रात्र चांदणी

सर्वप्रथम वाचकांचे अन प्रतिसादकांचे धन्यवाद.
(माझे इतरांसाठीचे प्रतिसाद कामामुळे रोडावले तरीही आपण हक्काने प्रतिसाद देत आहात हे स्तूत व अभिनंदनीय आहे.)

आता चौकटराजा यांच्या प्रतिसादासाठी:

ही कविता "प्रथम पुरूषीच" आहे (अन शेवटच्या कडव्या ती कविता एक स्त्री म्हणते आहे). :-)

आपण दुसर्‍या कडव्याचे नाते तिसर्‍या कडव्याशी जोडत आहात त्यामुळे तसे वाटणे स्वाभाविक आहे. परंतु माझ्या कल्पनेत तसे काही नव्हते.

"आकाशी चंद्र असूनी चांदण्याही आहे
सागरास भेटण्या सरीता अतूर वाहे
वेगळी नव्हेत दोघे एकरूप झाली
कुठे ते कळले नाही"

यात पहिली व दुसरी ओळ सहजसाध्य आहे. तिसर्‍या ओळीत (वेगळी नव्हेत...) मात्र आपण समजता तसा समज होवू शकतो त्याच प्रमाणे सागरास सरीता जेथे मिळते तेथे त्या दोहोंतील भेद लक्षात येत नाही. त्या अर्थाने ती दोघे (की ते दोघे?) एकरूप होत असतात.

आणखी एक. "वेगळी नव्हेत दोघे एकरूप झाली" याची अनुभूती "वेगळी नव्हेत; दोघे एकरूप झाली" (किंवा "वेगळी नव्हेत दोघे; एकरूप झाली") असेही होवू शकते.

याच ओळीची अधीक परिष्कृत आवृत्ती करायचीच ठरली तर "वेगळी नव्हेत दोघे; ती एकरूप झाली" किंवा "वेगळी नव्हेत दोघे, ती त्यात मिळाली" अशी होवू शकते.

असा वरील अर्थ घेतला तर शेवटल्या कडव्याच्या बाबतीत आपण म्हणता तसा दुसरा अर्थ किंवा कवितेतली दुसर्‍या कडव्याच्या संदर्भाने येणारी उणीव जाणवाणार नाही.

अधिक अवांतरः मी बर्‍याचदा बोललो होतो की "कविता अन मुल होईपर्यंत खाजगी गोष्ट असते. एकदा (ती व ते) झाल्यानंतर सार्वजनिक होते. त्यानंतर त्यावर कविचा अन आईवडीलांचा त्यावर हक्क राहत नाही."
त्याच अन्व्ययाने वरील कविता ही तुमची आहे. त्याचा अर्थ लावणे तुम्हासारख्या जाणीवेच्या वाचकांच्या हातात आहे व तो हक्क मी तुमच्या हाती सोपवतो.

पुनश्च धन्यवाद.