मी हिंदू असूनही हिंदू धर्माविरोधात का लिहितो? -- 4 कारणे

आता तुम्हाला "सुंता करून या" वगैरे प्रतिसाद येतील, लेखातले विचार बरोबर असले तरीही

(Constructive counter-arguments are Welcome as usual... :-) )
Article is inspired from T Manoj's view on religion...

म्हणजे यात तुमचं स्वतःच असं काहीच मत नाही. तुम्हाला नेमकं काय म्हणायचं आहे ते कळलं नाही.

कारणमीमांसा बरोबर आहे.

मी हिंदू असूनही हिंदू धर्माविरोधात का लिहितो

मुस्लीम असता तर फतवा निघून आतापर्यंत जीव मुठीत धरावा लगला असता . हिंदू धर्मामधल्या सहिष्णूतेमुळे हिंदू स्वधर्माची चिकित्सा करू शकतात . लौकरच हे सुद्धा नामशेष होइल

चांगलं तर्कशुद्घ लिहीलय, सहमत.

.

जाऊं द्याना बाळासाहेब.....

प्रत्येक मुद्द्याशी सहमत..

>>"याचा प्रचंड आणि "थेरोटिकल" अभ्यास करून मगच टिका करावी लागणार."
काय राव! असं असतंय का? टीका करायची तर असे विचार करून चालत नाही इकडे... बिनधास्त टीका करायची आणि पुढच्याने संदर्भ मागितले कि त्यालाच उलट पुरावे मागायचे अशी पद्धत असते! ;)

तुमचा स्वतःच्या हिंदू धर्माच्या अभ्यासा/आकलनावरुन हिंदू धर्म म्हणजे काय हे जाणून घ्यायला आवडेल.

माझी फाटते ...

दरदरून

बरोबर ना ?

नाहीतर गिरीश कुबेर काकांना विचार ना ?

केरळात बघा कि ?

आणि चार्ली हेब्दो तर माहीतच आहे ..

मग काय ??

तुमचे नक्की काय म्हणणे आहे ?
ह्या लेखातील मते तुमची आहेत का टी मनोज यांची?
तुम्हाला एखादी गोष्ट (कुठल्याही धर्मातील) पटत नसेल तर जरूर टीका करा... त्याच बरोबरोबर सुधारण्याचा मार्गही सुचवा.. व त्याच बरोबर येणार्‍या बर्‍या वाईट प्रतिक्रियांना सामोरे जायची तायारी ठेवा..
हे जमत नसेल तर मिपा सारख्या स्थळावर लेख लिहा.. मर्यादित प्रतिक्रियांना सामोरे जाणे सोपे आहे..

तेही जमात नसेल तर घरच्या घरी टीका करा..

हा लेख लिहून हिंदू धर्माविरोधात(च) केल्लेल्या टीकेचे समर्थन कशाला?

हिंदू धर्मात जे अयोग्य आहे जसे देवल बळी देणे.. ह्याचा विरोध जरूर करावा.. आणि आम्ही विरोध करतो हे जाहिरपणे सांगावे.. उगाच या लेखातील मुद्यांच्या कुबड्या कशाला?

बिनधास्त आणि मनोसोक्त टिका करा. आजिबात घाबरु नका. ज्यांच्या नावातच अर्थहिनता आहे त्यांचीन टिका सुद्धा तशीच असेल. आम्ही खुप सहिष्णु आहोत.

हा संपूर्ण लेख म्हणजे आपण फक्त हिंदू धर्मावर टीका करतो पण आपण निःपक्षपाती आहोत हे पटवण्याची केविलवाणी धडपड आहे..

तुम्हाला जर हिंदू धर्मावर(च) टीका करायची असेल तर जरूर करा..
पण तसे जहिरपणे सांगा.. कि येथे हिंदू धर्मावर टीका करून मिळेल.. बाकीच्या धर्मांच्या वाटेला जाण्याची टाप नाही.. उगाच आपल्या कृतीचे लंगडे समर्थन कशाला ?

