चर्चबेल –लेखक ग्रेस (ऐसी अक्षरे... मेळवीन ९)

आवडलेच...

वृद्ध देखणा चेहरा माझा
बिगुल मुखातून वाजे
पराभवाच्या पर्वा मध्ये
जसे उजळती राजे

अर्थात, सेवानिवृत्त झाल्यानंतर मराठी साहित्य संग लाभला व कवीवर्य ग्रेस यांच्या काही कविता वाचायला मिळाल्या.

माणीक सीताराम गोडघाटे उर्फ कवी ग्रेस हे कवी बा. सी. मर्ढेकरां नंतरचे एक कलंदर कवी. यांची कवीता समजून घ्यायला दुर्बोध. सहसा कुणी वाटेला जात नाही पण एकदा वाटेला गेला की मग दुसरी वाट चोखाळत नाही.

एक दिवस कवी ग्रेस यांची ‘आई’,अतिशय गाजलेली कविता बघीतली,वाचली.

*ती गेली तेव्हा*

ती गेली तेव्हा रिमझिम, पाऊस निनादत होता
मेघांत अडकली किरणे, हा सूर्य सोडवित होता

ती आई होती म्हणुनी, घनव्याकुळ मी ही रडलो
त्यावेळी वारा सावध, पाचोळा उडवित होता

अंगणात गमले मजला, संपले बालपण माझे
खिडकीवर धुरकट तेव्हा,कंदील एकटा होता

हे रक्त वाढतानाही
मज आता गहिवर नाही
वस्त्रात द्रौपदीच्याही
तो कृष्ण नागडा होता

युट्यूबवर या कवितेचे रसग्रहण ऐकले. पैकी निमीश उमराणी यांनी केलेले रसग्रहण आवडले.

अशीच कवी ग्रेस यांची *मन* , एक दुर्बोध कवीता बरेच वेळा वाचली, अंतरजालावर संदर्भ शोधले तेंव्हा थोडीफार लक्षात आली असा मी माझा गोड गैरसमज करून घेतला.

*मन कशात लागत नाही
अदमास कशाचा घ्यावा ?
अज्ञात झर्‍यावर रात्री
मज ऐकू येतो पावा

श्वासांचे तोडून बंधन
हे हृदय फुलांचे होई
शिशिरात कसे झाडांचे
मग वैभव निघून जाई

सळसळते पिंपळपान
वार्‍यात भुताची गाणी
भिंतीवर नक्षत्रांचे
आभाळ खचविले कोणी ?

मन बहर गुणांचे लोभी
समईवर पदर कशाला ?
हे गीत तडकले जेथे
तो एकच दगड उशाला

चल जाऊ दूर कुठेही
हातात जरा दे हात
भर रस्त्यामध्ये माझा
होणार कधीतरी घात

मन कशात लागत नाही !

वर वर साधे सोपे दिसणारे शब्द वाचताना, स्वतःला चक्रव्यूहात सापडल्याचा अनुभव करतो. दुर्बोध कवी असा शिक्कामोर्तब झाल्याचे कविलाही ज्ञात होते.त्यांनी आपली खंत खालील कवीतेत अशा प्रकारे व्यक्त केली आहे. शब्दरचना असबंध वाटते. कवीच्या मनात काय विचार असतील याची सहज कल्पना येत नाही. मी वाचलेली कवीता व समजून घेतलेला अर्थ खालील प्रमाणे.

कावळ्यांचा रंग

कुणी आपले म्हणेना
कुणी बिलगेना गळा
कंठ दाटताना झाला
रंग कावळ्यांचा काळा....

नसानसांतून वाहे
फणा उगारून साप,
दूर सावल्यांचा घोळ
माझे नाचवितो पाप...

कुणी आढ्याला बांधली?
रात्र आंधळ्या कौलांची
चंद्र पडला मरून
इथे पहाडाच्या खाली...

ही कविता ग्रेस यांनी बहुतेक त्यांच्या कवितांच्या आलोचनेला त्रस्त होऊन लिहिली असावी. जसे कावळ्याला कोणी आपले म्हणत नाही त्याचा तिरस्कार करतात तसेच त्यांच्या प्रत्येक कविते वर दुर्बोधतेचा आरोप केला. कवीवर्य म्हणतात लोकांना माझ्या कवितांबद्दल सांगून सांगून माझा कंठ दाटून येतो आणि शेवटी माझा रंगही कावळ्याच्या रंगाप्रमाणे काळा पडतो.

त्यांचे काही कवितासंग्रह वाचतोय. कविता समजून घेण्यात खुप आनंद होतो.

बरेच काही लिहीता येईल पण आपण थोडक्यात पुस्तक परिचय दिला आहे त्याने उत्सुकता वाढली आहे. पुढच्या फेरीत नक्कीच घेणार व वाचणार.

आपण नेहमीच छान लिहीता.

कविवर्य ग्रेस यांना सादर अभिवादन.

वसईच्या सिसिलिया कार्व्हालो यांचा चर्चबेल नावाचा एक कथासंग्रह आहे. त्याचे शीर्षक याच कवितेवरून घेतले असावे. कधी भेट झालीच तर विचारायला हवे. असो.

छान, सुरेख लेखाबद्दल अनेक, अनेक धन्यवाद.

"भय ईथले संपत नाही " माझेही आवडते. ग्रेस यांची काही गाणी ईथे पहा/ऐका

https://www.aathavanitli-gani.com/Geetkar/Grace

परिचय छान, ग्रेस यांचे लेखन कधीच वाचले नाही

छान लिहिलंय आवडलं. अजून सविस्तर लिहायला पाहिजे.
ग्रेस म्हणजे दुर्बोध, कळत नाही वगैरे वाचण्यापूर्वीच असा भडीमार झालेले आपण सुरुवात केली की सगळं आवडीने वाचतो.

गेले उकरुन घर
नाही भिंतींना ओलावा
भर ओंजळी चांदणे
करु पाचूचा गिलावा.

-दिलीप बिरुटे