पाकव्याप्त काश्मीरमधील कांहीं भागावर चिनी नियंत्रण?

श्रामोंच्या विधानांशी सहमत. वास्तवीक याचे शिर्षक जर "पाकव्याप्त काश्मीर..." असे असते अथवा वाचले तर आश्चर्य वाटणार नाही. पाकीस्तान मधे त्यांनी काय करावे यावर आपले नियंत्रण असू शकत नाही. भारताचा झेंडा ज्या बिंदू/रेषे पर्यंत रोवला आहे त्या सीमेंतर्गत चीन नाहीना इतकेच तुर्तास आपण डोळ्यात तेल घालून बघू शकतो.

बाकी पाकीस्तान संदर्भात २००० च्या सुरवातीपासूनच सीआयए वगैरेने, "हा देश २०१५ पर्यंत (मी आत्ता त्यांचा नक्की शब्द विसरलो) पूर्ण विसर्जीत झालेला देश असेल" असे अनुमान केले होते. ते खरे होईल असे वाटते....

१." पाकिस्तान हे येत्या काळी वर्षात एक मृत राष्ट्र असेल"-- पाकिस्तानचे विघटन अमेरिका व चीन ह्या दोघांनाही परवडणारे नाही. त्यामुळे ह्या दोन्ही महासत्ता त्याचे विघटन होऊ देणार नाहीत, हे वास्तव आहे.

२. "चीन हे एक अव्याढव असा असंतोषाचा बॉम्ब आहे. तो फक्त कधी फुटेल हे सांगणे कठिण आहे". ह्या दोन्ही विधानांस काही आधार नाही. हे एक काही पाश्चिमात्य लोकांचे आवडते विशफूल थिंकींग आहे. चीनमधे राजा- प्रजा हा संबंध अत्यंत बळकट आहे; शेवटी तो २०००+ वर्षांपासूनच चालत आलेला आहे, आजकालचा नव्हे व बाहेरून रुजवलेलाही नव्हे. तो संबंध चिनी जनता झुगारून देईल अशी शक्यता मुळात कमी. वास्तव हे आहे की एखाद्या दशकात चिनी रेम्निन्बी जागतिक आर्थिक देवाणघेवाणीचे औपचारिक चलन बनलेले असेल-- अमेरिकन डॉलर सध्या आहे तसे.

३." [तरी देखिल पाकिस्तान मधील पुराचे औचित्य साधुन व पाकव्याप्त काश्मीर मधील अस्थिरता दाखवुन तो भाग आपल्या ताब्यात घेण्यासाठी निर्णायक हल्ला करावा]. अमेरिका देखिल त्या भागातील शांतता टिकवण्यासाठी आपल्याला मदत करेल"

असे हल्ले करण्याची आपली कुवत नाही. आताच अमेरिका अफगाणिस्तानची संपूर्ण वाट लाऊन, पैसा वगैरे चारून, आपण काहीतरी केले असे भासवून, 'आम्ही हे युद्ध जिंकलो' असे जाहीर करत तेथून माघार घ्यायच्या मार्गावर आहे असे दिसते,(Bribe the way out , declare victory and pull out). आणि सर्वात महत्वाचे जगातील कुठल्याही भागात शांतता टिकवण्यासाठी अमेरिकेने का मदत करावी? तसा तिचा पूर्वेतिहास नाही, आणि अगदी स्पष्ट शब्दात सांगायचे तर ह्या भागात 'शांतता नांदावी' ह्यामुळे तिचा काहीही फायदा नाही.

बोलवायची काय गरज? १० रुपयांच्या पेनापासून ते नॉकिया सेल फोनपर्यंत बराच माल चीनमधून येतो.चीन एक्स्पो मध्ये भारताच्या स्टॉल वरचे काही नकाशे चीनी अधिकार्‍यांनी जप्त केल्याची बातमी होती. कारण नकाशात अरुणाचल प्रदेश भारतात दाखवला होता!! नेहमी प्रमाणे भारत सरकारने असे काही घड्ले नसल्याचे स्पष्ट केले आहे.
वर काश्मीर मधील घडामोडी पाहत राहण्याखेरीज आपल्यापुढे दुसरा पर्याय नाही. फार तर "आम्ही लक्ष ठेवून आहोत' म्हणता येईल.!!
आंतरराष्ट्रीय जगतातही बळी तो कान पिळी हाच नियम असतो.

धन्यवाद श्री. संजय अभ्यंकर तुमचा प्रतिसाद खरच आवडला.

