केरळ कन्याकुमारी लेखमाला: दिवस पहिला- कलाडी ते मुन्नार

आधीचा भाग
1)पूर्वतयारी

     सहलीचा पहिला दिवस उजाडला. आज आम्हाला कलाडी या आद्य शंकराचार्यांच्या जन्मगावी भेट देऊन पुढे मुन्नारला पोहोचायचे होते. सकाळी आम्ही लवकर उठून आंघोळी करून आठ वाजेपर्यंत तयार झालो. हॉटेल मालकांनी अर्धा तासात ऑर्डर प्रमाणे नाश्ता बनवून देण्यात येईल म्हणून सांगितले. तथापि आम्हाला तेवढा वेळ नव्हता. त्यामुळे आम्ही चहा मागवला. नुकतीच दिवाळी झाल्यामुळे तसेच सासूबाईंना सकाळची गोळी घ्यायची असल्यामुळे फराळ सोबत ठेवला होता. आम्ही चहा व फराळ करून घेतला. आमचा ड्रायव्हर आम्हाला आठ वाजता घ्यायला आला. ड्रायव्हरचे नाव शामियर असे होते. हसतमुख, बोलक्या अशा शामियरचे आम्ही शमीभाई असे नामकरण करून टाकले. शमीभाईला एकंदरीत सहलीचा प्लॅन सांगितला. हॉटेलमधून चेक आउट करून आम्ही कलाडीकडे साधारण साडेआठच्या दरम्यान प्रस्थान केले. कलाडी येथे आद्य शंकराचार्यांचा जन्म झाला. तेथे शारदा शृंगेरी मठ आहे.

      आत शारदा देवीची मूर्ती , अष्टदुर्गांच्या मूर्ती, तसेच श्री शंकराचार्यांच्या आईची समाधी आहे. मंदिराच्या आत मध्ये कुठेही फोटो काढणे अलाउड नसल्याने बाहेरूनच फोटो काढले. तसेच जवळच श्रीकृष्ण मंदिर आहे. श्रीकृष्ण मंदिरांमधील मूर्ती अत्यंत मोहक होती.

     केरळ मधील मंदिरांचे वैशिष्ट्य म्हणजे गर्भगृहात कृत्रिम दिवा नसतो. केवळ पणत्यांच्या नैसर्गिक प्रकाशात जे भगवंताचे दृश्य दिसते ते केवळ-अवर्णनीय!! शारदा मठ व श्रीकृष्ण मंदिर या दोन्हीही मंदिरांमध्ये जाऊन मन खूप प्रसन्न झाले. मंदीर परीसर अत्यंत शांत व रमणीय आहे. आवर्जून भेट द्यावीत अशी ही मंदीरे आहेत. इथे आमचा दीड तास कसा गेला तेच कळले नाही. सहलीची सुरुवात तर उत्तम झाली होती.
     शमी भाईला मी विचारले की आम्हाला केरळची प्रसिद्ध राईस प्लेट “ साध्य” खायचे आहे. त्यावर त्यांनी मुन्नारला जाताना एक अतिशय प्रसिद्ध व उत्तम हॉटेल आहे तिथे आपण जेवूयात. साधारण एक तासात आपण तिथे पोहोचू असे सांगितले. मंदिरातून आम्ही निघालो त्यावेळी साडेअकरा वाजले होते. तसाही आम्ही नाष्टा केला नव्हता. त्यामुळे आता नाश्ता न करता थेट लवकर जेवणच करावे असा आम्ही विचार केला आणि मार्गस्थ झालो. हॉटेल “ रस ” असे या विशेष करून केरळी साध्य मिळण्यासाठी प्रसिद्ध असलेले हॉटेल आहे. अत्यंत उत्कृष्ट असे हे हॉटेल असून अडीचशे रुपयाला अनलिमिटेड थाळी मिळते. या मार्गावर रस या नावाची अनेक हॉटेल्स असल्याने मी ज्या हॉटेलमध्ये जेवले त्याची लिंक देत आहे.

