एका सेवाभावी डॉक्टरांचा स्तुत्य उपक्रम!

या उपक्रमाच्या निमित्ताने त्या डॉक्टरना भरपुर बिझनेस मिळुन त्यांची भरभराट व्हावी.

आणी या यशस्वी बिझनेस मॉडेलची कॉपी भारतातील अन्य डॉक्टर / हॉस्पिटलस नी करावी.

इतका उमदा उपक्रम चालवत असल्याबद्दल डॉक्टरांचे आभार.

१. ज्या प्रसूता स्त्रियांना आणि त्यांच्या कुटुंबाना या सेवेचा लाभ मिळाला आहे, त्यांच्या मनातील स्त्री-अपत्याबद्दल दृष्टीकोण आता निकोप असेल किंवा तो पुढचे आयुष्यभर तसाच असेल अशी अपेक्षा भाबडेपणाची ठरेल का?

केवळ एकवेळचा आर्थिक लाभ झाल्याने संपूर्ण दृष्टीकोन बदलेल ही अपेक्षा खरोखरच भाबडी आहे. इथे समुपदेशनाची जोड देणंही आवश्यक आहे.

२. स्त्री-अपत्यजन्माबद्दल आणि स्त्री-भ्रूणहत्येबद्दल समाजमन जागृत करण्यासाठी अशाच तर्‍हेचे आणखी कुठले-कुठले उपाय करता येतील किंवा इतरत्र चालू आहेत?

अशा उपक्रमांबद्दल वाचायला उत्सूक.

डॉक्टरांच अभिनंदन आणि तुम्हाला धन्यवाद.

बातमी आधीच वाचली होती. डॉक्टरांचे करावे तितके कौतुक कमी आहे. त्यांना खूप खूप शुभेच्छा :)

प्रथमदर्शनी हा अतिशय उत्तम उपक्रम आहे अशी खात्रीच होते. आणि हे डॉक्टरमहोदयसुद्धा खूप सच्च्या दिलाचे आहेत हे नि:संशय स्पष्ट होतं. पण वाटतो त्यापेक्षा या गोष्टीचा परिणाम वेगळा आणि कदाचित चुकीच्या दिशेचा, दुरित आहे. पण ठसठशीतपणे दिसत नसल्याने तो जाणवत नाही.

मुलगी होणं हे मुळातच दु:खाचं मानणारा एक मोठा समाज अस्तित्वात आहे. हे नाकारणं म्हणजे डोळे बंद करणं आहे. अर्थातच ही गोष्ट दुरित आहे आणि ती बदलली पाहिजे.

अशा वेळी "मुलगी होणे म्हणजे वाईट, दु:खद, दुर्दैव" या विचाराला रोखणारे इन्सेंटिव्ह्ज आणि तो विचार बळकट होण्यापासून रोखणारे डिस इन्सेण्टिव्ह्ज असे दोन्ही वापरले पाहिजेत.

-मुलगी हा नुकसानाचा भाग नव्हे, तीही मुलाइतकीच फायद्याची ठरु शकते, तिच्यावरची गुंतवणूक वाया जात नाही,अशी परिस्थिती निर्माण करणं.

-वंशाचं नाव चालू ठेवण्यासाठी मुलगाच हवा अशी समजूत नष्ट होण्यासाठी आपल्या एका लेव्हल पिढीपर्यंत (आई आणि बाबा) या दोघांची मूळ आडनावं लावावीत, म्हणजे पिढीनुसार तेच ते नाव टिकणं हीच कन्सेप्ट नाहीशी होईल.

असे काही सार्थ आणि निरर्थ उपाय असतील आणि ते मूळ रचनाच बदलण्यावर अवलंबून असल्याने भरपूर वेळ घेणारे असतील.

डिसइन्सेण्टिव्ह्ज मधे लिंगनिदानाला बंदी आणि केल्यास शिक्षा, गर्भात मुलगी आहे हे समजून गर्भपात करण्याला शिक्षा, मुलीचा छळ केला तर तुरुंगवास किंवा अशा प्रकारचे विरोधी उपाय केले जाताहेत.

