मोराची चिंचोली

अखेर आम्ही खरोखरच निघालो! अनेक बेत अनेकदा ठरतात आणि विरतात. तर आम्ही मोराच्या चिंचोलीला निघालो. नेहेमीप्रमाणे निघायला उशीर झालाच. त्यात भर म्हणजे खंडाळा घाटात ऐन बोगद्याच्या तोंडावर रेडीएटर मधुन भसाभस वाफ निघु लागली आणि आमची मिनीबस बघता बघता वाफेने भरली. तेवढाच फुकटात वाफेचे स्नान घेण्याचा विचार होता, पण पाणी भरेपर्यंत सर्वांनी खाली उतरायचे ठरले. पाणी आणायला तशी १०-१५ मिनिटे लागणारच होती. उतरून समोर पाहतो तर डोंगरमाथा धुक्यात शिरला होता. वातावरण निर्मिती तर झकास झाली. मंडळींनी फोटु काढले, चहा घेतला आणि आम्ही मार्गाला लागलो.

मोराची चिंचोली हे गांव चाकणच्या पुढे पुणे-नाशिक मार्गावर लागताच डाव्या हाताला शिक्रापूर फाट्यावरुन आत सुमारे १८ किलोमिटर अंतरावर आहे. या गावात सुमारे दोन हजार मोर असल्याचा सरकारी दावा होता. आम्हाला ५-१० दिसले तरी चालणार होते. मस्त गावात जायचे, गावच्या घरगुती जेवणावर ताव मारायचा, जसे आणि जितके दिसतील तसे आणि तितके मोर पाहायचे, उनाडायचे असा हा 'कृषी पर्यटनाचा' कार्यक्रम. मधे मधे रस्ता खराब होता. शेवट्चा पल्ला तर दिव्यच. पण हल्ली आम्हा मुंबईकरांना खड्ड्यांची सवय झालेली असल्याने कुणी खड्ड्यांबद्द्ल फारशी तक्रार केली नाही.

पोहोचेपर्यंत साडेबारा झाले होते. मालक वाट्च पाहत होते. 'तुम्ही साडे दहाला येणार म्हणुन पोहे करुन ठेवले होते आणि तुमची वाट्च पाहत होतो' मालक सामोरे येत म्हणाले. मग उशीराचे कारण सांगत हात पाय धुतले आणि सतरंज्यांवर बैठक घेतली. 'एक वाजत आलाय तेव्हा पानं घेतो, गरम गरम जेवा आणि मग भटका मनसोक्त' हे मालकांचे म्हणणे एकदम मान्य झाले. पलिकडे मस्तपैकी शेणाने सारविलेल्या जमिनीवर पाने मांडली जात असताना मालक अलगद पावली जवळ येत म्हणाले, 'आवाज न करता, धसमुसळेपणा न करता हळुच पलिकडे चला. मोर आलाय.' हा मोर १४-१५ वर्षांचा असून तो अगदी लहान असल्यापासून त्यांच्याकडे येत असल्याने तो धीट झाला आहे पण तरीही गलका वा भारी हालचाली झाल्या तर तो निघुन जाईल असा इशारा देत मालकांनी आम्हाला त्या दिशेला नेत मोर दाखवला. मी कॅमेरा सरसावत पुढे गेलो आणि जमेल तसे फटाफट फोटु टिपले. या पक्ष्याचा रुबाब काही वेगळाच.

एव्हाना मोराची मर्जी फिरली. बेटा चक्क उड्डाण घेत एका झाडावर सावलीत जाउन निवांत बसला. आम्हाला एकाएकी पोटात कावळे कोकलत असल्याची जाणीव झाली. आम्ही बसताच ताटे वाढली गेली. गरम गरम ज्वारीची भाकरी, पिठले, मटकीची मसालेदार उसळ, दह्यातली कोशिंबीर, ठेचा, लोणचे, खारवलेल्या मिरच्या, भात, आमटी असा बेत होता. सगळे तुटुन पडले. वर मालकांचा प्रेमळ आग्रह. आता पुढे दोन आव्हाने होती. एक - हात जमिनीला न टेकता वा आधार घेता उठुन उभे राहणे आणि दुसरे - आडवे होण्याचा मोह टाळणे. हातावर पाणी पडताच आम्ही भटकायला निघालो. डावीकडे असलेल्या कृत्रिम तलावाच्या कडेला अनेक पक्षी वावरत होते. माझे लक्ष्य एका चिमणीसारख्या दिसणार्‍या पक्षांच्या जोडीने वेधले. मी कॅमेर्‍याचा किरण साधेपर्यंत एक उडाला, दुसरा सापडला.

नांगरलेल्या भुसभुशीत जमिनीत चालायला मजा येत होती. शेतातुन जाताना पलिकडच्या वाफ्यात डोलणारी कणसे टिपायचा मोह आवरला नाही.

मध्यभागी असलेल्या विहिरीच्या बरोबर वरती सुग्रणीची दोन घरटी झाडाला लटकत होती.

विहीरीकाठच्या बारक्या झाडांवर व माजलेल्या गवतावर चतुर भिरभिरत होते.

आम्ही मळा ओलांडुन दाट झाडीतुन पायवाट तुडवित एका माळावर येउन पोचलो.

वाटेत आम्हाला म्हशी दिसल्या. एकीने तर अगदी पोज देऊन आपली छबी टिपुन घेतली. हीच ती 'मिस मोराची चिंचोली'

दिड दोन तास भटकंती झाल्यावर आम्ही परतलो. अचानक मागच्या अंगाने मोराचे टाहो ऐकु येऊ लागले. आम्ही त्वरेने मागल्या बाजुला गेलो. दोन मोर होते खरे पण दूर सुरक्षित अंतरावर. मागे दाट झाडी पण पुढे उघडा नंगरलेला मळा. जराही पुढे जायची सोय नाही. चाहुलीने बुजले तर बेटे पळुन जायचे. मात्र अमचे नशिब बरे होते. एका मोराने पिसारा फुलविला.

मोरांना उन जराही सहन होत नसावे. मळभ येताच बाहेर पडणारे हे मोर उन येताच सावलीच्या दिशेने सरकायचे.

आम्ही चार पांच जण जमेल तितके झाडाच्या आडोशाने पुढे गेलो आणि शांतपणे आडोशाला कॅमेरा लावुन वाट पाहत बसलो.पुन्हा थोडे सावट येताच झाडीत गेलेला मोर थोडे सावट येताच पुन्हा प्रकट झाला. मोराचा रंग मागच्या झाडीला साजेसा, प्रकाश फारसा कडक नाही आणि पुन्हा अंतर यामुळे मोर टिपणे हे एक आव्हान होते.

बघता बघता एकीकडे दूरवर असलेल्या जोडीदाराला साद घालत त्या मोराने आपला पिसारा उघडला.

सोसाट्याचा वारा येताच छ्त्री उलटावी तदवत पिसारा मागुन उलट पुढे आलेला तो मोर मला अत्यंत देखणा वाटला. असा प्रकार पाहायला मिळणे ही पर्वणी.

तासभर मोर पाहुन आम्ही चहाला परत आलो. निघायची वेळ झाली होती.