     जेवताना पुढील पदार्थ होते - लिंबू लोणचे, आल्याचे लोणचे, कैरी लोणचे, यासोबत बारीक चिरलेल्या बटाट्याची वेगळीच भाजी, मिक्स व्हेजिटेबल हे सर्व पारंपरिक केरळी पद्धतीचे होते. या सोबतच अननसाची कोशिंबीर, लाल भोपळ्याची अतिशय चविष्ट भाजी, पांढऱ्या भोपळ्याची चणा घालून केलेली चविष्ट भाजी, सांबार, रस्सम, साधे वरण, कढी, बीटाची कोशिंबीर, सांडगी तळलेली मिरची, बनाना चिप्स, त्याच्यासोबत मिळणारा गुळाचा खडा, तीन प्रकारचे पायसम म्हणजे खीर होती. त्यामध्ये एक गव्हाची खीर, दुसरी शेवयाची खीर व तिसरी गाजराची खीर केली होती यासोबत पापड दही, केळ हे अतिशय पारंपारिक पद्धतीने केळीच्या पानावरती वाढून दिलेले अप्रतिम जेवण होते. जेवणातील प्रत्येक भाजी व कोशिंबीर चविष्ट होती. आम्ही 2-3 वेळी मागून मागून खाल्ली. खीर/पायसंम खाण्याची इथे विशिष्ट पद्धत आहे. खीरीमध्ये केळ कुस्करायचे व त्यात पापड मिक्स करायचा... जबरदस्त चव लागते. इथे जेवणे हा सोहळा आहे. अजिबात मिस करु नये.
     इथले जेवण जेवून आम्ही तृप्त झालो. शमी भाई ने सांगितले मी फूडी आहे त्यामुळे मला केरळमध्ये कुठे काय चांगले खायला मिळते ते अगदीच माहित आहे. तुम्हाला मी उत्तम प्युअर व्हेज मिळणार्‍या ठिकाणी नेत जाईन काळजी करू नका, असे सांगितले, मी त्याला सांगितले की मला या संपूर्ण प्रवासात पुट्टू विथ कडला करी, अप्पम विथ व्हेज स्ट्यू, तसेच केरला पराठा खायचे आहे. त्यावर त्याला आश्चर्य वाटले की मला इतके केरळी पदार्थ कसे काय माहिती? मी त्याला सांगितले की, मी पण खूप फूडी आहे. त्यामुळे मला इथले लोकल पदार्थ खायची इच्छा आहे. तुम्हाला जिथे वाटेल की इथला हा पदार्थ लोकल आहे आणि तो खाल्ला पाहिजे तेव्हा नक्की सांगा. त्यावर तो म्हणाला की खरंच तुम्ही बराच रिसर्च केला आहे. तुम्ही अल्लेपी ऐवजी मुन्रो आयर्लंड ला जाणार आहात. हे ठिकाण मी पहिल्यांदाच ऐकत आहे. तुमच्यामुळे मलाही ते पाहायला मिळेल असे तो म्हणाला. मी मात्र मनात हा निर्णय योग्य ठरेल किंवा वेडेपणा ठरेल हे भविष्यातच कळेल अशा विचार करत होते.
      आता घाट एरिया सुरू झाला होता आणि निसर्गाने त्याची रूपे दाखवायला सुरुवात केली होती. मी बहुदा मुन्नार या ठिकाणाबाबत खूप जास्त अपेक्षा ठेवल्या होत्या. परंतु घाटामध्ये मला जो निसर्ग दिसत होता त्या निसर्गाच्या रूपांमध्ये आणि आपल्या कोकणातल्या घाटांमध्ये दिसणाऱ्या रूपांमध्ये फारसा काही फरक नव्हता. वाटेत आम्ही चिअप्परा वॉटरफॉल, वलरा वॉटरफॉल, अशा ठिकाणी थांबलो.

