लॉकडाऊन : पहिला दिवस

प्रशांतसेठ, लॉकडाऊनचा पहिला दिवसा लै जड चालला आहे. करोनाच्या मेसेजेसनी वात आणलाय.
आज सकाळपासून मिपावरच पडीक आहे. पुस्तकं वाचायला मूड लागत नाही.
ज्या महिला केवळ घरीच असतात. फूल टाईम गृहिणी त्यांच्या वेदना समजायला या लॉकडाऊनने मदत केली.

कुटूंबाला वेळ दिला पाहिजे, त्यांच्याशी बोललं पाहिजे. हे लिहावाचायला बरं असतं.

मला पुस्तकांचा पसारा काढावा वाटतोय. आणि उगाच पुन्हा अनुक्रमे लावत बसावे असे वाटतंय.
पण तेही अर्धवटच होईल. काही समजत नै ये. नेमकं काय करावे.

-दिलीप बिरुटे

अवघड परिस्थिती आहे आणि वाटली त्याहून वेगाने अधिकाधिक अवघड होत चालली आहे.

लॉकडाऊनचा पहिला दिवस.... स्वतःपुरतं सांगायचं तर मी गेले तीन दिवस घराबाहेर पडलोच नाही. दूध घरपोच येतंय, किराणा महिन्याचा भरलेला असल्याने अजून आठ दहा दिवस तरी त्याची काळजी नाहीय. राहता राहिला भाजी पाल्याचा प्रश्न... त्यासाठी उद्या परवा दोघांपैकी (मी किंवा बायको) कुणाला तरी बाहेर पडावं लागेल.
एकवीस दिवस काय करायचं हा प्रश्न नक्की भेडसावतोय.
सध्या नजरेसमोर असलेले पर्याय, उपाय.... पुस्तकं, संगणकावर साठवलेले, तुनळीवर उपलब्ध असलेले जुने चित्रपट, नाटकं, आवडतं संगीत, शब्द कोडी, अंककोडी (अंतर्जालावर उपलब्ध) असलेली हे आहेत. नेटफ्लीक्सच्या वाटेला अजून गेलो नाही.... पत्ते खेळणे हा आणखी एक चांगला उपाय आहे पण त्यासाठी बायकोला पत्ते शिकवावे लागतील आणि तेवढी चिकाटी आता आपल्यात असेल का... हा एक प्रश्न आहे...
'Rest in home is better than Rest in Peace' हे वाक्य अधून मधून स्वतःला आणि जो ऐकेल त्याला सांगायचं. या कठीण काळात 'अंबानीचा डेटा' हा ही एक दिलासाच आहे.
शांत रहाणे, निश्चिंत रहाणे, हे स्वतःला आणि इतरांना सांगत राहणे...

मोदी अंकलने जरी आजपासून लॉकडाऊन केले असले तरी इथे पिंपरी चिंचवडमध्ये रविवारपासूनच सुरू आहे त्यामुळे सध्या arrow टीव्ही सिरीज बिंज करतोय, हॅरी पॉटर फिल्म सिरीज पुन्हा एकदा बघतोय आणि मारुती चितमपल्ली ह्यांचे चकवाचांदण हे आत्मचरित्र वाचतोय.

लोकांनी आपापले अनुभव लिहावेत. तेवढीच जरा कोंडल्याची भावना कमी होऊ शकेल.

अठरा पुराणे pdf download केली आहेत. त्यात काय लिहिलं आहे वाचतोय.
बरीच पाने वाढीव/प्रक्षिप्त असावीत आठव्या शतकानंतर. कारण मंदिर बांधले हे सापडते. पूर्वी फक्त तीर्थस्नानं होती.

माझ्या शाळेच्या ग्रूप मधे एक लेख लिहीला. ज्यांच्या ज्यांच्या कडून जे काही शिकलो ते लिहून त्यासाठी आभार मानलेत. बाकीच्या सगळ्यांना ही त्यासाठी उद्यूक्त केलंय तसं लिहीण्यासाठी.
करोनाच्या चिंतना ऐवजी चांगल्या आठवणीत जाईल पुढचे दोन दिवस तरी. लोक लिहीतील असे वाटतय आत्ता तरी.