बाकी हिंधु धर्मात टीका करण्यसरखे बरेच काही आहे.. तेंव्हा तुमचे दुकान बराच काळ चालू राहील काळजी नसावी

हिन्दु आहात म्हन्णुन टिकेला आक्शेप नसतो निधर्मी म्हन्णुन घ्यायचे आणी टिका करणे याला आक्शेप असतो

तुम्ही हिंदू असूनही हिंदू धर्माविरोधात का लिहिता यामागची ४ कारणे समजली. परंतु हिंदू धर्मातल्या नक्की कोणकोणत्या गोष्टींविरूद्ध लिहिता आणि काय लिहिता ते सांगता का जरा.

का टीका करतो हेच फक्त सांगण्यापेक्षा तुमच्यामते हिंदू धर्मातील टीकाकरण्यायोग्य गोष्टी कोणकोणत्या आहेत आणि स्वीकारार्ह गोष्टी (असल्यास) कोणकोणत्या आहेत, त्या गोष्टी तुमच्यामते टीकाकरण्यायोग्य का आहेत, त्यावर तुम्ही कशाप्रकारे टीका करता व त्या गोष्टी सुधारण्यासाठी तुम्ही काय केले आहे किंवा काय करायला हवे हे सांगितले तर ते जास्त योग्य होईल.

मी फटू आहे , माझी फाटे आणि म्हणूनच मला तुलनेबे बारा हिंदू भर वाटतो

झाले समाधान ??

तुमची लाल , कलाम लाल !!

हा शब्द योग्य आहे का?

तिसरं आणि चौथं याबद्दल मात्र शंका आहे. तिसऱ्याबद्दल जास्त. तिसरं कारण म्हणून तुम्ही जे मांडलंय त्याला trickle down theory म्हणतात. प्रामुख्याने अर्थशास्त्रात तिचा बराच प्रभाव होता. या theory नुसार जर श्रीमंत देशांनी गरीब देशांबरोबर व्यापार वाढवला तर श्रीमंत देशांमधली संपत्ती तिथे झिरपेल किंवा trickle down होईल. काळाच्या ओघात असं आपोआप होणार नाही हे सिद्ध झालंय. बहुसंख्यांक आणि अल्पसंख्यांक यांच्यातही तसं आपोआप होण्याची शक्यता कमी आहे, rather नाहीच. जर १. अल्पसंख्यांक समाज बहुसंख्यांकांच्या जीवनशैलीला आपल्या जीवनशैलीवरचं आक्रमण समजायला लागला आणि २. अल्पसंख्यांक समाज जर आपल्या कमी संख्येमुळे स्वतःला असुरक्षित समजत असेल तर - असा समाज स्वतःला बहुसंख्यांपासून जाणीवपूर्वक वेगळं ठेवायचा प्रयत्न करेल. मुस्लिम पर्सनल लाॅ बोर्ड आणि देवबांदी धर्मगुरूंनी तलाकवर सर्वोच्च न्यायालयाने दिलेल्या निर्णयाचा विरोध केलाय त्यामागे हेच कारण आहे. त्यामुळे असा समाज आपोआप लिबरल होणं शक्य नाही. त्यासाठी जाणीवपूर्वक प्रयत्न करावे लागतील. त्यासाठी मुख्यतः स्त्रियांची परिस्थिती सुधरावी लागेल कारण कोणत्याही सामाजिक सुधारणा या स्त्रियांशिवाय होऊच शकत नाहीत.

चौथं कारण फारच आशावादी वाटलं मला. आॅनर किलिंगच्या ज्या दुर्दैवी घटना आपल्या देशात आणि हिंदूंमध्ये झालेल्या आहेत त्यावरून हेच सिद्ध होतं की हिंदू समाजही पूर्णपणे प्रागतिक किंवा पुरोगामी झालेला नाही. शहरांत कदाचित सुरूवात झाली असेल. गावांत अजूनही वेगळी परिस्थिती आहे. मी एका तालुक्याच्या ठिकाणी असलेल्या इंजिनियरिंग काॅलेजच्या वसतिगृहात ४-५ जातींचे वेगळे गणपती बसलेले पाहिले आहेत. बसवणारी मुलं १९-२० वर्षांची. एवढ्या लहान वयात जर जात डोक्यात पक्की बसली असेल तर ती पुढे निघून जाणं फार कठीण आहे. त्यामुळे दुसरा धर्म सोडा, आपल्या धर्माचे लोक ऐकून घेतील असंही नाही. हिंदू धर्मात तर असंख्य मतप्रवाह आणि विचारधारा असल्यामुळे धर्माच्या स्वरुपाबाबत एकमत होणं हे जवळपास अशक्य असावं.