     फोटोसेशन केले. तथापि या वॉटर फॉल मध्ये जाऊन आपण भिजू शकत नाही. केवळ लांबून बघणे इतकेच करू शकतो. त्यामुळे थोडासा मूड ऑफ झाला. मुन्नार मध्ये तुम्हाला काय काय पाहायचे आहे असे शमीभाईने विचारले. त्यावरती मी त्याला माझा प्लॅन सांगितला. तर तो म्हणाला या ठिकाणी तर सर्वच जण जातात. मी तुम्हाला सांगतो त्याप्रमाणे तुम्ही प्लान करा. काही वेगळी ठिकाणे पहा. तुम्हाला ती ठिकाणे नक्की आवडतील. त्याने आता जाताना हत्तीची सफारी करूयात, चॉकलेट फॅक्टरी पाहूयात, स्पाइस गार्डन पाहुयात आणि संध्याकाळी कथकली डान्स शो बघूयात असे सुचवले. त्यावर चॉकलेट फॅक्टरी पहाण्यात आम्हाला रस नाही. तसेच कथाकली शो आम्ही थेकडी ला पहायचा ठरवला आहे असे सांगितले. तथापि सासूबाईंसाठी हा पहिलाच अनुभव असल्यामुळे स्पाइस गार्डन पाहण्याचे ठरले. तसेच मी शमी भाईला सुचवले की आम्हाला झिप लाईन करायची आहे. शमीभाईने एका स्पाइस गार्डनच्या तिथे आमची गाडी थांबवली. हे फ्री होते. एका गाईडने आम्हाला तेथील वनस्पतींची माहिती दिली.
तेथील काही फोटो –

     स्पाइस गार्डनची व्हिजिट हा एक खूप चांगला अनुभव होता. नंतर त्यांनी आम्हाला स्टोअर मध्ये नेले तथापि आम्ही तिथून काहीही घेतले नाही. तिथून आम्ही झिप लाईन साठी निघालो. ही झिप लाईन तेथील सर्वात लांब जीप लाईन आहे. खाली पूर्ण हिरवीगार दरी दिसत होती. आम्ही सर्वजण रोमांचित झालो होतो. मी सासूबाईंना देखील झिप लाईन करण्याचा आग्रह केला. नाही होय म्हणत त्या तयार झाल्या. परंतु जेव्हा सर्वप्रथम माझा आठ वर्षाचा मुलगा एका ट्रेनर सोबत गेला तेव्हा मात्र त्या घाबरू लागल्या. मी काही जाणार नाही पैसे परत करा असे म्हणू लागल्या. माझा नवरा पुढे गेला. शेवटी त्या येत नाहीत हे पाहून मीही गेले. शमी भाई ने एक युक्ती केली. तो म्हणाला छोट्या बरोबर जसा ट्रेनर गेला तसा तुमच्याबरोबर पण हा ट्रेनर येईल. त्याच्याशी मल्याळीमध्ये बोलून काहीतरी सांगितले आणि सासूबाईंना त्यांनी तयार केले. सासूबाईंना वाटले की आपल्याबरोबर हा ट्रेनर येणार आहे त्यामुळे त्या तयार झाल्या. तर ट्रेनरने त्यांना धरून उभा केले आणि धक्का देताना त्यांना एकट्यालाच सोडले. अशा रीतीने सासूबाईंनी देखील या वयात झिप लाईन चा आनंद घेतला.