अमेझॉन पँट्रीपासून सर्वत्र लोकांनी तांदूळ, डाळी, बेसन, गहूपीठ वगैरे माल चाटून पुसून सप्पा केलंनीत. पॅनिक बाईंग.

अर्थात कालचा मा. पंतप्रधानांचा सूर ऐकून ही प्रतिक्रिया अपेक्षित होतीच.

तरी बहुतेक वेळ टिव्हीवर/ऑनलाईन पिक्चर अन् वेबसिरिज बघण्यातच जाणार.
दोन आठवड्यापूर्वी hotstar च vip सदस्य घेतलय.
त्यावर एक स्पेशल ops sirij aloy ti बघा सिरीज आलीय ती बघायचा विचार करतोय. दोन दिवस त्यात जातील.

अधून मधून काम सुरू आहे. (उत्पादन क्षेत्रातील आयटी मध्ये असल्यामुळे घरून काम करणाऱ्या लोकांना सपोर्ट करावा लागतोय). (लोकांना vpn कनेक्शन पासून ते वेबेक्स कसं कनेक्ट करायचं ते समजावून सांगावं लागतं. तरी हे होईल अशी अपेक्षा असल्यामुळे सगळ्या गोष्टींचे डॉक्युमेंट तयार करून लोकांना पाठवले होते)
दोन प्रोजेक्टची डेड लाईन 31 ला आहे. त्यानंतर लायसन्सची भानगड होईल म्हणून ते काम संपवायचं आहे.

स्पेशल ops संपल्यावर मग कदाचित जॉन विक सिरीज बघेल. त्यात तीन दिवस जातील.

१. घरकामातील वाटा वाढवला. सकाळचा नाश्ता नेहमीच तयार करतो.
आज काही भांडी घासली.
२. दुधाच्या दुकानातून थोडे खाऊ आणले.

३. भाजीचे दुकान पूर्ण बंद होते. कल्पना होतीच.

५. काल ३ कडधान्ये आणली आहेत. एक आड एक दिवस ती मोड आणायला लावतोय.
६. बातम्या ‘बघत’ नाही. जालावर फक्त मथळे वाचतो.

७. छापील पेपर बंद झाल्याचे दुक्ख एकच – शब्दकोडे पेनाने सोडवता येत नाही. आता जाल्वरून फक्त इंग्रजी anagram सोडवतो.
८. ‘प्राईम’ वर चित्रपट पाहतो – २ दिवस एक पुरवतो. मराठी ‘सोहळा’ चांगला आहे.

मला नाही वाटत 21 दिवस घराबाहेर न पडणे विशेष कठीण जाईल माझ्या सारख्या कायम घरीच असणाऱ्यांसाठी.
आज गुढीपाडवा. गुढी तर उभारायची. घरात आहे त्या सामग्रीतच काम भागवायचे. घराबाहेर पडायचे नाही. मग काय गुढीसाठी घरीच बनवला साखर हार .
मस्त वेळही गेला आणि गुढीही उभारली गेली.

बागेत काही भाजी वाढवणे शक्य आहे का? मेथीचा धागा इथे मागे आला होता.

घरात सामान्यतः उपलब्ध असलेलं काय बीज आहे की त्यातून महिन्याभरात किंवा अधिक जलद काही उगवेल.. ?

जपानची लोकसंख्या १२-१३ कोटी आहे, तर ईटलीची ६ कोटी. जपानमध्ये कोरोनाचा संसर्ग सुरु होवून खूप दिवस झालेत (एक महिन्यापेक्षा जास्तच) , रुग्णसंख्याही थोडी थोडी वाढते आहे.. आता १२०० पर्यंत पोहोचली. पण तिथे अजूनही लॉक डाऊन नाही. फक्त शाळा बंद आहेत. कमी अधिक प्रमाणात लोक ऑफिसला जात आहेत. ट्रेन वगैरे चालू आहेत.
लॉक डाऊन वा कोणत्याही प्रकारची जोर-जबरदस्ती करता ही परिस्थितीवर नियंत्रण असणं हे जपानचं यश आहे असं मला वाटतं.. अर्थात त्यांनी हे नेमकं कसं साध्य केलं ते मला माहित नाही.

ही दोन वाचणार.

