आस्वाद

नुकतेच पु. ल. देशपांडेंचे 'चार शब्द' हे पुस्तक वाचनात आले. पुलंनी कित्येक पुस्तकांना प्रस्तावना लिहिल्या. त्यातल्या निवडक प्रस्तावनांचा संग्रह म्हणजे 'चार शब्द' हे पुस्तक! अतिशय विचारपूर्वक, गांभीर्याने, आणि मुद्देसूद लिहिलेल्या या प्रस्तावना खरोखर वाचनीय आणि मननीय आहेत. काही प्रस्तावना आपल्या इतिहासाचं, दैनंदिन जीवनाचं, अध्यात्माचं, तत्वज्ञानाचं, आणि जीवनपद्धतीचं इतकं कठोर आणि तर्कशुद्ध परीक्षण करणार्‍या आहेत की वाचतांना आपले डोळे खाडकन उघडतात. पुलंची अशा पद्धतीचं लिखाण करण्याची हातोटी वंदनीय आहे. हे पुस्तक विनोदी नाही. चुकून कुठेतरी विनोदाचा हलकासा शिडकावा झाला असेल तर तेवढेच.

मंडळी, नमस्कार!
श्यामरंगच्या ठाण्यातील दोन यशस्वी प्रयोगानंतर आता मुंबईत येत आहोत. सर्व मिपाकरांना आग्रहाचं निमंत्रण!
"मटा कल्चर क्लब" सोबत, सादर करीत आहोत....
श्यामरंग...त्या, त्यांचे प्रश्न आणि कृष्ण!

तो सावळा, श्रीरंग..!
त्या श्यामरंगात रंगलेल्या..
काय वाटलं असेल त्यांना कृष्णाबद्द्ल?
काय प्रश्न विचारतील त्या कृष्णाला?
प्रत्येकीचा कृष्ण निराळा..
प्रत्येकीचा प्रश्न निराळा..
त्या प्रश्नांचा रंग...
श्यामरंग...
त्या, त्यांचे प्रश्न आणि कृष्ण!
एक आगळावेगळा नाट्य संगीत नृत्याविष्कार!

आयुष्यात प्रत्येकाने कधी ना कधी कोणावर प्रेम केलेलं असते. भले यशस्वी होवो अथवा न होवो त्यासाठी आपल्या हृदयात एक कायम हळवा कोपरा राखीव असतो. तुमचं प्रेम यशस्वी असलं तर क्या बात असते, नाहीतर ती कायम कुरवाळत ठेवावी अशी हवीहवीशी जखम असते. प्रेमाला जसं जातपात, भाषा, धर्म यांचं बंधन नसते तसंच चित्रपटाचं सुद्धा असतं. एखादा चित्रपट समजण्यासाठी शब्द महत्वाचे नसतात तर महत्वाच्या असतात त्यात व्यक्त केलेल्या भावना, त्या जर तुम्हांला आपल्याशा वाटल्या तो चित्रपट सुद्धा आपला वाटतो.

या प्रेमाला काळ स्पर्श करू शकत नाही. वासना सतत उंबरठ्याबाहेर उभी राहते. शरीर, अबोध प्रेम वाहून नेणारे केवळ साधन बनते. फूल आणि त्याचा सुगंध अलग करता येत नाही, तशी एकरूप झालेली मने..... शाळकरी वयातले प्रेम - म्हटले तर पाण्यावरील अक्षरे, म्हटले तर काळ्या दगडावरची शुभ्र रेघ.

शरीराच्या अलीकडच्या प्रेमात जे जगतात, ते थेट शरारीच्या पार होतात. मधल्याकाळात प्रेमाच्या नावाखाली, वासना, शरीराला वापरून घेते, असं तीव्रतेने वाटायला लावणारा तामिळ चित्रपट म्हणजे ‘96’.

२०१७ चा हा चित्रपट हिंदीतून बघावयास मिळाला.
सात वर्षाची मुलगी मेरी आणि तिचा मामा फ्रँक यांची ही कथा आहे.
तशीच मेरीची आजी (आईची आई) एव्हलीन , आणि मृत आई डायान यांची ही कथा आहे.
सात वर्षाची ही गोड मुलगी आपल्या मामासोबत राहते आहे. सुमारे सहा-साडेसहा वर्षापुर्वी डायानने फ्रँककडे सोपवत स्वतःला संपवले होते.

