारखी गोष्ट अशी कि सगळे ड्राइवर अगदी हिमाचल रोड ट्रान्सपोर्ट चा ड्राइवर सुद्धा ट्रॅफिक चे नियम पाळायचा . कारण असे नियम एकाने जरी पाळले नाहीत तरी अपघाताची शक्यता जास्त होती .
भयंकर असे नागमोडी आणि चिंचोले रस्ते पार करताना एकीकडे मात्र दिसणारा निसर्ग खूपच सुखावह होता . हिरवेगार डोंगर ,कधीतरी मधूनच पावसाचं एखादी सर , तर कधीतरी धुक्याची दुलई , डोंगारांच्या मधून वाट काढत जाणारी नदी हे सगळं साथीला घेऊन प्रवास चालू होता . आम्ही शिमला दर्शन उरकून नारकंदा ला निघालो आणि वाटेत जोरदार पाऊस सुरु झाला . शिमला ते नारकंदा दोन ते अडीच तसाच अंतर आहे . प्रचंड पाऊस आणि धुकं यामुळे आम्ही ते अंतर ३ तासात पार केलं . थंडीची पहिली चुणूक आम्हाला मिळाली . आणि पुढे यापेक्षा किती थंडी असेल याचा अंदाज आला . हॉटेल आल्यावर गाडीतून उतरून हॉटेलच्या उबदार रिसेप्शन खोलीत जाईतोवरच आमची अवस्था वाईट झालं . इतका वेळ आम्हाला आमच्या जर्किन ची गरज लागली नव्हती . हॉटेल मध्ये एन्ट्री करणे, चावी घेणे असले सोपस्कार पार पडल्यावर आम्ही रूम मध्ये गेलो . बरोबर हॉटेल चा माणूस होताच . तो रूम मधल्या सोयीसुविधा दाखवायला लागला . त्याला थांबवून आधी हिटर असेल तो चालू करायला सांगितलं . आणि गरम पाण्याची सोय विचारून घेतली . या गोष्टी आम्हाला त्या कशाला सगळ्यात महत्वाच्या वाटल्या . आमच्या दुर्दैवाने हॉटेल फार काही खास नव्हते . त्यामुळे आमचा पार विरस झाला होता . खर तर नारकंदा शहरातील ते बेस्ट हॉटेल अशी त्याची जाहिरात होती . पण रात्री लाईट गेले तर जनरेटर किंवा इन्व्हर्टर वगैरेची सोय नव्हती . पांघरूण हे गोधडी किंवा घोंगडी असं नसून जवळपास गादीच्या जवळपास जाणारा प्रकार मिळाला . ज्याला ऊब तर फार नव्हती नुसताच जडपणा होता . रात्री हॉटेलच्याच रेस्टॉरंट मध्ये जेवलो . जेवण बरे होते . दुसऱ्या दिवशीची सकाळ मात्र प्रसन्न उगवली . आम्ही थोड्या आरामात उठू म्हटलं तरी ७ वाजता जाग आली . तर सूर्य बराच डोक्यावर आलेला . आम्ही भारताच्या पूर्व भागात आल्याची जाणीव तेव्हा झाली . तिथल्या लोकांची रोजची लगबग केव्हाच सुरु झाली होती.
आम्ही हॉटेल मध्ये पोहोचलो तेव्हा रात्र झाली होती . त्यामुळे आजूबाजूला काय आहे नाही काहीच कळले नव्हते . आमची रूम कुठल्या दिशेला आहे , रस्त्याच्या बाजूला आहे कि पाठच्या बाजूला काहीही लक्षात आले नव्हते . सकाळी मात्र रूम च्या खिडकीतून डोकावल्यावर सुंदर दृश्य दिसले . समोरच बऱ्यापैकी खोल दारी होती आणि जवळजवळ सगळी दरी देवदार वृक्षांनी भरलेली होती .सूर्याची सुंदर किरणं त्यांच्यावर पडली होती. काचा पावसाची हलकीशी जाणीव झाडांचा ओलेपणा दाखवून देत होता . आकाश मात्र निरभ्र होत . आम्ही सुटकेचा निश्वास टाकला . कारण कालच्या पावसाने आणि त्यामुळे आलेल्या गारठ्याने आमची अवस्था बिकट करून टाकली होती . आज मात्र वातावरण एकदम फ्रेश वाटत होत . त्याच हॉटेल मध्ये नाश्ता करून आम्ही पुढच्या प्रवासाला लागलो.
आता हळूहळू आम्ही त्यातल्या त्यात म्हणता येतील अशी मोठी गावं पाठी टाकून सांगल्याच्या दिशेने जायला सुरवात केली . शांतात वाढत चाललेली आणि वर्दळ कमी होत असलेली जाणवत होती . मोठमोठ्या डोंगररांगा कालपासूनच दिसत होत्या. आज त्यांच्यावर पसरलेल्या सफरचंदाच्या आणि चेरीच्या बागाही दिसायला लागल्या . पावसामुळे फळांचं नुकसान होऊ नये म्हणून हि झाड झाकून ठेवलेली असतात . आपल्याकडच्या कोळ्यांची जाळी असतात साधारण तेव्हढी मोठी ट्रान्सपरंट पण भोक नसलेली अशा कापडं झाडांवर पांघरलेली होती . ८/१० झाडांवर मिळून एक अशी सगळी झाड आच्छादून ठेवलेली होती . त्यामुळे लांबून देखील या डोंगरावरच्या बागा नजरेत येत होत्या . काही चेरीची झाडं तर रस्त्याच्या इतकी जवळ होती कि हाताने चेरी काढू शकले असते . आम्ही घेऊ तेव्हा चेरी चा सिझन होता . सफरचंदाचा नसल्याने त्या बागा बघायला मिळाल्या नाहीत .