It would be like going on 21 days sailing , cut off from the World ....only water water everywhere . No land could be seen. There was no TV (no internet or mobile anyway)
But this time during this sailing , family is there onboard . Friends are in contact to enjoy the fun. No Rolling Pitching , No sea-Sickness . Fresh & hot food available....So it's faaar better than my naval sailing.

I remember my days on board INS vikrant in 1990. We were to sail for 21 days but returned to harbour after 46 days. There was no touching to any port except for first day to embark and last day to disembark aircrafts and the maintenance stores from Goa 6 hrs each time only.

The only vegetables we were left were potato and yam(suran) for last 15 days.
The atta had small insects and was having a smell of expiry.
The cooks on board Vikrant were genius. They used to put ajwain (अजवायन) and make paranthas to mask the smell.

We used to have tomato soup made from tomato ketchup and corn flour.
But no one could make out.

Of course I was not married.))=((

If you are sea sick god help you. Your semicircular canals are in constant motion. So when you walk on land after coming back, you walk with a gait like drunkard because the brain is perceiving that you are still in motion.(46 days of constant motion in 3 dimensions)

तेंव्हा एवढं काही वाटलं नव्हतं.कदाचित मनाची तयारी होती किंवा जबाबदारी काहीच नव्हती किंवा अगतिकता पण होती.
चारी बाजूला समुद्रच फक्त दिवस रात्री उडणारी विमानं आणि हेलीकॉप्टर पाहणे आणि वैमानिकांशी गप्पा मारणे एवढाच विरंगूळा होता.

मला अनेक विषयात रस आहे. त्यामुळे मला 21 दिवसांचा फारसा फरक पडणार नाही तो कसा......
मी होटेलमधे खायला जात नाही.
मी देवळात देवदर्शन करायला जात नाही.
मी कोणत्याही ज्येष्ठ नागरिक संघाचा मेम्बर नाही.
मी नुकताच भीमबेटका , ओरछा सहल करून आलो आहे. त्यामुळे प्रवासाची त्रुप्ती अजून सम्पलेली नाही.
मला विनोदाचा कमालीचा सेंस असल्याचे माझी मुलगी म्हणते अर्थात मी घराला सतत हसवीत असतो.
मी सिंथेसायज़र वर गजानन वाटवे यांच्या " मोहुनिया तुज संगे" पासून पहला नशा पहला खुमार असे काहीही वाजवतो. सकाळी भजने वाजवतो.
11 गाण्याचा एकेक असे संग्रह केले आहेत ते ऐकत रोज 35 एक मिनिटे चालतो. त्यात नौशाद, एन दत्ता, मदन्मोहन, ओपी, शंकर जय एस डी सर्व आहेत.
घरात वाटेल ती मदत करतो. मला अतिशय बारीक व उत्तम भाजी चिरता येते. रोज एकदा तरी सर्व टेबले टी पोय ई वरून साबणाचे पाणी फिरविण्याचा अलार्म लावला आहे.
सायंकाळी सर्व जन मिळून रेकोर्ड लावून डान्स करतो.
सर्वात मोठी समाधानाची बाब म्हणजे नेट चालू असल्याने निरानिराळे ख़ास करून टूरिसम ,किल्ले यांचे विडिओ पाहतो
करोना या विषयावरचा कोणत्याही स्पर्श झालेला चैनल किंवा तू नळी वरचा भय पसरवणारा व् बुद्धिभेद करणारा विडिओ सध्या मी क्वारंटाइन मधे पाठवले आहेत।
अध्यात्मिक लेव्हलवर अशी मनाची तैयारी केली आहे की इतकी माणसे जाताहैत त्यात समजा आपला नंबर लागला तर एरवी तो कधीतरी लागणारच आहे ना ?
जगात मी कोणत्याही धर्माला ,देवाला , देवावरच्या विश्वासाला निसर्गापेक्षा मोठा मानीत नाही त्यामुळे धावा ,मन्नत चा प्रश्न आपल्या बाबतीत अज़ाबात येत नाही। माझ्या मते १९१८ नंतर निसर्गाने हे आणलेले एक करेक्शन आहे. त्यात काही जनांची आहुती पड़णे अपरिहार्य आहे. सबब --
अनजाने सायोंका राहोंमे डेरा है
अनदेखी बाहोने हम सबको घेरा है
ये पल उजाला है बाकी अन्धेरा है
ये पल गवाना ना ये पल ही तेरा है। ........ याची दखल घेऊन मजेत दिवस जात आहेत

आम्हाला मागील मंगळवार पासून सुट्या आहेत. तीन चार दिवस ऑफिस मधील कामे केली. आता निम्मा वेळ घरात सौ ना मदतीत जातो. काल श्री. भैरप्पा यांची आवरण कादंबरी वाचायला घेतली. कालच संपवली. भावाने नारायण धारप यांची काही जुनी पुस्तके पाठवली, आता ती वाचणार.