ह्या विषयावर चर्चा करण्यासारखे खूप आहे, परंतु विस्तार भयास्तव लिहिता येत नाही.

अवश्य लिहावेत - विशेष करून स्वतंत्र लेख अशी आग्रहाची विनंती!

संजयसाहेब आपण जे लिहीलंत ते वाचून छान वाटलं.
आपल्या प्रतिसादावरून काही गोष्टी माझ्या लक्षात आल्यात त्या अश्या;
१. आपलं सैन्य, सैन्य अधिकारी यांच्यांकडे काही योजना आहेत शत्रूशी लढायला आणि त्या दृष्टीने त्यांचा अभ्यास सुद्धा चालत असतो (व्युह रचना वै.)
२. आपलं सैन्य नेहमीच सजग असतं. शत्रू काय करत आहे सीमेवर या वर सुद्धा लक्ष ठेउन आहे.
३. सैन्याला आपल्या मर्यादेची जाणीव आहे (म्हणजेच आपल्या कमकुवतपणाची)

मला, माझ्या सारख्यांना [आणि कदाचीत काळेकाकांना सुद्धा] जी काळजी वाटते, जी व्यथा आहे ती अशी की, आपली तयारी ही रिअ‍ॅक्टिव पद्धतीची आहे असं दिसून येतंय. कुठेही प्रोअ‍ॅक्टिवनेस दिसून येत नाही. जी धोरणं आहेत ती अशी आहे की हल्ला झाल्यास काय करता येईल, कशा प्रकारे आपल्या मर्यादित साधन सामुग्रीवर लढता येईल. म्हणजेच सगळं काही आल इज वेल आहे असं नक्कीच म्हणता येत नाही. हल्ला झाल्यास आपलं सैन्य पुर्वीप्रमाणे नक्कीच लढणार आणि देशाला वाचवणार परंतू किती जीव गमावून? इथे लोकसंख्या खुप आहे, गरिबी खुप आहे, मरण स्वस्त आहे, गरिबीमुळे लोकं सैन्यात येतात म्हणून काय कितीही जीव गमवावेत? हे करून सुद्धा निर्णायक विजय मिळणार का? की आपण शत्रूला हाकलून लावलं यातच आनंद मानायचा? नजिकच्या काळातलं कारगील युद्ध काय दर्शवतं? काय फायदा मिळवला आपण त्या युद्धातून? काय गमावलं आपण त्या युद्धातून? का आपल्याला ते युद्ध होण्यापासून थांबवता आलं नाही? आपल्या पेक्षा संख्येनी आणि साधनसामुग्रीनी कमी असलेल्या शत्रुला सुद्धा का युद्ध करावसं वाटलं? त्यांना का भिती वाटली नाही आपल्या सैन्य बळाची, साधनसामुग्रीची, शस्त्रांची? आपल्याला खात्री आहे का परत कारगील सारखं युद्ध किंवा १९६२ सालच्या सारखी परिस्थीती परत उद्भवणार नाही? आपल्या खात्री आहे का आपले शेजारील शत्रू आपल्या सैन्य बळाला, शस्त्रांना, साधनसामुग्रींना घाबरून आहेत?
आणि मुख्य म्हणजे आपण काय केलंय आता पर्यंत आपला कमकुवत पणा दुर करायला? कितपत यश मिळवलंय त्यात? हा कमकुवत पणा दुर करणे ही मुख्यतः कोणाची जबाबदारी?
आपल्या कडे जर वरील प्रश्नांची समाधानकारक उत्तरे असतील की ज्या मुळे आमच्या व्यथा दुर होतील, आम्हाला काळजी वाटणार नाही तर कृपया द्यावी म्हणजे माझ्या सारखे शंकेखोर परत काही प्रश्न विचारणार नाहीत :)
तुमची सैन्यदलाशी जवळीक असल्यामुळे अर्थातच माझ्या पेक्षा जास्त माहीत असेल या मुळे तुम्हाला हे सगळं लिहीण्याचा खटाटोप.

[अवांतरः एक व्यवहारीक मनुष्य म्हणून मला काही फरक पडायला नको राज्य कोण करतोय, कोण राज्यकर्ता आहे, कोण होणार. शेवटी जनतेला काय जो राजा असेल त्याला सलाम ठोकायचा, जो काही कर असेल तो द्यायचा आणि आपली तिजोरी भरण्याचा प्रयत्न चालू ठेवायचा. माझ्या कित्येक पिढ्यांनी तेच केलंय मी सुद्धा तेच केलं तर काय जगावेगळं होणार :) ]

चीनला भारतीय सीमेवर सैन्यदला साठी प्रचंड लॉजीस्टिकची गरज आहे. भारतीय सीमेवर यंत्रसामग्री आणण्यासाठी तिबेटचा प्रचंड व अत्यंत प्रतीकूल भौगोलीक परिस्थीती असलेला भाग पार करून सामग्री आणावी लागते. रस्ते व रेल्वेशिवाय हे शक्य नाही.

