महाभारताचे किमान स्वरूपाचे कथानक काय असू शकेल ?

विनंती: कृपया प्रतीसादाकांनी रेफ़रन्स, दुवे जरूर जोडावे आणि मुद्देसूदपणे पॉइंट्स मांडावे (पुरावे मदतीला घेऊन)

१) दोन चुलतभावांच्या गटातले भांडण आणि शेवटी एकाचा विजय. त्यांच्या भांडणात इतरही काही राज्यांचा सहभाग.आणि एक शहाणा राजनितीवाला.
२) पाच पांडव, दुर्योधन, दु:शासन, द्रौपदी, धृतराष्ट्र, गांधारी, पंडू, कुन्ती, माद्री, भीष्म, वेदव्यास, कृष्ण, शकुनि.

३) बरीच आहेत. नलदमयंती आख्यान, विदुरनीति, भगव्द्गीता( "उठ आणि लढ भाड्या" आणि यासाठी चार मोटिवेशनल वाक्ये एवढे पुरेसे राहील)भीष्माचे शरशय्येवरचे लेक्चर, काही जातकथा टाइप गोष्टी( उदाहरणार्थ तीन मासोळ्यांची कथा), द्रौपदीची थाळी .............

ते एकश्लोकी रामायण आहे तसे एकश्लोकी महाभारत आहे का?

एकश्लोकी रामायण खालीलप्रमाणे: (हे प्रथम मिरजेतील एका राम मंदिरात लिहिलेले पाहिले नंतर कळाले की फेमस आहे.)

आदौ रामतपोवनादिगमनं, हत्वा मृगं कांचनम्
वैदेहीहरणं जटायुमरणं सुग्रीवसंभाषणम्
वालीनिर्दलनं समुद्रतरणं लंकापुरीदाहनम्
पश्चात् रावणकुम्भकर्णहननं एतद्धि रामायण म् ||

आम्हांला कथानक वाढवायची सवय आहे कमी करायची किंवा थोडक्यात आटपायची नाही.

अवघड प्रकरण आहे. काहीच डोके चालत नाही.

१. द्यूत ते युद्ध
२. पांडव, द्रौपदी, दुर्योधन, दु:शासन, विकर्ण का कुणीतरी आणि ९३ एक्स्ट्रास्, धृतराष्ट्र, भीष्म-द्रोण, कृष्ण. बस झाले एवढेच. ;)

किस्सा कुर्सी का!

म्हणजे महाभारत हे कपोलकल्पित आहे असे गृहीत धरून पुढे जायचे का? महाभारताचे सगळे धागे सगळ्या व्यक्तिरेखा या एकमेकाच्या अनुषंगाने येतात आणि एक मेकांना पूरक आहेत. घडणाऱ्या प्रत्येक घटनेमागे एक पूर्वकर्म / भूतकाळ असतो हे प्रत्येक पत्र आणि घटना अधोरेखित करते.
महाभारत म्हणजे फक्त कुरुक्षेत्र नाही. कुरुखेत्र हा त्याचा एक महत्वाचा भाग आहे. कुरुक्षेत्र म्हजे फक्त भौबंदाकीची लढाई असे चित्र काही लोकांकडून पसरविले जाते आणि अनेक जण आंधळेपणाने ते पुढे रेटून नेत असतात. त्यांनी महाभारत संपूर्ण वाचावे हि विनंती. या उपर ज्याची त्याची इच्छा आणि मते.
गीता फक्त युद्ध कर इतकेच सांगत नाही. गीता हे संपूर्ण जीवन सर आहे. भगवद्प्राप्ती/ मोक्ष या गोष्टींचा उहापोह अगदी छोट्या छोट्या बर्काव्यान्साहित गीतेत सांगितला गेला आहे. गीता सांगण्यासाठी भगवंताने ती विशिस्त वेळच का निवडली या मागेही काही कर्णे आहेत. अर्थात ती माहिती करून घेणार्यांसाठी आहेत. ज्या गीताच्या वाच्गानाने कोट्यावधी मुमुखू तरले, लाखो पाशिमात्या वेडे झाले आणि होताहेत त्या गीतेकडे उगीचच पूर्वग्रह आणि प्रदूषित दृष्टी ठेवून पोहिले तर काहीच साध्य होणार नाही. नुकसान कोणाचे आहे हे ज्याच्रे त्याने ठरवावे.
महाभारतातील काही वर्णने काही पाश्चिमात्य पुरातत्व शास्त्रज्ञांना इतकी पटली आहेत कि तत्कालीन शस्त्रे/ अस्त्रे आणि विमाने हि खरी होतीच आणि हे तंत्रज्ञान मनुष्याला परग्रहावरील जीवांनी दिले होते आणि कालोघात ते नष्ट झाले आणि आज जगभर याचे फक्त अवशेष राहिले आहेत ( जगभरातील अद्भुत पिरामिड्स, नाझ्काची रेखा चित्रे,, मेसोपोटमिअन, ग्रीक, इजिप्शिअन, इंक, पेरूग्वियन इ. विविध प्राचीन शिल्पे त्यांच्या पारंपारिक कथा , पुस्तके इ.) अधिक रोचक माहिती हवी असल्यास हिस्ट्री वाहिनीवरील "anciant अस्त्रोनौत्स' कार्क्रामाचे भाग यु ट्यूब वर आहेत. यात त्यांनी महाभारतातील अस्त्रे त्यांचे विघातक वर्णन कि जे आजच्या अनेक अस्त्रांशी मिळते जुळते आहेत. मध्यंतरी डिस्कवरी वाहिनीवर एक कार्यक्रम पाहिला ज्यात अमेरिकेत सुरु असलेल्या संशोधानान्विषयी मीहिती होती. हे संशोधन पंच्म्हाभूतांवर नियंत्रण मिळवून कधी हि कोठेही निसर्गावर नियंत्रण मिळवणे ( भूकंप, पाऊस इत्यादी) आणि त्यांचा शस्त्रे म्हणून वापर करणे यावर सुरु आहे. अशी वर्णने आपल्याकडे कोठे सापडतात याचा विचार केलाय का?

