धर्मक्षेत्रे भिक्षाक्षेत्रे........

लिहिण्यास कारण कि.....

गेल्या दोन महिन्यात बरीच धर्मक्षेत्रे बघायचा योग आला. त्यातले अनुभव मांडावे असे वाटले..

गेल्या नवरात्रीत जो विकांत आला होता त्यावेळी आपले मिपाकर स्वानंद यांनी सोलापुर आणी आसपासची तिर्थक्षेत्रे बघायची असा बेत केला. मी त्यात खुप ऊशीरा सामिल झालो पण नशिबाने सिध्देश्वर एक्स्प्रेस ची तिकिटे मिळाली., शुक्रवारी रात्री दादरहुन प्रवास सुरु झाला. दुसर्या दिवशी सकाळी ७.०० च्या सुमारास सोलापुरला पोहोचलो. एका मित्राच्या घरी जाऊन आन्हिके ऊरकुन प्रवासास निघालो...

पहिला ट्प्पा..
श्री क्षेत्र गाणगापुर...
सोलापुरहुन अक्कलकोट आणी अक्कलकोट ते गाणगापुर असा बस प्रवास होता. सोलापुर ते अक्कलकोट सुखाचा झाला पण अक्कलकोट बस थांब्यावर पोहोचलो आणी गाणगापुरला जाणार्या बसची वाट बघत उभे होतो. बराच वेळ बस नव्हती आणि तेथिल कर्मचारी नेहमी प्रमाणे काहिहि सांगावयास तयार नव्हते. अखेरिस एकदाची बस आली आणी आमचा प्रवास सुरु झाला. फारसे प्रवासी न्हवते त्यामुळे बसमध्ये मागच्या शिटा पुर्ण रिकाम्या होत्या. जो पर्यंत महाराष्ट्रात होतो तो पर्यंतचा प्रवास सुखाचा म्हणावा लागेल कारण जेव्हा कर्नाटकच्या हद्दीत शिरलो तेव्हा एकदम 'रोलर कोस्ट्ल राईड' चा अनुभव मिळाला.. रस्ता नाहिच फक्त खड्डे.... बाहेर कोणते गाव आले ते बघावे तर सगळी कडे जिलेब्याच जिलेब्या... बर्याच वेळाने पोहोचलो गाणगापुरात.. (तिथे मात्र मराटी पाट्या आहेत.) बस मध्ये मागे पाहिले तर सर्व शिटा बाकावरुन ऊडुन खाली पडल्या होत्या.

गाणगापुर बसथांब्यावरुन एक रिक्षा पकडली. २० रुपयात संगम, मुख्य देऊळ, भस्माचा डोंगर आणी परत बस थांबा असा करार झाला. ते सुद्धा फक्त एका तासात कारण एका तासानंतर परत अक्कलकोटला जाणारी त्यादिवशीची शेवटची बस होती. पाच मिनीटांतच पोहोचलो संगमावर... दोन्हि बाजुंना प्लास्टीकचा कचरा आणी मध्ये झोपलेले भिकारी चुकवत कसेबसे पात्रात पोहोचलो. तिथे एक दाक्षीणात्य जोडपे काहि धार्मिक विधि करत होते. सहज म्हुनुन त्यांना स्थळ महात्म्य विचारल तर त्यांनी माहित नाहि म्हणुन आमचा सरळ सर्ळ चिवडाच केला... त्यानंतर ओ॑दुंबराचे दर्शन घ्यायला गेलो आणी पाहुन धकाच बसला.. जे काहि पाहिले ते खालील चित्रात पहा...

त्या पवित्र स्थळी सर्वत्र कचरा, घाण पाणी, तेलसद्रुश्य काहि पदार्थ पसरलेला होता. सर्वत्र माश्यांचा घवघवाट होता. तिथुन मंदिरात गेलो. वास्तु बाहेरुन सुंदर वाट्ली.

आत जाऊन दर्शन घेतले आणी बघतो तर काय गाभारयाच्या सभोवती बायकांनी डेरा टाकला होता. मस्त पे॑कि अंथरुण पसरुन काहि जणी झोपल्या होत्या तर काहि जणी केस विंचरत होत्या. देऊळ आहे कि धर्मशाळा हेच समजत न्हवते. मुख्य गाभार्या बाहेर स्टीलचे कुंपण होते. त्या बाहेरुन दर्शन. श्रीची मुर्ती सुंदर दिसत होती. पण छायाचित्र काडू देत नहित. का कोण जाणे? र्तिर्थांसाठी पुजार्याच्या समोर ओंजळ धरली तेव्हा तिर्थांसोबत समोरुन प्रश्न आला 'काहि दक्षीणा वे॑गरे? अभिषेक करायचा आहे का'? आम्हाला काहिहि करायचे नव्हते पण मद्त म्हणुन ५० रुपये पेटीट टाकायला गेलो तेव्हा पुजार्यांनी सांगीतले कि १०० रु द्या अभिषेक करुन प्रसाद घरपोच करुन मिळेल. आम्हि सुद्दा तयार झालो आणी दिले १०० रुपये. पावती वे॑गरे काहि प्रकार न्हवता. एका वहित त्याने आम्हां सर्वांचे नाव व पत्ते लिहुन घेतले. आणि त्या स्टील्च्या कुंपणाच्या आत सोडले. दारा बाहेर ऊभे करुन आरती हि करऊन घेतली. हा त्या १०० रु चा प्रताप होता. पुन्हा आरतीत कहि टाका हि मागणी पण झाली. स्टीलच्या कठड्याबाहेर आलो तर एक सनईवाद्क ऊभा होता. बाहेर जाऊनच देईना, 'पुजारी जेव्हा तुमच्या नावे अभिषेक करतील तेव्हा मी सनई वाजवणार, १० रु. द्या' असे सांगु लागला. पुजारी काहि मदत करतील या आशेने आम्ही पुजार्यांकडे पाहिले तर ते आपण या गावचे नाहित असेच वागु लागले. प्रत्येकी १० रु. देऊन सुटका करुन घेतली.

मग पोहोचलो भस्म्याच्या डोंगरा कडे, तिथले भिकारी मात्र भलतेच शिस्तबद्ध वाटले. एका ओळीत बसलेले होते. मात्र त्या जागेला डोंगर का म्हणतात हे मात्र समजले नाहि. डोंगरच काय पण टेकडी किंवा मातीचा ऊंचवटा पण न्हवता. एका ठीकाणी पाणी साचले होते आणी त्यात एक मंदिर सद्रुश्य वास्तु होती. बाकि घाणीचे साम्रज्य मात्र होते. तिथली माती भस्म म्हणुन घेतली. बहुतेक सगळ्यांनी भस्म नेऊन डोंगराचा ऊंचवटा झाला असेल.... मग आमची स्वारी वळली ते मुख्य मंदिरा कडे. मंदिर छान पण सभोवती दुकांनांचा गराडा. त्यांनी ऊभार्लेल्या प्लास्टीक्च्या कमानी, ह्यातुन मुळ मंदिराची शोभा पार निघुन गेली होती.

तेथे दर्शन खिड्कीतुन मिळ्ते. खिडकीतुन का हा प्रश्न अनुत्तरितच....
शेवटी परत बसथांब्यावर येऊन अक्कलकोट्ला जाणारी बस पकडली.......

क्रमशः