श्रद्धांजली: शिरीष कणेकर यांचे निधन

एकेकाळी ज्याने खदखदून हसवले असा मनुष्य गेला. फार वाईट वाटले. कोणीच सतत वेगवेगळे आणि काळानुसार शेवटपर्यंत अधिकाधिक उच्च दर्जाचे लेखन करू शकेल असे शक्य नसते. स्वभाव दोष देखील कोणाला चुकलेत? पण आता या दुःखद घटनेनंतर या क्षणी तरी टीकात्मक समीक्षकी चष्मा लावणे कठीण आहे. आदरांजली..

शालेय जीवनात वर्तमानपत्रांतून येणारे त्यांचे सिनेमा आणि क्रिकेटवरील लेख वाचायला आवडायचे, तसेच गणेशोत्सवात होणाऱ्या कार्यक्रमांतही त्यांची सादरीकरणे दोन तीन वेळा पाहिली आहेत. पण ते अजूनपर्यंत लिहिते होते हे नव्हते माहित!
शिरीष कणेकरांना आदरांजली 🙏

राजेश खन्ना आणि लता मंगेशकर या दोनच माणसांवर (अगदी घरच्या लोकांपेक्षापण) त्यांनी निर्व्याजपणे प्रेम केले असे त्यांचे आत्मचरित्र आणि लेख वाचून जाणवले.
त्यांच्या शैलीबाबत सहमत.
मात्र कधीकधी हल्लीचे फिल्म्स्टार, क्रिकेटर यांच्यावर पण असे तिरकस, तिखट लिहिणारे कोणीच नाही हे जाणवते. सध्या लिहिणारे लोक एकदम दोन टोकांचे लिहातात एकतर एकदम भक्त नाहीतर साताजन्मीचा शत्रू असल्यासारखे. अशावेळी कणेकरांची आठवण येते.
फिल्लमबाजी, क्रिकेट्वरचे त्यांचे स्टँडअप शोज ऐकताना ते आपल्यातच आहे असे वाटेल.
असो, कणेकरांना भावपूर्ण श्रध्दांजली.

कणेकरांचे गाये चला जा हे पुस्तक प्रसिद्ध झाले त्याच वर्षी ते माझ्या वाचनात आले. एका अर्थाने कणेकरांना मोठा लेखक होताना पाहिलं असं माझ्या बाबतीत म्हणता येईल. दिलीप कुमार, लता मंगेशकर, देव आनंद, आणि तलत मेहबूब हि माझी पण श्रद्धास्थानं आणि या लोकांबद्दल कणेकर मर्यादशील पण प्रेमाने ओथंबून लिहीत असत. मर्यादशील आणि ओथंबून हे एकाचवेळी कसं शक्य आहे असा ज्यांना प्रश्न पडेल त्यांनी सुधीर गाडगीळांचे सूत्रसंचालन पाहावे म्हणजे उगाच उत्सवमूर्तींची आणि आपली कशी गाढ मैत्री आहे हे दाखवण्याचा सोस त्यांना नसे हे पटेल.

कणेकर अगदी व्यवस्थित गंभीर लिखाण करीत असत. त्यांच्या वडिलांबरोबर असणारे त्यांचे भावनिक नाते आणि मुलांबरोबर त्यांचे वडील म्हणून जाणीवपूर्वक जपलेला खेळकरपणा यावर काहीसं वाचलेलं आठवतंय.

माहीमला लेफ्टनंट दिलीप गुप्ते मार्गावर एक इराण्याचं हॉटेल होतं (साल १९९०). तेथे अचानक एका घोळक्यातून आपण चमकावं असं वाक्य ऐकू आलं. आवाजाच्या दिशेने पाहिलं तर कणेकरांनी महिफिल जुळलेली होती आणि माझी नजरानजर होताच या वाक्याची त्यांनी जणू चाचणी घेतली होती असं वाटून गेलं. आपल्याला हा प्रसंग पाहता आला याला मी भाग्य म्हणणार नाही पण माझी ती खास आठवण आहे हे नक्की.

शिरीष कणेकरांचे एक पुस्तक वाचल्याचे आठवते. कोणते ते विसरलो. पण मला ते खूपच आवडले होते. आणखी वाचायची होती, पण ते राहून गेले. आता उपलब्ध असल्यास मागवून वाचायची इच्छा आहे. त्यांची यादी (फक्त सिनेसंगीत विषयक) कुणी दिल्यास खूप मदत होईल.
कै. शिरीष कणेकरांना भावपूर्ण आदरांजली.

आपल्या खास विनोदी शैलीतल्या लेखांतुन वाचकांना हसवणाऱ्या शिरीष कणेकरांना भावपूर्ण श्रध्दांजली!

शिरिष कणेकरांचे 'कणेकरी' लहानपणी नियमित वाचले आहे. त्या त्या सदरात उलेख केलेल्या व्यक्तीची मस्त कणिक तिंबायचे.

शिरीष कणेकरांना भावपूर्ण श्रध्दांजली!

त्यांची लेखनशैली "कणेकरी" म्हणून प्रसिद्ध झाली यातंच सारं काही आलं.
त्यांच्या लेखनातून आणि बोलण्यातून त्यांचा स्वभाव लगेचच लक्षात येईल असा होता तरीही मला त्यांचे व्यक्तिमत्व विशेष आवडले. कदाचित सिनेमा आणि क्रिकेट हा समान धागा असावा. राजेश खन्नावर त्यांचं विशेष प्रेम होतं पण त्याचबरोबर दिलीपकुमारलाही त्यांच्या लेखी अनन्यसाधारण महत्व होतं.