     मी पुढे जाऊन त्यांच्यासाठी थांबले होते. त्या येत असताना बघून मला खूप आनंद झाला. मी दुसऱ्या बाजूने पुढे गेले आणि त्याही माझ्या मागोमाग आल्या. आयुष्यात कधी करू न शकणारे धाडस केल्याचा आनंद व आश्चर्य त्यांच्या चेहऱ्यावर स्पष्ट दिसत होते. परत आल्यानंतर आम्ही दोघींनीही एकमेकींना कडकडून मिठी मारली. आमच्या सर्वांसाठी एक लाईफ टाईम अनुभव होता हा. पैसे पूर्ण वसूल झाले होते. ट्रिपचा आता आनंद यायला लागला होता. आम्हाला बऱ्यापैकी वेळ झाला होता. शमी भाई आम्हाला तिथे जवळच असलेल्या कथकली शो पहा असे सांगू लागले. पण तिकीट खूपच जास्त होते. पाचशे रुपये एकाचे. मी त्यांना म्हणले की हा शो २०० रुपयांमध्ये पाहायला मिळतो. त्यावरती शमीभाईचे म्हणणे पडले की मी खूप ठिकाणी हा शो पाहिलेला आहे. त्याच्यात काही मजा नाही. परंतु हा शो पाहिल्यानंतर तुम्हाला पैसे वसूल झाल्याचे फील येईल. मी सकाळी सुचवलेला हॉटेलच्या जेवणाचा अनुभव तुम्ही घेतलात ना, त्यामुळे माझ्यावर विश्वास ठेवा. तुमची सहल चांगलीच होईल अशाच गोष्टीं मी तुम्हाला सुचवेन. शेवटी मी त्याला सांगितले की रेट मध्ये काहीतरी घासाघीस कर हे मला खूपच जास्त वाटतं. त्यावर त्याने मल्याळीमध्ये बोलून प्रत्येकाचे आठशे रुपये दोन्ही शोचे ठरवले. म्हणजेच एक तासाचा कथकली शो व एक तासाचा कलरीपट्टू बघायला मिळणार होता. हे आम्हाला जास्तच वाटले. परंतु ठीक आहे. सहलीमध्ये असे काही ना काही आऊट ऑफ बजेट होत असते असा आम्ही विचार केला. त्याच वेळी तिथे असलेल्या एका माणसाकडे दुसऱ्या दिवशी साठी एक जीप ठरवली जी अर्धा दिवसांसाठी आम्हाला पाच वेगवेगळ्या ठीकाणी फिरवणार होती. जिचे आम्ही तीन हजार पाचशे रुपये पे केले.
     पाच वाजले होते आणि कथकली शो ची वेळ झाली होती. या प्रोग्रॅम मध्ये त्यांनी कथकली, भरतनाट्यम त्याचबरोबर केरळमधील थय्यम हे नृत्य प्रकार देखील दाखवले. हा कार्यक्रम अतिशय नेत्रदीपक असा झाला. आम्हाला अतिशय आवडला. त्यानंतर कलरीयापट्टू हा केरळमधील पारंपारिक मार्शल आर्ट च्या कार्यक्रम देखील चांगलाच होता.
त्याचे काही फोटो –
कथकली

थय्यम

भीम व दूर्योधन युद्ध

     कार्यक्रमा मधील कलाकारांबरोबर काही फोटो काढून आम्ही हॉटेलकडे प्रस्थान केले. हॉटेलच्या मालकाला आम्ही उशिरा येत आहोत हे सकाळीच सांगून ठेवले होते. त्याप्रमाणे आम्ही साधारण साडेनऊ वाजता हॉटेलवर पोहोचलो. आमची रूम तिसऱ्या मजल्यावर होती. रूम प्रशस्त होती. बाहेर एक कॉमन पेसेज होता. तिथे बेड टाकून ठेवले होते. एकंदरीतच उत्तम रूम आम्हाला केवळ सतराशे रुपये मध्ये मिळाली होती. 24 तास गरम पाणी होते. स्वच्छता होती. अजून काय हवे होते? हॉटेल मालकाने आमच्या चारही बॅगा तिसऱ्या मजल्यावरती स्वतः चढवल्या. आम्ही तेथे दोन दिवस राहणार होतो. आजचा पूर्ण दिवस अत्यंत अविस्मरणीय असाच गेला. सकाळी मंदिरांची भेट, चविष्ट अशी साध्य थाळी, त्यानंतर झिप लाईन चा थरार, स्पाइस गार्डन ची भेट, कथकली आणि कलरीयापट्टूचा शो हे सर्वच आम्ही खूप जास्त एन्जॉय केले. आता सर्वांना भूक लागली होती. जवळच एका प्युअर व्हेज असलेल्या अन्नपूर्णा नावाच्या हॉटेलमध्ये आम्ही चायनीज खायचे ठरवले. त्यानुसार आम्ही मशरूम फ्राईड राईस, गोबी मंचुरियन व पनीर चिली ऑर्डर केले. हे सर्व आम्हाला खूप होईल असे वाटले होते तथापि क्वांटिटी कमी होती. हे पाहून नूडल्स देखील ऑर्डर केल्या. आश्चर्यकारकरीत्या सर्व पदार्थांची चव अत्यंतिक चांगली होती. आजचा दिवस सार्थकी लागला होता. उद्या आता मुन्नाचे काय दर्शन होते आणि काय नवीन अनुभव मिळतो याबाबत उत्सुकता मनात घेऊन आम्ही झोपी गेलो......