मी व श्री. माहीतगार बहुदा कोकणातील एका गावातील शेजारी शेजारी असल्याची शक्यता दिसते. बांधावरील आंब्यावरून वाद काढणे हा आवडता उद्योग. नाही तर निदान अहमदाबादमधील पतंग उडविणारे शेजारी. बघा नां, सांख्य तत्वज्ञानानंतर आता महाभारत मिळाले. भगवान व्यासांनी "आपला जय हा ग्रंथ ८८०० श्लोकांचा आहे " असे निदान माझ्याकडील महाभारतांत लिहलेले मला आढळले नाही. आदिपर्वांत व्यास- गणपति संवादानंतर कूट श्लोक भागात काय वाचावयास मिळते
"पुढे व्यासांनी भारत ग्रंथ सांगितला व गणेशांनी तो लिहिला. ह्यांत व्यासमुनींनी कित्येक स्थळी मुद्दाम कौतुकाने असा काही गूढ अर्थ ठेविला आहे कीं तो उकलणे फारच कठीण आहे." या ग्रंथातील अठ्ठाऐशींशे श्लोक एक मला अथवा शुकाला मात्र बरोबर रीतीने कळले आहेत. संजय हा महाज्ञानी खरा, परंतु त्याला हे श्लोक कळले आहेत कीं नाहीत याची वानवाच आहे" असे खुद्द व्यासांनीच प्रतिज्ञेवर सांगितले आहे.
म्हणजे जय ह्या ग्रंथाचा कूट श्लोकांचा भाग हा ८८०० श्लोकांचा. जय हा ग्रंथ त्याहून मोठा. किती मोठा ? सांगणे अशक्य आहे. पाश्चिमात्य पंडितांचा तर्क केवळ तर्क म्हणूनच स्विकार्य.
जास्त संयुक्तिक दिसते की व्यास, वैशंपायन आणि सौती हे तीन लेखक मान्य करून व्यास-वैशंपायन याचा जय-भारत हा एक भाग व सौतीचा महाभारत हा दुसरा भाग मानावा व चर्चा भारत-महाभारत यांपुरती मर्यादित ठेवावी.. तसे सौतीचा विस्तार शोधणे तुलनात्मक दृष्ट्या सोपे जावे.
आता श्री. पगला गजोधर यांच्यासाठी रेफरंस: भारताचार्य चिं. वि .वैद्य यांचा श्रीमन्महाभारत-उपसंहार
शरद

कृष्णा बोल कारे कृष्णा डोल कारे
घडिये घडिये घडिये गुज बोल कारे

भांडारकर प्राच्यविद्या संशोधन संस्थेने महाभारतातील प्रक्षिप्त भाग कोणता आहे हे शोधून काढून महाभारताची शुद्ध (दुसरा कोणता शब्द वापरावा हे कळत नाही) प्रत तयार केली आहे. प्रचेतस याविषयीचे जाणकार आहेत. त्यांनी ह्या प्रतीचा संदर्भ दिलेला वाचल्याचे आठवते.

मूळ व्यासप्रणीत ग्रंथातील भाग कुठला हे शोधण्याचा प्रयत्न एम आर यार्दी यांनी केलेला आहे, तेव्हा हे अगदीच खपुष्प वगैरे आजिबात नाही. १९८६ च्या आसपास भांडारकर संस्थेनेच त्यांचा यासंबंधीचा ग्रंथ प्रकाशित केलेला आहे.