भावपूर्ण श्रद्धांजली!

सं - दी - प

माझी फिल्लमबाजीच्या ,(भरत नाट्य मंदिर येथील) एका खेळासाठी, मी गेलो होतो (स्वतः च्या पैश्याने तिकीट काढून )..

त्यावेळी, कणेकर, सादरीकरण करत असताना, डायलॉग आला... "माँ आज क्या बनाया है ?"
(असे ४०-५० वर्ष्याचा पण कॉलेज कुमार भूमिकेतील टोणगा मुलगा ... आपल्या ३० तील पांढरे करून म्हाताऱ्या बनवलेल्या आईला विचारतो )

त्यावेळी, काणेकर पुढे बोलणार .. तेव्हाच जवळजवळ सर्व सभागृहातून एकसाथ "गाजर का हलवा" असा प्रेक्षकांकडून आवाज आला ...

शिरिष कणेकरांनी काय काय दिलंय हे शब्दात सांगणे कठीण आहे !

भावपूर्ण श्रद्धांजली!

चौ. को.

कणेकरांची फिल्लमबाजी कॅसेट इतक्यावेळा ऐकली आहे, की कधी काळी मला फिल्लमबाजी जवळपास तोंडपाठ होती. आज मैने तुम्हारे लिये गाजर का हलवा बनाया है/ मै बडी हुई, मै खडी हुई, मै तडी हुई रे पार अशी गाणी/ बहार आनेतक आणि अंदर जानेतक/ रामसे बंधूंचे चित्रपट अशी एकेक भन्नाट निरिक्षणे _/\_

भावपूर्ण श्रद्धांजली
'माझी फिल्लमबाजी' प्रेक्षकाना खळखळून हसवणारा प्रयोग होता. जगभर त्याचे १००० च्यावर प्रयोग झाले असावेत. क्रिकेट आणि हिंदी सिनेमांवरील त्यांचे कार्यक्रम म्हणजे निखळ मनोरंजन.
लोकप्रिय कलाकारांच्या खाजगी आयुष्याबद्दल लोकांना सुप्त आकर्षण असायचे/असते. आपल्या खास कणेकरी शैलीतून लोकाण्ची ती इच्छा कणेकर पूर्ण करायचे. ह्या कणेकरी शैलीत कधी भक्तीभाव तर कधी चिमटे/ओरखडे दिसायचे. पण त्याकडे लोक केवळ करमणूक/कणेकरी किस्से म्हणून पहायचे. राजेश खन्ना/लीना चंदावरकर्/शत्रुघ्न..ह्यांच्याबद्दलचे मजेशीर किस्से वाचल्याचे आठवतात. खुद्द देवानंदला " मान कापलेल्या कोंबड्यासारखा तिरकी मान करत चालतो" हे देवानंदच्या समोरच म्हणण्याचे धैर्य कणेकरच दाखवायचे आणि देवानंदही त्यांना हसून दाद द्यायचा.

शिरीष कणेकर यांची स्वत:ची वाचकांना खिळवुन ठेवणारी एक लेखन शैली होती . त्यामुळे त्यांचे लेख , सदरे , पुस्तके वाचक आवर्जुन वाचत असत . आपली आई लहानपणीच गेल्यामुळे आईचा फारसा सहवास , प्रेम न मिळाल्याचे दु:ख अनेकदा त्यांच्या लेखनात जाणवत असे . तसेच आपली लोकप्रियता , यश बघण्यापुर्वीच वडीलांचे निधन झाल्याचा सलही समजत असे .

त्यांचे वडील हे एक प्रख्यात डॉक्टर होते . त्यांचा मुलगाही डॉक्टर आहे याचा त्यांना अभिमान होता .

भावपूर्ण श्रद्धांजली!

एका मर्यादेनंतर त्यांचे लेखन, त्यातील नकारात्मकता, टोमणे, भक्तिभाव हे सर्व कंटाळवाणे होई. अनेकांचा रागही त्यांनी ओढवून घेतला.

बघितले आहे त्यांचा सिंगापुर दौरा तेथील महाराष्ट्र मंडळाने आयोजित केला होता .. दौर्यांनंतर भारतात परत आल्यावर त्यांनी त्यांचे सिंगापोरे मधील यजमान आणि त्यांचं घरचं चौकोनी पोळया आणि मंडळाचे अजून एक अधिकारी यांचाच स्थूलपणावर लिहिले होते ... शोभले नवहते

यादोंकी बारात हे पुस्तक माझ्यामते शिरीष काणेकरांचा मास्टरपीस आहे ... त्यांच्या खास काणेकरी शैली नसलेले लिखाण .. खरे हृदयातून आलेले ...

बाकी त्यांची पुस्तके आनंद देणारीच आहेत .. वाढत्या वयाबरोबर (काणेकरांच्या) नकारात्मकता आणि टोमणे वाढत गेले असले तरीही आवडत्या लेखकांपैकी रक

श्रद्धांजली

सर्वाधिक प्रचंड एकरकमी हसू आणणारे एक पुस्तक अशी निवड करायची तर वैयक्तिक मत "एकला बोलो रे" या पुस्तकाला. त्यात एकपात्री प्रयोग करायला गावोगावी जातानाचे अनुभव, तेथील निवास भोजन व्यवस्था, मानधन, विविध प्रकारचे आयोजक, अत्यंत विचित्र परिस्थितीत करायला लागलेले प्रयोग असे सर्व अतिशय धमाल पद्धतीने उतरवले आहे लेखांमध्ये. __/\__