नवा पाहुणा - शिक्रा (इंडियन स्पॅरो हॉक)

गेले पाचेक महिने घरा मागच्या हिरवाईत पोपट वगळता सामसूम होती. उरली ती कावळ्यांची कावकाव. नतदृष्ट कावळ्यांनी आसपासच्या झाडात तीन चार घरटी बांधली आणि त्यांच्या उपद्रवाला कंटाळुन खंड्या, हळ्द्या, दयाळ, बुलबुल, कोतवाल, तांबट, नर्तक, सनबर्डस वगैरे मंडळी दूर गेली. पोपट मात्र कावळ्यांना पुरून उरत होते आणि धिटाईनं वावरत होते.

हळुहळु कावळ्यांची पिल्लं बहुधा मोठी होउन उडू लागली असावीत कारण वावर जरा कमी झालेला दिसला. साधारण महिन्या दिड महिन्यापूर्वी अचानक या जुन्या पाहुण्यांची चाहुल लागली आणि आनंद झाला. रविवारी सकाळी चहा आणि वर्तमानपत्रांचा आस्वाद घेता घेता मधेच कठड्याशी जायचं, टेहळणी करायची, काही टिपण्याजोगं दिसलं तर कॅमेरा उचलायचा हा माझा नित्याचा उद्योग. अचानक लांबवर पसरलेल्या तारेवर खंड्या दिसला आणि मी खुष झालो. पाठोपाठ तांबटानं हजेरी लावली. एकदा कोतवालानं दर्शन दिलं. सनबर्ड, हळद्या यांचा वावर दिसला मात्र ते कॅमेर्‍याच्या पल्ल्यापलिकडे लांब होते.

काल असाच रमत गमत तिसरा चहा घेता घेता कठड्यावर रेललो आणि समोर शेकटाच्या शेंड्यावर जरा खालच्या अंगाला एक करडा तपकिरी मोठा पक्षी दिसला. घाइघाईनं मी कॅमेरा उचलला. किरण साधताच त्या रुबाबदार पक्ष्याचं दर्शन झालं. हे प्रकरण शिकारी पक्ष्यांपैकी हे नक्की पण घार की ससाणा वर्गीय हे समजत नव्हतं. मात्र तो पक्षी - बहुधा पूर्ण वाढ न झालेलं ते पिल्लु फार देखणं आणि रुबाबदार होतं. एखाद्या राजाच्या रुबाबात तो पक्षी एका पायाच्या नख्यांनी फांदीची मजबूत पकड घेत दुसरा पाय फक्त पंजा समोर उभा धरुन आणि बाकी पाय पोटात घेउन अवलोकनात दंग होता. ताठ मान, बाकदार चोच, बळकट पिवळाधमक पंजा मऊसुत लालसर तपकिरी आणि पांढरी पिसं, पट्टेरी शेपूट आणि पाहणार्‍याची नजर खिळवुन ठेवणारे पिवळ्सर हिरवे डोळे.

एखाद्या कमांडोच्या थाटात सावधपणे सर्वत्र नजर फिरवताना अधुन मधुन पंख किंचित बाहेर काढणं, पिसांत चोच खुपसणं चालु होतं. हे महाशय यायच्या आधी काही वेळापूर्वी त्याच झाडावर पोपट आपापल्या फांद्यांच्या टोकावर जागा धरुन बसले होते आणि एका फांदीच्या टोकावर बसलेल्या बुल्बुलाला सतावत होते. तो बुलबुल अखेर तिथुन उडाला. मग त्याच जागी तांबटाच पिल्लू आलं, त्याला हुसकुन झालं. मात्र हे महाशय अवतरले आणि पोपटांची बोलती बंद झाली. चाँक चाँक चीर्र्र असे आवाज करत बहुतेक पोपट उडाले. मग तो देखणा पक्षी शांतपणे बराच वेळ तिथे बसून होता. सर्व परिसराची पाहणी करुन झाली, पिसं साफ करुन झाली, पंख हलवुन झाले. सकाळ्पासून मंद असलेलं उन जरा प्रखर झालं, आणि शेकटाच्या छोट्याच्या फांदीनं जणु त्याच्या डोक्यावर छत्र धरलं आणि त्या कोवळ्या पानांच्या सावल्यांनी त्याच्या डोक्यावरच्या मूळच्या नक्षीत भर घातली.

त्याची लहर फिरली तशी त्याने क्षणात पंख मोकळे केले आणि एक झेप घेत तो पलिकडच्या झाडाच्या दाट फांदीत सूर मारत तो गायब झाला. तो असेतो पर्यंत मी त्याच्या अधिकाधिक छबी टिपायचा प्रयत्न केला.

चित्रण झालं. मी आत वळणार इतक्यात मला वर उजवीकडे बसलेल्या मित्राची जाणीव झाली. तो बारीक नजरेनं माझ्यावर लक्ष्य ठेवून होता. बहुधा नवे पक्षी दिसल्यावर मी त्याला न टिपल्याचा त्याला राग आला असावा.