विडंबन

आम्हां नकळे नज़्म, नकळेच शेर।
गझली बहर, नकळे आम्हां।।

काफिया की आधी, रदिफ म्हणावा।
मतला जुळावा नकळे आम्हां।।

कधी म्हणे सूट, कधी अपवाद।
शायरांचे वाद नकळे आम्हां।।

वज्न,रुक्न, जुज; लाम, गाफ आणि।
नकळेची वाणी गझलेची।।

स्वाम्या म्हणे माज मोकार करावा।
रतीब घालावा गझलांचा।।

- स्वामी संकेतानंद

भजन रूपी विडंबन गाणे आहे. काळ माणसाला उद्देशून हे म्हणत आहे.

काय तुझे होणार... मानवा....काय तुझे होणार !!

खरेपणाचे मोल न उरले, खोटे अवघे मोठे झाले,
सत्य टेकवी सदैव माथा, दुष्टांचा जयकार.......काय तुझे होणार... मानवा ------- १

ज्ञानी इथले चरणी लोळती, लंपट उठुनी कथा सांगती,
कलीयुगात या भक्त न उरले, देवच झाले फार ....काय तुझे होणार... मानवा ---- २

नीती विकुनी माती खालली, भ्रष्ट होऊनी पुष्ट जाहली,
पैसा एकच धर्म हा उरला, जडला कैसा विकार.....काय तुझे होणार... मानवा ---- ३

बंदीपायी जीवा लागलीसे वाट।
उभा रात्रंदिवस रांगेमध्ये।।

गणिताचा तास विना झंडू बाम।
तैसे एटीएम डोकेदुखी।।

खिसा खुळखुळा जीव कासावीस।
झालो कॅशलेस आपोआप।।

भोगतोय भक्त परी हर्ष करी।
नोट आहे भारी गुलाबी जी।।

स्वाम्या म्हणे मज द्यावी एक नोट।
भाजपाला वोट देत नाही।।

- स्वामी संकेतानंद

पेर्ना, एक नितांतसुंदर कविता, कदंब.
कदंब

सळसळणारी वसने देही, विस्तीर्णाचे दान
समांतराचा ध्यास बुडाशी, सममितीचे भान

गजगामिनी तुझी चाल अन् नाजुकशी पाऊले
वार्‍यावरती सरसरणारे , गंधविभोरी झुले

"हिरवाई"वर तांबूस हळदी, केसर भरले तुरे
चेंडूवरती कशिदाकारी, रुणझुणती गोपुरे

घटद्वयी की म्हणू नितंब, खूप तुझे भरजरी
पानोपानी म्हणून डोलते कान्ह्यांची बासरी

अवतीभवती पिंगा घालत भ्रमरांची लीला
मोह वाटुनी सोडून येई आम्रफले बावळा

सावळ्याच्या प्रेमात
पडली राधा बाबरी
काळ्या रंगात रंगुनी
यमुनाही झाली काळी.

द्वारकेचा राजा आला
सुदामच्या द्वारी
काळी लक्ष्मी झाली
जनखात्यात पांढरी.

यमुनेच्या काठी
अवसेच्या राती
स्वार्थाच्या बाजारी
मैत्री अशी रंगली.

द्वारकेचा राजा = काळा पैसे वाला
सुदाम = गरीब माणूस
दिल्ली यमुनेच्या काठावर आहे.

प्राजुची कदंब कविता वाचली. छानच आहे. आता इतकी सुरेख लयबद्ध कविता वाचून आमचं मन आनंदाने तुडुंब झालं! मग राहवेना....ईर्शाद...

कळवळणार्‍या अवजड देहा, दिसता कुक्कुट छान
उपवासाची ऐशीतैशी, सुटे 'मिती'चे भान

खवचट टवळे, डँबिस भोचक, विशाल ललना फुले
येताजाता खुसफुसणाऱ्या, कन्या आणिक मुले

हिरवापालक तांबूसगाजर, मिक्सर फिरवी त्वरे
चेंडूवरती साक्षात्कारी, तटतटता अंबरे!

खाद्यसखा की म्हणू तुडुंब, जणु मैद्याची बोरी
पानोपानी पहा खिजविते संकल्पा वासरी

(बहिणाबाईंची माफी मागून)

अरे पाचशे हजार, जसा खिशावर भार
आधी रांगेचे चटके, तेव्हा मिळती शंभर

अरे पाचशे हजार, बंद झाला, खोटा नाही,
भरा स्वतःच्या खात्यात, काम सोपे, तोटा नाही!

अरे पाचशे हजार, नको रडनं कुढनं,
येड्या, जरा सोस कळ, फायदा तुझा रांगेनं

अरे पाचशे हजार, कर देशाचा विचार
देई रोखीला नकार, ई-पैशा तिथे होकार!

दि. २७ नोव्हेम्बर १८७४

कवीवर्य भा. रा. तांबेंच्या स्मृतीला विनम्र अभिवादन करून ........

जन पळभर म्हणतील 'बाय बाय' !
मी जाता मैफिल ती सजेल काय?

बार उघडतील, चषक भरतील,
बेवडे अपुला क्रम आचरतील,
पेग वर पेग स्वये रिचवतील,
काही फरक का पडेल काय?

जन पळभर म्हणतील 'बाय बाय' !

पेग वर्षतील, चखणा देतील,
मद्याचे या पाट वाहतील,
कुणा काळजी की न उंचवतील,
पुन्हा या मैफिलीत हेच चषक ?

जन पळभर म्हणतील 'बाय बाय' !