या सर्वामधे मुलगी झाल्याने दु:खी होणार्‍या (किंवा न होणार्‍याही.. कारण या डॉक्टरांकडे अशी निवड दिसत नाही) पालकांची फी / खर्च माफ करणं ही कृती कुठे बसते?

यामुळे या डॉक्टरांच्या क्लिनिकमधे जाऊन मुलगी जन्माला घालणं "फुकट" झालं. पण हा काही इन्सेंटिव्ह नव्हे. हे कॉम्पेन्सेशन झालं. मुलगी झाल्याचं दु:ख झालंय.. त्यात आणि बाळंतपणाचा खर्च झाला असता तो वाचला हा मर्यादित आनंद अशा कुटुंबाला मिळेल. पण हा नक्कीच मुली जन्माला घालण्यासाठी इन्सेंटिव्ह नव्हे.

उलट मुलगी झाली म्हणून सहानुभूती दाखवल्यासारखा संदेश (अर्थात उद्देश तसा नाही) यातून जातो आहे. याचाच अर्थ मुलगी होणं हे काहीतरी फुंकर घालण्यासारखं दु:ख आहे, निराशाजनक भाग आहे या विचाराला असलाच तर पाठिंबा मिळतो.

आणि हे सर्व पदराला खार सोसून.. त्यामुळे ही पद्धत त्यांनी चालू ठेवली नाही तरी चालेल असं म्हणावंसं वाटतं.

ह्या कार्यातून डॉक्टरांना जर आर्थिक नुकसानाएवजी अमूल्य असे मानसिक समाधान मिळत असेल तर त्यांनी आपले कार्य असेच चालू ठेवावे. त्यांच्या कार्यासाठी त्यांना शुभेच्छा.
मुलगी होणं ह्याबद्द्लचे समाजाचे विचार पूर्णपणे बदलण्यासाठी आधी असा विचार का रुजू झाला हे पडताळले पाहिजे असे मला वाटते.
मुलगी काही काळाने घर सोडून जाणार आणि मुलगा जन्मभर आपल्यासोबत राहणार. लग्न झाल्यावर मुलीला तिचे घर सोडून सासरी जावे लागते व त्यानंतर सासरच्या लोकाचा विचार पहिला करावा (कितिही शिकलेली व स्वावलंबी स्त्रि असली तरी) व त्यानंतर माहेरच्या माणसांचा विचार करावा असे बंधन नकळत तिच्यावर येतेच.
लग्न झाल्यावर मुलीने घर सोडून न जाणे ही प्रथा आपण बद्लू शकतो का?

चला आता मुलगा होईपर्यंतची सगळी(?) बाळंतपणे यांच्या दवाखान्यात फुकटात करून घेऊ!! अजूनही मुलासाठी चार चार चान्स घेणारे महाभाग आहेत.

असे उपक्रम चालवणारे डोक्टर्स आहेत हे वाचून बरं वाटलं. स्त्री भ्रूणहत्यांमधे सहभागी होऊन काही डॉक्टर्संनी या उदात्त व्यवसायाला काळिमा लावला होता तो काही प्रमाणात तरी पुसून निघेल. डॉक्टर राख यांचे अभिनंदन आणि त्यांना शुभेच्छा!

अतिशय स्तुत्य उपक्रम अहे हां. मुलगि वाचवा असा नुसतच म्हणण्यापेक्शा हे योग्य आहे.!

सरकारने या पुढे जन्माला येणार्‍या प्रत्येक मुलीच्या बाळंतपणासाठी झालेला खर्च उचलावा.

फार स्तुत्य उपक्रम आहे. सलाम!