आता काय करणार हिंदू धर्माच्या व्यतिरिक्त दुसर्या धर्म बाबत लिहिले तर रासुका लागू शकतो.(उत्तर भारतात अनेक लोक जेलमध्ये बंद आहेत).

हिंदू धर्म रुपी गंगा नदीत घाण टाकण्याची आणि स्वच्छ करण्याची परवानगी प्रत्येकाला आहे.

शिवाय आपल्या देशात हिंदू धर्म विरुद्ध लिहिणार्यांना पुरोगामी, सेकुलर, प्रगतीशील इत्यादी उपाध्या आणि सम्मान हि मिळतात.

http://indianexpress.com/article/explained/the-jain-religion-and-the-rig...

अर्थहीन,

तुमचा लेख वाचला. एक प्रश्न पडला आहे. आपल्या शरीराने आयुष्यभर घाण उत्पन्न केल्याखेरीज दुसरं काहीही केलेलं नाहीये. मग शरीरावर लोकं का टीका करंत नाहीत? उलट त्याला सुखावण्यासाठी लोकं कितीतरी मेहनत करतात. ते इतकं प्रिय का असतं?

आ.न.,
-गा.पै.

मला माझ्या धर्माबद्द्ल केवळ ऐकीव माहिती असते. आजुबाजुचे (कथीत) हिंदू लोक जसे वागतात त्यांचे बघून मी धर्म चांगला की वाईट ठरवतो. एखादी गोष्ट खरोखरीच धर्मसंमंत आहे काय ? हे तपासण्याइतका अभ्यास करण्याची तयारी नसणे / इच्छा नसणे हे ही मी हिंदू असून हिंदू धर्माविरोधात लिहिण्याचे कारण असू शकते.

उपनिषदे पुराणे गहन आहेतच पण कमीत कमी मराठीत उपलब्ध असलेले गीता / ज्ञानेश्वरी / तुकोबाची गाथा / रामायण / महाभारत इ. प्राकृत ग्रंथांचा / कथांचा देखील कधीही वारा न लागल्यामुळे देखील मी हिंदू धर्मावर टिका करु शकतो.

सगळेच्या सगळे आध्यात्मिक गुरु म्हणजे केवळ भोंदूच किंवा पुजा सांगणारा ब्राह्मण किंवा मंदिरातला पुजारी म्हणजे केवळ दलालच असे आपण स्वतः अगोदरच ठरवून टाकलेले असल्यामुळे देखील आपण स्वधर्मावर टीका करण्यास समर्थ होऊ शकतो.

सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे 'अच्छा जो देखन मै चला अच्छा न मिलिया कोय ! जो दिल खोजा अपना, मुझसे अच्छा न कोय' ही जी आपली धारणा झालेली असते तिच्यामुळेही आपण आपल्या धर्मावर टिका करु शकतो.

अशी बरीच कारणे देता येतील. असो. विस्तारभयास्तव थांबतो.

काही गोष्टी या कॉमन सेन्सनेसुद्दा चुकीच्या आहेत हे समजू शकतात त्या बंद करायला पोथ्या पुराणे वाचायची काय आवश्यकता?
+ १
नैसर्गिक न्याय (principle of natural justice) याविरुद्ध असणारी कोणतीही गोष्ट जर धर्माच्या आड लपत असेल तर तिचा त्याग करणे आवश्यक आहे त्यासाठी प्रकांड पंडित असायची गरज नाही.