दत्ता जोशी>>+११११११११११
इतर ग्रहांवर जीवसृष्टी आहे कि नाही हे शोधण्यासाठी सध्या केवढा आटापिटा केला जातो आणि पैसे खर्च होतात . हे सगळं करण्यापेक्षा योगानुभावातून का शोधत नाहीत ? सगळ्या प्रश्नांची उत्तरे मिळतील . आपल्या अध्यात्मात आणि धार्मिक ग्रंथात उल्लेख केलेले वेगवेगळे लोक हि केवळ कल्पना नसून खरोखर अस्तित्वात आहेत .
संदर्भ : चित्शक्ती विलास by स्वामी मुक्तानंद . (तो साउथ इंडिया मधला भोंदू बाबा मुक्तानंद नव्हे . गणेशपुरीचे मुक्तानंद . गेल्या शतकातले योगसामर्थ्य संपन्न . )

माणसांना ईश्वरा पर्यंत पोचण्याचा रस्ता दाखवण्यात नाग्लोकातून आलेल्या नागांचा फार मोठा वाटा आहे , योगशास्त्राची देणगी नागांनीच जगाला दिली आहे . (महर्षी पतंजलींची मूर्ती अर्धा नाग अर्धा मानव अश्या स्वरुपात आहे ) . साईबाबा ३ दिवस भौतिक शरीर सोडून गेले होते तेव्हा ते नाग्लोकातील १ समस्या सोडवण्यासाठी गेले होते . काळाप्रमाणे माणसांचा जसा अध्यात्मिक ऱ्हास झाला तसाच नागांचाही झाला . माणसांकडून नागांची मोठ्या प्रमाणात हत्या सुरु झाली (सर्पसत्र यज्ञ). तेव्हा नागराज अनंताने सर्व नागांना माघारी नागलोकात बोलावले . पण काहींना हे थांबेल अशी अशा होती तर काहींनी बंडाळी करून इथेच राहणं पसंत केलं . आज मनुष्याच्या दैवी शक्तीचा लोप होवून तो जसा 'मनुष्यप्राणी' बनून राहिलंय तशीच अवस्था नागांची सुधा झालीये .
संदर्भ : Apprenticed to Himalayan Master By Shri M .

महभारताच्या आधारावर दोन गोष्टी आवर्जून सांगितल्या जातात-
१)सर्व लेण्या पांडवांनी एका रात्रीत बांधल्या.( हे सांगणाय्रा गाववाल्यास शंका विचारायची नाही.कानफटात बसू शकते.)
२)सर्व तृतीयपंथीयांना मूळपुरूष मिळाला( अर्जुन)

म्हण्जे आमी येडे.म्हण्जे आमी येडे.
- नासा, इस्रो आणि त्यांचे अन्यदेशीय समस्त जातबंधूभगिनी.

हो का . बर . अरबस्तान , पाकिस्तान , तुर्कस्तान आणि कसल्या कसल्या स्तानातल्या एखाद्या संस्थेचा उल्लेख नै केला तो

धृतराष्ट्र आणि पंडू ही खरे तर व्यासाची संतती. म्हणजे व्यासाने आपल्या वंशाचा इतिहास जिवंत रहावा म्हणून जय हा ग्रंथ लिहिला असे म्हटले तर काय चुकले ?

बॅट्या . बोलायचं म्हणलं तर खूSSSSSSS प बोलता येईल . तो विषयच असा आहे . पण 'आम्ही येडे' असं भांडणाच्या सुरत बोलल्यावर नै बोलता येणार .
चर्चा करायची असेल तर बोलण्यात अर्थ

विज्ञानाच्या पल्याडच्या योगादी सामर्थ्याच्या तथाकथीत कल्पनांमबद्दल वि.का. राजवाड्यांचा एक मस्त लेख बर्‍याच वर्षांपुर्वी वाचला होता असे आठवते.

वि.का. राजवाड्यांचा 'योग' ह्या विषयावर काही अभ्यास आहे का हे आधी महत्वाचं .त्यांचं लिखाण हि सुधा तथाकथीत कल्पनाच म्हणता येईल .अर्जुना , तू योगी हो म्हणून सांगणारे श्रीकृष्ण येडे , ज्ञानेश्वर महाराज येडे , रामकृष्ण परमहंस , स्वामी विवेकानंद , वासुदेवानंद सरस्वती , स्वामी राम , परमहंस योगानंद आणि असे पुष्कळ योगी सगळे येडे . राजवाडे तेवढे शहाणे

महाभारत कथा ज्याच्याशिवाय होऊ शकली नसती असे दोनच शब्द सुचतात

"भावकीची भांडणे"

(कृ ह घ्या)