प्रचेतससाठी
नागझिरा अनुभव

घरून काम चालू आहे. पण २४ तास सगळी डोकी घरातच असल्याने मानसिक थकवा फार लवकर येतोय.
ह्या ३ आठवड्यात प्रदूषण किती कमी होईल ह्याचा विचार करून मनाला बरं वाटतंय.
पुस्तकं वाचतोय एकीकडे पण मूड लागत नाहीये. घरात लहान बाळ आहे, तिला दात येतायत आणि चिडचिड करतेय, त्यातच हवा विचित्र झाल्याने आणि उष्मा एकदम प्रचंड वाढल्याने तिला थोडा ताप वाटतोय. ह्या गोष्टीचे सगळ्यात जास्त टेन्शन आहे.
आमच्या कडे आज एकही दुकान उघडले नव्हते. काल आणि आज दूध मिळाले नाही. मुलीला पावडरचे दूध पाजतोय सध्या. परिस्थिती सुधारेल अशी आशा ठेवून आहे.

घरातच स्थानबद्ध राहण्याच्या अशा स्थितीचा कुणालाच अनुभव नसल्याने लोकांची मने सैरभैर झाली आहेत.

अशी स्थिती मी लष्करात बऱ्याच वेळेस अनुभवली असल्याने यातून आपले मन काय स्थितीतून जाईल याचा एक आढावा घेत आहे.

अशा कठीण पेचप्रसंगात सुरुवातीला माणसाला
१) धक्का(shock) बसतो. हे असे का झाले हे समजत नाही. किंकर्तव्य विमूढता येते( काय करावे कळत नाही. यात मानसिक तणावाची भर पडते.त्यात स्त्रियांना आपल्या मुलाची नवऱ्याची काळजी वाटत असते तर पुरुषांना आपल्या आर्थिक नुकसानीची आणि कुटुंबाची वाताहत होण्याची भीती वाटत असते.

त्यानंतर
२)राग( anger) येतो. पण हा राग कुणावर काढायचा हे समजत नसते. नशिबावर कि राज्यकर्त्यांवर कि चीन देशावर किंवा त्यांच्या नागरिकांवर

३) विरोध( acceptance) यानंतर माणसाचे मन बदलाला विरोध करते. यामुळेच काहि माणसे हा बंदी हुकूम मोडून मी रस्त्यावर फिरणारच म्हणून आडमुठेपणा दाखवतात. काही जणांना यात वैफल्य(FRUSTRATION) पण येऊ शकते.

४) स्वीकार (acceptance) काही काळ गेल्यावर माणसाचे मन या बदलाला स्वीकारते. बऱ्याच वेळेस तुमचे मन सारासार विचार करून एका निर्णयाप्रत येते तर काही वेळेस उपाय नाही म्हणून(resolving to fate)

५)आशा/ जखम भरणे (hope/healing ) एकदा हा बदल स्वीकारला कि मानवी मनाला उभारी येते आणि परत आशेची पालवी फुटू लागते. मन परत आशादायी होऊ लागते आणि आपल्या जखमेची भरपाई सुरु करते आणि शेवटी संकट दूर होते किंवा मानवी मन आहे ती परिस्थिती आनंदाने स्वीकारते.

अशी स्थिती माणसांची स्वतःला किंवा जवळच्या माणसाला दुर्धर आजार झाला किंवा एखादे भयानक संकट आले तरी होते.

अर्थात या पाच स्थिती एकामागोमाग एक अशाच येतात असे नाही तर एकाच वेळेस धक्का आणि राग किंवा धक्का राग आणि विरोध या दोन किंवा तीन स्थिती एकत्रही दिसू शकतात. किंवा आशादायी असणारे मन परत निराश होऊ शकते किंवा परत संताप होऊ शकतो.