असं म्हणणं जास्त सयुक्तीक ठरेल. यापूर्वीच एका प्रतिसादात म्हटल्याप्रमाणे, हिंदू ही फक्त एक जीवनपद्धती आहे. माझ्या अल्प माहितीप्रमाणे, इंडस नदीच्या खोर्यातील नागरिकांना परकीयांनी दिलेलं एक नाव. या धर्माला एक बांधीव संरचना, एकच एक देव, एक धर्मग्रंथ आणि एक प्रेषित असं स्वरुप कधीच नव्हतं. नास्तिक किंवा अज्ञेयवादी चार्वाकापासून, मनुस्मृतीवाल्या मनूपर्यंत; मूर्तिपूजक,निसर्गपूजकांपासून, निर्गुण निराकार ब्रह्मस्वरूप मानणार्यापर्यंत,सगळेच या धर्मात समाविष्ट होऊ शकतात. आपापले विचार अनुयायांसाठी लिखित स्वरुपात ठेवू शकतात. ( पण महाभारताचा एक भाग असलेल्या गीतेला हिंदूंचा एकमेव धर्मग्रंथ म्हणून प्रचलित करण्याचा प्रकार अतार्किक वाटतो़)
काळानुरुप राज्यकर्ते, आक्रमक शासक आणि समाजातील प्रभावी व्यक्तींनी नव्या रुढीपरंपरा निर्माण केल्या. जुन्या विस्मृतीत गेल्या. स्त्रीच्या ऋतुप्राप्तीचा समारंभ साजरा करणारा समाज कालांतराने त्याच गोष्टीला अपवित्र समजायला लागला. बौद्ध प्रसारानंतर सर्वाहारी असणार्या लोकांमध्ये शाकाहारींना महत्व प्राप्त झालं. मध्यपूर्वेतल्या आक्रमकांनंतर, विवाहपूर्व अपत्त्यप्राप्ती, बहुपतीत्व, स्त्रियांचं निवडस्वातंत्र्य अशा पुराणकथांना फक्त मनोरंजनमुल्य उरलं आणि योनिशुचिता, गोषापद्धती अशा गोष्टींचं महत्व वाढलं.
निरर्थक कर्मकांड, जातिभेद, पुरुषी वर्चस्ववाद अशा सगळ्या अनिष्ट रुढींवर आपण टीका करु शकतो, त्याचप्रमाणे त्या बदलण्यासाठी प्रयत्नपण करु शकतो. कारण हा तथाकथित ''. 'हिंदू' धर्म प्रवाही आहे. तो बदल स्वीकारुन टिकून राहू शकतो.

माझ्या मते या सर्व कारणांमुळे प्रत्येक धर्मातील चुकीच्या गोष्टींविरुद्ध त्या-त्या धर्मातल्या प्रोग्रेसिव्ह लोकांनी आवाज उठवणे अतिशय गरजेचे आहे...

हे एक वाक्य वगळता सर्व काहि पूर्णपणे भोन्गळ्पणे मान्डले आहे.

अतिशय सम्यक प्रतिक्रिया! छान विवेचन. हिंदू धर्म केवळ प्रवाही नाही तर सर्व समावेशक आहे. अती-सहिष्णुता हा हिंदूंचा कमकुवतपणा समजला गेला.

https://www.youtube.com/watch?v=wxQzfN-jEc8

जेव्हा डॉक्टर दाभोळकरांना तुम्ही फक्त हिंदू धर्मातलच अंधश्रद्धा निर्मूलन करता का असा प्रश्न विचारला जात असे तेव्हा ते काय उत्तर देत असत ? पहा खालील विडीओ.