प्रत्येकजण (येथे चांगले मनुष्य म्हणायचे आहे) आपापल्या परिने शक्य तेवढा हातभार लावत असतो. डॉ. साहेबांना अश्या प्रकारे शक्य आहे तर त्यांनी ते कार्य नुकसान सोसून सुरु ठेवले आहे हे कौतुकास्पद आहे. आता तिथे एखाद्या जन्मलेल्या मुलीचा पिता येऊन जर " ते काही नाही, माझी मुलगी आहे, मीच बील देणार." असे हटून बसला तर खरा आनंद होईल.
एका अतिश्रीमंताघरच्या लेकीला मुलगी झाल्यावर म्याटर्निटीचे होमचे बील कोणी द्यायचे (सासरच्यांनी की माहेरच्यांनी) यावरून वाद झाला आणि बील दिले गेले नाही. डॉ. नी सकाळमध्ये लेख लिहून नाव न घेता या घटनेचा उल्लेख केल्यावर वर्षभराने माहेरचे लोक जाऊन बील भरून आले. खरी गंमत यापुढेच आहे. बील देताना "हे सगळं पेप्रात लिहायची काही गरज होती का?" असा वाद घातला. चोर तो चोर, वर शिरजोर!
ती फ्यामिली मला साधारण माहित आहे म्हणून लक्षात राहिले. काय हे? असल्या आणि कितीक गोष्टी घडत असतील.

असाच स्तुत्य उपक्रम सरकार ने देखिल राबवला आहे.

"जननि शिशु सुरक्षा कार्यक्रम"
१. बाळंतपणासाठी घरून सरकारी रुग्णालयात तसेच रुग्णालयातून घरी जाताना तसेच अधिक उप्चारांसाठी Higher Center (Govt. only) ला नेण्यासाठी "मोफत वाहन व्यवस्था". TOLL FREE NO. 102
२. बाळंतपणातील आहार, औषधे, सर्व चाचण्या, तसेच गरज पडल्यास रक्त पुरवठा पूर्णपणे मोफत.
३. तसेच जर ३० दिवसाचे आतिल बालक जर गंभीर आजारी पडले तरी देखील वरील सर्व सोयी सुविधा मोफत पुरविण्यात येतात.

'बातमी' येथे दिल्याबद्दल धन्यवाद. डॉ.राख यांचे स्तुत्य उपक्रमाबद्दल अभिनंदन.

गविंचा प्रतिसाद काहीसा एकतर्फी आणि संपूर्ण माहितीशिवाय दिला आहे असे मला वाटते. त्यांच्याशी असहमत.
बाळकराम यांचा प्रतिसाद अतिशय योग्य व माहितीपूर्वक ( मला येथे informed and informative असे म्हणायचे आहे )आहे. त्यांच्याशी सहमत.
भारतातील याबद्दल विदा चिंताजनक आहे. सरकार व अन्य माध्यमांतून/ अनेक स्तरांवर, अनेक आणि सतत प्रयत्न होऊन देखिल जनमानसात ह्या प्रवृत्तीत जरासाही बदल पडलेला नाही, येवढेच काय तर अत्यंत जलद गतीने जनमानसाचा प्रवास याच्या अगदी उलट दिशेने सुरू आहे असे वाटावे ईतकी गंभीर परिस्थिती एक ते दीड पिढ्यांच्या कालावधीत निर्माण झाली आहे.
चर्चा प्रस्ताव उपायांबद्दल आहे. धमाल मुलगा म्हणतात, साम/दाम्/दंड/ भेद या सर्वांचा उपयोग व्हावा. या सर्वांचा उपयोग आधी करूनही परिस्थितीत फरक पडलेला नाही ( याचा अर्थ तो उपयोग थांबावा असे नाही). त्याशिवाय आणखी एक्/दोन प्रस्ताव वर आले आहेत ( अपत्याचे आडनाव ई. ).
अधिक उपायांवर काय चर्चा होते ते पाहण्यास उत्सुक आहेच. माझ्यामते प्रत्येकाने स्वतःच्या आयुष्यात स्वतःला रूचेल अशी एक गोष्टं जरी केली तरी / तरच काही सुधारणा होण्याची शक्यता आहे.
माझा व्यक्तिगत प्रयत्न गेली अनेक वर्षे स्त्रियांच्या / मुलींच्या शिक्षणा साठी सुरू आहे. या चर्चेतून आणखी प्रेरणा मिळतील अशी आशा आहे.