याला मानसशास्त्रात SARAH मॉडेल म्हणतात SHOCK, ANGER,RESISTANCE, ACCEPTANCE आणि शेवटी HOPE/HEALING
आपण थोडे आत्मपरीक्षण केले तर आपल्याला आपले मन कोणत्या स्थितीत आहे हे समजून घेता येईल. आणि मग आपण करत असलेल्या विचित्र वागणुकीची संगती लावणे सोपे जाईल .

आपल्या नवऱ्या किंवा बायकोवर किंवा मुलांवर चिडचिड करणे, रडावेसे वाटणे, उदास वाटणे, एकदाच संपवून टाकावे असा विचार येणे (यात अगोदर मानसिक आजार असेल तर आत्महत्येचे विचारही मनात येतात).

अशा वेळेस आपले मानसिक तणाव कुणाला तरी बोलून दाखवावे असे स्त्रियांना वाटते तर पुरुष जास्त गप्प होतात.

अशा स्थितीत कुणाला तरी बोलून दाखल्याने आपल्या मनाचा निचरा(CATHARSIS) होतो. जसे सासू देवळात बसून आपल्या मैत्रिणीला सुनेचे गार्हाणे सांगत असते त्याने निष्पन्न काहीही होत नाही परंतु सासूचे मन हलके होते.

असे विचार मनात येत असतील तर आपण काम करत असताना देवाचे/आपल्या गुरूंचे/इष्टदेवतांचे नाव घ्यावे( आपण आस्तिक असलात तर) किंवा आपल्या गत आयुष्यात झालेल्या सुंदर गोष्टींच्या आठवणी काढत राहावे उदा. आपल्या बाळाचे लहानपण, शाळेतील मित्रमैत्रिणींबरोबर केलेली मौजमजा, आपल्या विवाहाच्या अगोदरचे किंवा त्याकाळचे दिवस आठवून पहा.

एकदा करून पहा तुम्हाला त्या वेळच्या बारीक बारीक किती गोष्टी आठवतील. याने आपले मन बरेच हलके होते.

हे संकट नक्कीच जाणारे आहे. फक्त त्यातून जाताना होणार त्रास हा ज्याचा त्याने सोसायचा आहे.

बऱ्याच वेगवेगळ्या चर्चा वर! आमचं वर्क फ्रॉम होम सुरुय! सो नेहमीप्रमाणेच रुटीन!

घरी थांबणे माझ्यासाठी नवीन नाही. मी वर्षभरातले जास्तीत जास्त ८०-९० दिवस लग्नसमारंभात बाहेर असतो. त्यानंतर घरी मी माझं एक डिजाईन युनिट सेटअप केलंय. ज्यावर मी अल्बम डिझाईनचे काम करतो.
आता फरक इतकाच आहे कि इतर वेळी मी संध्याकाळी दोन तीन तास कामानिमित्त, विरंगुळा म्हणून बाहेर जायचो मुख्य मार्केट ला. आता ते बंद झालं. आता काम तर नाहीच पण लोडशेडिंग चालू आहे. गेल्या महिनाभरात दररोज ३-४ तास लोडशेडिंग होती. आता ६-७ तास लाईट जातेय याचा खूप वैताग येतोय.
बाकी सगळं जैसे थे. भाजीपाला मिळतोच. दूध घरापर्यंत येत. आता ईश्वरचरणी प्रार्थना आहे कि खरच १४ एप्रिल ला संपून १५ एप्रिल पासून मोकळीक मिळावी. नाहीतर ज्या लगनसराईची वर्षभर वाट पाहतो ती हातून निसटायची भीती आहे.