1) दुसऱ्या धर्मावर टीका करताना त्याचा प्रचंड आणि "थेरोटिकल" अभ्यास करून मगच टिका करावी लागणार मग हेच धोरण हिंदू धर्मा बद्दल का नाही ? काय तर म्हणे मुद्दाम न करताही- आपोआप झालेल्या अभ्यासामुळे करणाऱ्या टिकेत एक कॉन्फीडन्स असतो ..अरे नुसत्या कॉन्फिडन्स वर टीका करणार. त्या गोष्टी मध्ये तथ्य काय आहे हे जाणून न घेता टीका करणार .वाह
2) 2015 ला कोणता रिपोर्ट दिला गेला कारण जनगणना तर 2011 ला झाली. बाकी आकडे बऱ्यापैकी मिळते जुळते आहेत.
3) माइनॉरिटी वरती सतत होणारा अन "न टाळता येणारा" परिणाम. ..माझ्यामते जर आपण छोट्या गोष्टींना बदलू शकत नाही तर मोठ्या गोष्टी बदलणे फार अवघड असते. हाच विचार जर माइनॉरिटी वर केला तर कमी लोकसंख्या असलेले लोकांचे विचार बदलणे हे बहुसंख्य लोकांचे विचार बदलण्यापेक्षा सोपे असेल.
4) हा मुद्दा ठीक आहे. आपलेच दात आणि आपलेच ओठ
तरीही कोणत्याही धर्मावर किंवा प्रथेवर टीका करण्याआधी त्यामागचे शास्त्रीय कारण जाणून घेण्याचा प्रयत्न करा.
आपली हिंदू संस्कृती हि इतर संस्कृतींपेक्षा खूप प्रगल्भ होती. त्यांना त्या काळात ज्या गोष्टीची माहिती होती त्यांनी ती सण आणि प्रथांद्वारे समाजात रुजवण्याचा प्रयत्न केला फक्त कालांतराने सत्य माहित नसल्याने त्या गोष्टीवर अंध विश्वास ठेवून आणि काही चुकीच्या लोकांमुळे त्या गोष्टी विस्मृतीत गेल्या आहेत. त्यामुळे आधी स्वतः त्या गोष्टीचा अभ्यास करावा आणि मगच त्याविषयावर आपले तोंड उघडावे. नाहीतरी आपल्याकडे अर्ध्या हळकुंडाने पिवळे जास्तच असतात

देशातला बहुसंख्य समाज जेवढया कठोर समिक्षेला सामोरा जाईल अन जास्त लिबरल होईल तेवढाच इथला अल्पसंख्यक समाज सुद्धा आपोआप लिबरल होणार आहे यात काहीच शंका नाही.>>>> भाऊ अभ्यास खरंच वाढवा... ह्या देशात फक्त हिंदूच जास्त लिबरल होत गेले आणि मुस्लिम अजून कट्टर... हिंदू कोड बिल आणि शाह बानो माहित नसेलंच बहुदा... वाचा, अभ्यास करा आणि मगच प्रतिसाद द्या... किंवा अर्थातच दुर्लक्ष करण्याचा तुमचा अधिकार अबाधित आहेच. आणि तसाही मी सहिष्णू आहे बरं...

या विरुद्ध -मी ज्या हिन्दू धर्मात जन्माला आलो त्यात फॉलो होणाऱ्या अंधश्रद्धा, जात-पात, भोंदू बाबा, फुकटे पुजारी, अंगात येणे, या चुकीच्या गोष्टी मी लहानपणा पासून पाहत आल्याने- यावर टिका करताना स्वत:च्या धर्माच्या (मुद्दाम न करताही- आपोआप झालेल्या अभ्यासामुळे) करणाऱ्या टिकेत एक कॉन्फीडन्स असतो.

ये बात कुछ हजम नही हुई. तुम्ही स्वतःच एकदा या वरील वाक्याबाबत नीट विचार करून पहा.
अभ्यास न करता टीका करून वर त्यात तुम्हाला कॉन्फिडन्स दिसतो? ह्याला सामान्य बोलीभाषेत फेकुगिरी म्हणतात.

अवांतर : अभ्यास आपोआप होतो ? कसा काय ? अभियांत्रिकीचा अभ्यास करावा लागला आणि ते कष्ट (4 वर्ष घासून घासून इंजिनिअर होणे हा शब्दप्रयोग) आठवून डोळे पाणावले बॉ

chitraa,

मोघलांच्या भितीने विधवा जाळून घेत होत्या म्हणे !

म्लेंच्छ आक्रमकांना प्रेताशी संभोग करायची हौस असे. त्यापासून सुटायचा मार्ग म्हणजे सहगमन करणे. महाराजा रणजितसिंहांच्या अनेक स्त्रियांनी चितागमन केलं. त्यात एका मुस्लिम स्त्रीचाही सहभाग होता.

आ.न.,
-गा.पै.

धागा वाचला आणि प्रतिक्रिया पण वाचल्या. एक गोष्ट कळली की "जामोप्या परतुनी आला". =))