तीबेटचे पठार भारतिय भूभागापेक्षा बर्‍याच उंचावर आहे. त्यांना भारतात येणे शक्य आहे परंतू परत जाण्याचे काम जीकीरीचे आहे.
कारण यत्र व शस्त्रास्त्रे पठारावरून उतरवता येतात परंतू परत नेण्यासाठी प्रचंड इंधन व मनुष्यबळ लागते. भारताने बहुसंख्य सीमाभागात चीन सिमेपासून ४० ते ६० कि.मि. पर्यंत रस्तेच बांधलेले नाहीत. आपले सैन्य खच्चर वापरुन सामग्रीची ने आण करते. के. सुंदरजी व थोरातां सारख्या सैन्याधिकार्‍यांनी ह्याचे विष्लेषण केले आहे. चीनशी युद्ध हे गनिमिकाव्या शिवाय शक्य नाही. त्यांच्या संख्या बळाशी आपण लढण्यासाठी त्यांना आधी भारतात खोलवर घूसू द्यायचे, नंतर त्यांची प्रचंड हानी करायची. अश्या ढोबळ स्वरूपात त्यांनी योजना माड्ल्या होत्या. माध्यमांना जितपत सांगता येईल इतपतच माहीती देण्याची सैन्याची पद्धत असते.

संरक्षण यंत्र सामग्री बनवणे ही जिकीरिची प्रक्रीया आहे. हि यंत्रे प्रतिकूल परिस्थितीत काम करतात त्यामुळे ह्या यंत्रात जोडकाम कमितकमी ठेवले जाते. जोडाच्या ठीकाणीच बहुसंख्य पार्ट निकामी होतात. उदा. लढाऊ विमानाच्या इंजीनातली एक साधी रिंग अथवा शाफ्ट बनवायला तीन ते सहा महीन्याचा सायकल टाईम लागतो. एक स्कीन कट काढून तो पार्ट हिटट्रिट्मेन्ट ला जातो. नंतर परत एक स्कीन कट काढून तो केमीकल ट्रिटमेन्टला जातो. अशा वेळखाऊ प्रक्रीये मुळे भारताला १०० लढऊ विमाने बनवायला किती प्रचंड गुंतवणूक करावी लागत असेल ह्याचा विचार करा. हा सगळा उद्योग भारत सरकारलाच करावा लागतो.

भारतीय उद्योगपतींची परताव्या साठी २ -३ वर्षे थांबायची मानसीक व आर्थीक क्षमता नाही. ह्या उलट अमेरीकेत खाजगी उद्योग मोठ्या प्रमाणात संरक्षण सामग्री बनवतात. टि.वि. , फ्रिझ बनवणे तुलनेने सोपे आह. दर मिनिटाला एक एकक बनवता येते व विकत घेणारे आपण सामान्यजन रोखीने ते विकत घेतो. त्यामुळे उद्योगपतींना परतावा लवकर मिळतो.
जोपर्यंत भारतीय (तथाकथित) अब्जाधीश संरक्षण व्यवसायात उतरत नाहीत तो पर्यंत आपली संरक्षण सामग्री बनवायची क्षमता योग्य वेगाने वाढणार नाही. ह्याचीच आज निकड आहे.

काळेसाहेब, हि गोष्ट आपल्या उद्योजकांना कळायला हवी.
आपले बडे बडे उद्योग चीनी बनावटीची यंत्र सामग्री कचर्‍याच्या भावात मिळते म्हणून घेतात.
नंतर ते यंत्र योग्य कार्यक्षमतेने चालत नाही म्हणून त्रागा करतात. पण नवे यंत्र घेताना पुन्हा चीनीच घेतात.

स्वस्त वस्तुंचा मोह आपल्या उद्योजकांना आवरत नाही.
कमी गुंतवणूक ज्यास्तीत ज्यास्त फायदा.

हल्ली सार्वजनीक क्षेत्रातील उद्योग सुद्धा मोठ्मोठाली यंत्रे चीनी बनावटीची घेऊ लागलीत.