प्रवास माणसाला खूप काही शिकवून जातो. विशेषतः आपल्या शहराच्या बाहेर, आपल्या राज्याच्या बाहेर, आपल्या देशाच्या बाहेर पडलो की एका वेगळ्याच जगात आपण जातो. जे जात-पात-धर्म-वर्ण या पलीकडे माणुसकी म्हणून एक धर्म आहे, ज्यामुळे आपण जगाकडे वेगळ्याच नजरेने पहायला शिकतो. ज्यात आपल्याला सगळी माणसं सारखीच आहे याची जाणीव होते.

सध्या कोणत्याही सिरीज मध्ये ड्रग्स, सेक्स पंकज त्रिपाठी यांची फोडणी मारली कि ती हमखास यशस्वी होते असा सिरीज बनवणाऱ्यांचा समज आहे. मग कथा कितीही कच्ची असो पंकज त्रिपाठी आहे ना तो हमखास अभिनयाच्या जोरावर सिरीज तारून नेतो. The Night Of चं भारतीय रूपांतर असलेल्या 'क्रिमिनल जस्टीस' या 'क्राईम-कोर्टरूम ड्रामा' मध्ये सशक्त कथा सोडून वरच्या तिन्ही गोष्टी आहेत. पण शेवटी जो धक्का दिलाय फक्त त्यासाठी हि सिरीज पहावी.

पर्वाची गोष्ट आहे
सायंकाळचा समय होता मी व हिने चितळ्यांच्या दुकानात खरेदी केली
चितळे दुकाना समोर नूर भाई भाजीवाल्याचा ठेला आहे
नुरभाई भाजी वाल्याकडून भाजी घेतली
जवळच रिक्षा होती रिक्षा केली व घरी यायला निघालो
वेळ संध्याकाळची डेक्कन वर मरणाची गर्दी
लकडी पूल सिग्नल ला रीक्षा थांबली होती
तेव्हढ्यात मोग-याचे गजरे विकणारी मुले रिक्षा जवळ आली
मोग-याचे गजरे म्हणजे जीव कि प्राण
कसे दिले ?
१० ला एक
४० ला ६ दे -हि म्हणाली
५ देईन -गजरे वाला मुलगा
ठीक आहे दे -त्याने ५ गजरे हिच्या कडे दिले

पुरुष
***********************************
तो-होळी आहे -रंगवणार तुला
ती -नको रे -मी रंग खेळत नाही
तो-का ?
ती -नाही खेळत
तो -पण का?
ती -नाही खेळत
तो-पण कारण सांग
ती -काय सांगू ?
तो- जे असेल ते खर सांग
ती - आयुष्याचा बेरंग झाला आहे -काय सांगणार
तो- माझ्यावर विश्वास आहे ना -मग सार फोडून सांग
ती -प्रेमात झालेली फसवणूक -आईच अकाली निधन या मुळे मीपुरती खचून गेले होते -जगण्याची इच्छया संपली होती -आजारी बाबा कडे पाहात मी आयुष्य कंठत होते -आता ते पण राहिले नाहीत

तिच्या पोस्ट्स त्याला खूप भावायच्या
कविता मुक्तक ती पोस्टायची
कविता आशयघन असायच्या चपखल शब्द रचना भाव गर्भ भाव कवितेत असायचे
तिच्या पोस्ट्स ना तो कायम लाईक मारायचा
तशी तिची मित्र यादी तुरळक होती
पन्नास साठ मित्र मैत्रिणी ची यादी
आठवड्यातील ती साधारण तीन ते चार पोस्ट्स पोस्टायची
दोषांचे छान जमले होते
तो तिच्या सांगे च्याटिंग करायचा
त्यातून त्याला समजले कुंदा जोशी तिचे नाव
नगरपालिकेत कामाला होती
त्या ने तिचा फोन नंबर घेतला होता
नियमाने बोलायचा तो व ती