पुस्तक परिचय: ययाति

----
ययाति
----
वि. स. खांडेकर -- ज्ञानपीठ पुरस्कार मिळालेले, मराठीतील पहिले साहित्यिक. ययाति -- वि. स. खांडेकरांनी १९५९ मधे लिहिलेली, पौराणिक संदर्भ आणि सामाजिक आशय असलेली कथा. या कादंबरीसाठी १९७४ साली त्यांना ज्ञानपीठ पुरस्कार मिळाला.

----

अगदी ओघवतं, प्रवाही लिखाण. साधे शब्द, पण तरीही कथेतून सामाजिक आशय अगदी प्रखरपणे मांडलेला. कथेच्या शेवटी मन विषण्ण, व्यथित होतं. कथा संपते, पण वाचकाला स्वतःशी संवाद करायला भाग पाडूनच.

एवढं प्रभावी लिखाण दुर्मिळच. प्रत्येक व्यक्तिरेखा अगदी भिन्न स्वभाव, आणि विचारांनी साकारलेली. मानवी मूल्ये वेगवेगळ्या दृष्टिकोनातून अगदी सहज, सोप्या पण अगदी प्रभावी शब्दात टिपलेली.
----

अहंकार आणि ईर्ष्येच्या अधीन झालेली, शेवटपर्यंत स्वतःतच गुरफटलेली, देवयानी.

मोह आणि आसक्तीत आकंठ बुडालेला, ययाति.

अगदी छोट्या चुकीची शिक्षा म्हणून, केवळ असहाय्य वडीलांच्या वचनासाठी, राजवैभवाचा त्याग करून आयुष्यभर दासी बनून, उपेक्षित राहिलेली, शर्मिष्ठा.

कथेतील सर्व पात्रांना ज्याच्याविषयी नितांत आदर, विश्वास आणि आधार वाटतो, असा कर्तव्यनिष्ठूर आणि विरक्त, कचदेव.
----

अगदी मोजक्या शब्दात ययाति कादंबरीचा सारांश सांगायचा म्हटलं, तर असा सांगता येईल:
अहंकार-ईर्ष्या. मोह-आसक्ती. त्याग-निराशा. आदर्श-कर्तव्यनिष्ठूरता.
देवयानी. ययाति. शर्मिष्ठा. कचदेव.

----

शेवटी, प्रत्येकजण ही सर्व मानवी मूल्ये, यातील सामाजिक आशय, कधी ना कधी, थोड्याफार फरकाने का होईना अनुभवतोच. त्यावेळी असं साहित्य सोबती बनून, आपलं जगणं समृद्ध करतं!

----

"ययाति" ही कादंबरी html स्वरूपात इथे वाचता येईल:
https://online.fliphtml5.com/bxrrq/rizc/#p=1

----