साहित्य चोरी मध्ये मैलाचा दगड

एकदा सोशल मीडियावर पोस्ट टाकली की फिरणार. चोरांच्या नादी लागून मनस्ताप होणार एवढेच. 1980 च्या काळात अनेक मराठी मासिकातले लेख हिंदीत आणि हिंदी मासिकांतले लेख मराठीत वाचले आहेत, वेगवेगळ्या नावांनी. पण त्यावेळी तुमचे लेख कुणीतरी चोरला आहे कळणे शक्यच नव्हते. आज तुम्हाला कळून जाते, एवढेच.

मी माझी कथा एका मासिकासाठी पाठवली होती. तिचे अंक सर्व भाषांमध्ये येतात.
त्यांनी मला सरळ सांगितलं होतं, तुमची कथा आवडली तर आम्ही भाषांतर करून ती इतर भाषिक मासिकंमध्ये छापू पण कुठेही तुमचे नांव येणार नाही. मग मी त्यांना मेल करून सांगितलं कि माझी कथा तुम्ही अशी दुसऱया कुणाच्या नांवानी छापलीत तर मी कायदेशीर कारवाई करीन.
त्यामुळे मला असं वाटतं कि हे सर्रास होत असावं.
आपणच लक्श ठेवायला पाहिजे.

सध्या चोरीमारीचेच दिवस आहेत.

(टिव्ही वरच्या रोजच्या मालिका तरी काय असतात ? शेकडो सिनेमामधून चोरलेल्या कल्पना वापरत असतात)

कितीही अटकाव करायचा प्रयत्न केला तर आपले प्रयत्न तोकडे पडतात.
त्यामुळे याचा त्रास घेऊन उपयोग नाही असं जाणकार मित्रांबरोबर चर्चा करताना समजुन आले.

२०१३ मध्ये मी मिपावर ज्योतिष राशी, स्वभाव, एकमेकांशी कोणत्या राशींचे जुळते अश्या विषयावर एक हलकाफुलका लेख लिहिला होता.

२०१५ मध्ये रत्नागिरीतील एका पूजापाठ करणाऱ्याने स्वतःच्या फेसबुक भिंतीवर स्वतःच्या नावाने एक अक्षरही न बदलता प्रसिद्ध केला. तो लेख आवडल्याचे त्याच्या मित्रयादीतील ८०+ मित्रांनो दर्शविले होते. अनेकांनी कौतुकाचे प्रतिसाद दिले होते. हे मला नंतर समजल्यावर त्याला विचारणा केली. त्यावर त्याने उत्तर दिले की मिपावर या लेखकाचे नाव नव्हते म्हणून मी माझ्या फेसबुक भिंतीवर नाव टाकले नाही. पण त्या लेखाखाली त्याने स्वत:चे नाव व भ्रमणध्वनी क्रमांक दिला होता.

त्या लेखाचा लेखक म्हणून माझज मिपा सदस्यनाम आहे. त्यामुळे लेखक म्हणून माझे सदस्यनाम व मिपाचा उल्लेख करायला पाहिजे होता. परंतु तो लेख स्धत;च्या नावावर खपवून पूजापाठ, ज्योतिष यासाठी नवीन गि-हाईके मिळवण्यासाठी त्याने हे वाङ्‌मयचौर्य केले. लेखाखाली माझे नाव लिही हे सांगूनही त्याने नकार दिला. आपण दुसऱ्याचा लेख ढापलाय हेच मुळात त्याला मान्य नव्हते. तो वारंवार मिपावर किंवा इतर संकेतस्थळावर येऊन इतरांचेही लेख ढापत असणार.

मी फेसबुकला सुद्धा तक्रार करून त्याच्यावर कारवाई करण्याची मागणी केली. परंतु त्यातून काहीही निष्पन्न झाले नाही.

शेवटी मी विचार केला की या साधारण लेखनाची मिपावर १०००+ वाचने झाली व ९०+ प्रतिसाद आले. माझ्या दृष्टीने तो लेख सर्वसाधारण होता. पण तरीही तो लेख कोणाला तरी चोरावासा वाटला व तो फेसबुकवर वाचून बऱ्याच जणांना आवडला हेच माझे यश आहे.

बाकी आंतरजाल व समाजमाध्यमांमुळे वाङ्‌मयचौर्याला प्रतिबंध करणे अशक्य आहे. अमीरखान या यशस्वी अभिनेत्याने सुद्धा चेतन भगतच्या फाईव्ह पॉईंट समवन या कादंबरीवर आधारीत थ्री इडियट्स चित्रपट निर्माण करताना चेतन भगतचा कोठेही उल्लेख सुद्धा केला नाही. हे वाङ्‌मयचौर्यच होते. त्यांच्या तुलनेत मी तर अत्यंत नगण्य माणूस.