कडू दुधी भोपळा कसा ओळखावा ?

समस्त महाराष्ट्राचे भावोजी आदेश बांदेकर यांना अश्याच कडू दुधीचा ज्यूस जीव घेणा ठरला होता.
त्यांची या अनुभवाची ती मुलाखत इथे पाहता येइल.

मदनबाण.....
आजची स्वाक्षरी :- Muza - Noya Daman (ft. Tosiba & Meem Haque) | Official Lyric Video

नमस्कार, आपली आठवण आलीच होती. बाय द वे, हल्ली अधुन मधुन दुधी भोपळा आरोग्यासाठी चांगला अशा गोष्टी वाचत असतो. वाट्सॅप युन्वरसीटीत सारखं या विषयावर दळण येत असतं. मला म्हणाल तर, दुधी भोपळा अजिबात आवडत नाही. दिसायला आकर्षक असलेल्या हा दुधीभोपळा प्रकार खाण्यासाठी अजिबात नीट नाही असे माझे व्यक्तीगत मत आहे. त्याला गुलाबजामुनाच्या पाकातून काढला तरी त्याची मूळ चव जाणारच नाही असे वाटते. आता मुद्द्याकडे वळतो, दुधी भोपळा ओळखायची एकच आयडिया म्हणजे त्याचा एक तुकडा कट करुन चाखूनच पाहावा लागतो. काकडी, खिरे ,(लहान काकडी), खायला लागले की पहिल्याच टेष्टमधे किती कडू आहे, हे लक्षात येते. दोडके हा प्रकार हा पण तसाच चव घेऊनच पाहावे लागते. या वर्गातील एकच कन्फर्म गोष्ट म्हणजे कारले, ते न पाहताही सांगता येतात कडूच असतात. बाकी, जे आवडीने खावे वाटत नाही ते ते सर्व आरोग्यासाठी चांगले असते असं माझं व्यक्तीगत मत आहे, याला कोणताही शास्त्रीय आधार नाही. बाकी, अजून काही आयडिया कळली तर कळवतो.

-दिलीप बिरुटे

स्वतःचा अनुभव सांगतो. ही कडवट चव इतकी जास्त असते की एक दोन घासही खाल्ले जात नाहीत. आम्ही घरी लावलेल्या भोपळ्याच्या वेलाबद्दल हा अनुभव आला. त्याची फुले तांदळाच्या पिठात बुडवून मोहोरी तेलात तळून पूर्व भारतात खातात. असेच एक कडू फुल खाताना एक घास मी मोठ्या मुश्किलीने गिळला, पण तीच चूक झाली. सतत उलट्या होऊन जवळजवळ दीड दिवस जुलाब झाले, मग थोडे बरे वाटले. थोडक्यात, पहिल्या घासाला तुम्हाला नक्कीच चव जाणवेल, न खाता थुंकून द्या ...

वेलवर्गीय भाज्यांना कसदार जमीन,पाणी आणि सूर्यप्रकाश आवश्यक असते. ह्यांची पाने आणि खोड कडसर असल्याने प्राणी खात नाहीत. फळावर असताना रोपांना पाण्याचा ताण पडल्यास हा कडवटपणा फळात उतरतो. वेळच्या वेळी पाणी देणे हाच ह्यावर उपाय.

मागच्या वर्षाभरात मी अभ्यासलेले म्हणजे जायफळ, सुगंध आवडत असेल तर चंदना सोबत उगाळून पदार्थाच्या बाजूला ठेवावे पदार्थात टाकू नये.
असे का करावे ? वर्षभर नक्की काय अभ्यास केला ? अभ्यास हा चवी बद्धल होता की सुगंधा बद्धल ? का दोन्ही बद्धल ?
१०० दुधी घेतले तरी त्यात कडु निघण्याची शक्यता फार कमी ! मी इतके वर्ष खाल्ला परंतु अजुन एकदाही कडु दुधी आहारात आला नाही, पण काकड्या कडु अनेकदा आल्या आहेत. जनावरांनी वेलींना तोंड लावले की ते कडु होतात असं काहीस कारण मी ऐकल होत पण ते सत्य असावं अस वाटतं नाही !

चिरलेला दुधी भोपळा कडू असल्याचे कळण्याच्या काही विश्वासार्ह युक्ती आयडीया आहेत का?
6'th सेंन्स डेव्हलप करा ! :)))

मदनबाण.....
आजची स्वाक्षरी :- Madhura Nagarilo... :- Pelli SandaD

त्यातील रासायनीक घटक आणि त्यांच्या मानवी आरोग्यावरील आधूनिक शास्त्रीय परिमाणांनी सुचवलेल्या परिमाणांबद्दल होता
ओक्के, पण प्रकृतीस कोणता अपाय होतो ? जायफळ हे अगदी सौम्य प्रमाणात उगाळुन पुरणपोळी,मसाला दूध आणि श्रीखंडात देखील वापरले जाते. याची चव आणि सुगंध दोन्ही या पदार्थां प्रती रसना वाढवतो.

पोटात घेण्याचे टाळा हे उत्तम असे सुचवले आहे.
ज्यांना अ‍ॅलर्जी वगरै असेल त्यांनी हे टाळावे असे बहुधा असावे.

मदनबाण.....
आजची स्वाक्षरी :- Madhura Nagarilo... :- Pelli SandaD

जनावरांनी वेलींना तोंड लावले की ते कडु होतात असं काहीस कारण मी ऐकल होत पण ते सत्य असावं अस वाटतं नाही !
फळावर असताना रोपांना पाण्याचा ताण पडल्यास हा कडवटपणा फळात उतरतो.
ह्यामुळे पानांचा कडवटपणा कमी झाल्याने जनावरे पाने खात असावीत.

फक्त दुधी ठेवतात त्यांच्याकडे चांगले खाण्यायोग्य दुदीच असतात. ते घ्यावेत. दुधी हिरवा ( म्हणजे वाढत असणारि ) कडू असू शकतो. त्याचा टोकाकडचा भाग हिरवा/पोपटी असतो. ) या वेळी आतल्या बिया कोवळ्या असतात. हा कडू असू शकतो.

आणखी वाढ झाली की टोकाकडचा पोपटी भाग पांढूरका होतो. एकूण फळावरची पोपटी झाक गेलेली असते. आतल्या बिया जरा मोठ्या पण टणक नसतात. अशी फळे भाजीसाठी तोडतात. तेव्हा कधीकधी एखादे फळ वरीलप्रमाणे असते.

सापडले फोटो. यामध्ये कळेल तयार झालेले आणि कच्चे दुधी कोणते.
पहिला

दुसरा

पहिल्यात मोठमोठे दुधी दिसत आहेत वेलावर पण ते अजून तयाल व्हायचे आहेत. ( उजवीकडचा पुढचा ओके आहे.)

कार्यक्रमात एकदा एक शेतकरी दाखवत होता दुधीची शेती. त्यातला एखादा वेल असा असतो म्हणाला की त्यावर कडू भोपळेच लागतात. तो वेल औषधासाठी राखून ठेवतो. लिंक सापडणे शक्य नाही.