अलीकडेच वृत्तपत्रातील बातमीनुसार हवामाना संबंधीचे एक रडार चीनी बनावटीचे घेतले गेले.
ते कुलाबा भागात बसवायचे तर त्यास नौदलाने आक्षेप घेतला, कारण ते रडार बसवायला चीनी तंत्रज्ञ येणार होते.
सैन्य दलाच्या कुठल्याही तळाच्या इतक्या जवळ चीन्यांना येण्यास नौदलाचा आक्षेप होता.
पुढे त्याचे काय झाले ते कळले नाही.

परंतु ह्यातला कळीचा मुद्दा असा की, चीनी कंपनीस हे कंत्राट मिळालेच कसे.

भारतातल्या सरकारी, निमसरकारी व सार्वजनीक क्षेत्रातल्या कंपन्यांना कंत्राट व निविदा पद्धतीत / नियमांत सुधारणा करणे आवश्यक आहे, जेणे करून चीनी यंत्रे ह्या संस्था तरी घेणार नाहीत.
भले त्याची प्रतिक्रिया म्हणून चीनही भारतिय वस्तुंवर निर्बंध घालेल. आज ग्लोबल ट्रेडिंग, एक्सपोर्ट, परकीय चलन ईत्यादी गोंडस संज्ञा वापरून कोणीकडून तरी डॉलर कमवायचे व्यसन उद्योगांना लागलय, त्यांना हे कितपत झेपेल?

>>गॉड नोज..!

हे योग्य वाक्य म्हणता येईल.

ते नेहमीच्या* 'सरकार झोपलेले आहे- नेभळट/पुचाट आहे - पैसे खाण्यात मग्न आहे - मतांच्या लांगूलचालनासाठी गप्प बसणारे आहे' इत्यादि ठासून केलेल्या विधानांपेक्षा खात्रीलायकपणे वस्तुस्थितीच्या अधिक जवळ जाणारे आहे.

*नेहमीची विधाने विसोबा खेचर करतात असे म्हणायचे नसून एकूणात अनेक प्रतिसादक करीत असतात असे म्हणायचे आहे.

काळेकाका कळवळून सांगतायत आणि तुम्ही थट्टेवारी नेताय. शोभतं का हे? :)

इराकमध्ये तेलाव्यतिरीक्त कोणती खनिजे आहेत असा प्रचार झाला होता ?

अफगाणिस्तान मध्ये चिन्यांनी खोदायलासुद्धा सुरुवात केली आहे. आहात कुठे ?

चिनी लोक अफगाणिस्तानात(ही) पोचल्याचे मात्र वाचनात आलेले नाहीं. लिंक दिल्यास वाचायला आवडेल!

मिभोंचे म्हणणे बरोबर आहे, मीही चिनी अफगाणिस्तानात खनिजांसाठी गेले आहेत असे वाचलेले आहे, तूर्तास हा दुवा बघा. तसेच हाही. आणि हाही.

चिनी लोक तेल, गॅस व खनिजे ह्यांच्यासाठी कुठे पोहोचले नाहीत अद्याप, हे खरे तर थोडक्यात सांगता येईल.

दुवा चुकला आहे का?

दुव्यात कुठे लोकसभेतल्या चर्चेविषयी काही दिसले नाही.

अशीही एक बातमी वाचनात आली होती.

लयी छान आईडिया, पण एक प्रोब्लेम,
चिन्यांनी मराठी शिकून इथेच मिपावार सदस्यत्व घेतले तर ?

आपण मेहनत करून माहिती मिळवायच्या आणि त्यांना फुकट एकदम पदरात,
(मी एक चीनी/चीनचा गुप्तहेर नाही हे कशावरून ?)

चीन शांततेसाठी तयार!
छ्या, आपण उगाच ब्राम्होसचे परिक्षण वगरै करत बसतो... ;)
http://economictimes.indiatimes.com/news/politics/nation/BrahMos-cruise-...

(अग्नी ५ ची वाट पाहणारा)

पूर्वी हे सैन्य रेल्वे व रस्ते बांधत होते पण आता LoC वर का आले आहे हे समजत नाहीं.
माझा तर्क,चीन त्यांचा मिसाईल बेस इथे बनवेल ज्यामुळे हिंदुस्थानातील प्रत्य्हेक महत्वाचे शहर त्यांच्या मार्‍याच्या टप्प्यात येईल. :(

चीनशी व्यापार वाढविण्याचे अलीकडेच केलेले करार आपण का केले?
फेंगशुई शास्त्रात याचे बहुधा विवेचन सापडावे !!!