शैलेंद्र -खूप खूप अभिनंदन आणि कौतुक__/\__

घरी सगळ्यांचे वर्क फ्रॉम होम चालू आहे. दोन्ही मुलींच्या शाळा ऑनलाईन आहेत. अगदी नेहमीच्या वेळापत्रकानुसार त्यांचे वर्ग, अभ्यास सुरु आहे. सकाळी जेवणाच्या ब्रेक मधे सगळे एकत्र असतो हा एक वेगळाच अनुभव.
आम्ही पुढचे एकवीस दिवस नव्हे तर अजून बरेच दिवस / महिने घरात राहावं लागणार याची मानसिक तयारी केली आहे. घरात कणीक, तांदूळ आणि डाळी भरपूर आहे फक्त आता भाज्या आणि दुधाची काळजी आहे. दुकाने सुरु आहेत पण त्या गर्दीमध्ये जाणं कटाक्षाने टाळतोय. घरपोच सेवा आहे मदतीला पण त्याचे टाइम स्लॉट्स मिळणे दुरापास्त होऊन बसलेय. लोकांनी गेल्या महिन्याभरात इतकी वेड्यासारखी खरेदी केली कि सुपरमार्केट्स ना सगळ्यांना पुरवठा करण्यात नाकी नऊ येताहेत. आता त्यांनी वस्तूंच्या विक्रीवर लिमिट घातलीय. एखादि गोष्ट एका व्यक्तीला फक्त दोन किंवा तीनच्याच संख्येने विकत घेता येतील. हे अतिशय योग्य पाऊल आहे.
घरात भाज्या, दूध नियमित यायला लागले कि घरी बसून राहण्याचा फारसा प्रॉब्लेम नाही. हळूहळू गाडी रुळावर येईल.
विकांताला रात्री नेटफ्लिक्स वर एखादा चित्रपट आणि वीकडेज मधे एखादी सिरीज बघतोय. सध्या ' द अमेरीकन्स' नावाची मालिका सुरु आहे.

सुट्टी असल्याने घरातली इतकी कामं करता येतील पण उत्साहचं वाटत नाहीए, झोप खूप येते आहे.
पण एखादी भाषा शिकणार आहे.

प्रतिलिपी नावाचे एक अ‍ॅप सापडले आहे त्यावर आजच्या तरूणाईने लिहिलेल्या अनेक प्रकारच्या कथा आहेत . त्यातील नुकतीच " ईन्सेप्शन " ही गूढ कथा वाचली.

बाहेर वडापाव ई पटकन मिळत असल्याने तोच खायची सवय झाली होती. नुकतेच घरी बटाटे वडे केले अन इतके दिवस आपण बाहेरचे किती थर्डक्लास वडे रुचकर मानून खात होतो याचा प्रत्यय आला. घरी केलेली मिसळ ही बाहेर पेक्शा उत्तम होत आहे ! आता पाव मात्र मिळेनासे झालेत.

गड्डा झब्बू , बदाम सात, पाच तीन दोन, ३०४ हे खेळ आंतरजालावर उपलब्ध आहेत का? जिथे अपरिचितांशी खेळता येईल!

मिपावर पूर्वी एका धाग्यात पत्यांतील गोल्फ नावाच्या खेळाची माहिती दिली होती. हा फार मनोरंजक खेळ आहे. सापडला धागा तर खेळ अवश्य ट्राय करावा. आत्ता लिंक हाताशी नाही. एका युट्युब चॅनेलविषयी धागा आहे.

कमाल आहे , मिपाकरानी कोरोना ला अजुन मिपाचे नाव दिले नाही....

आॅफिस मधील कलिगची मुलगी फ्रान्सवरून

15-16 तारखेला आली , तिची कोरोना टेस्ट निगेटीव्ह होती, कलिग आॅफिसला येत होती,हे आम्हाला चारपाच दिवसांनी कळाले त्यामुळे डोक्यात शंका वळवळू लागल्या. अजूनही टेन्शन आहे. तिने असे कसे केले. आॅफिसला यायला नको होते असे वाटते.

काल गुढीपाडवा होता पण लॉकडाऊनमुळे तसा मूड नव्हता पण सर्वांचे मनोधैर्य टिकवणे आणि सकारात्मक वातावरण टिकवणे गरजेचे आहे.

लॉकडाऊन असूनही माणसे मुर्खासारखी वागत आहेत म्हणून डोक्यात एक किडा आला तसाही वेळ होता आणि चैत्रपाडव्याचा मुहूर्तही होता म्हणून आमच्या बायडीचा एक विडीयो काढून टाकला सामाजिक संदेशपर.

https://youtu.be/xkM0EFuYg3k

मायलॅब ला सलाम..
सिरम ने त्यांना नंतर अर्थ पुरवठा केला आहे जास्त असे ऐकण्यात आले..
----
बाकी कोसारा मध्येच का आले कोणी सांगेल का..

बाकी या धाग्याबरोबर आम्ही सांगितल्या प्रमाणे सर्व धागे वाचले..

आभार