करुण

रंग उमलत्या मनकळीवर
दारिद्र्याचा ठसा उमटतो,
अळणी जीवन काय कामाचे
सावलीकडूनही 'दु:स्वास' होतो !!

मोहोरभरल्या अम्राला
वाटसरुही पाईक होतो,
भार ओसरता मग भूमीला
पोटातील मुळ्यांचा 'त्रास' होतो !!

उमंग , इर्षा , धडपड पाहता
त्याचा सन्मान 'खास' होतो,
थकून डोळ्यावर हात घेता
आंबल्या स्वप्नांचा 'वास' येतो !!

कूजट कुबट दारिद्र पाहून
तापला जीव कासावीस होतो,
मूडदुसलेली मान्स बघून
हाती घेतला 'घास' राहतो !!

(चाल - अशी पाखरे येती - )

अशी वाहने येती, आणिक ढुशी देऊनी जाती
दोन दिशांनी धावत थांबत, दोष दुजाला देती ...

खांब तो मला कधि ना दिसला, ताठा कोठे अता राहिला
जरा खालुनी, जाय उखडुनी, तारा वरच्या झुकती ...

पुढून येता पोलिस दिसले, मी स्कूटरवर मला तोलले
नव्हते लायसन्स, घरीच ते तर, कुंठित झाली कुमती ...

हात एक तो पुढेच सरला- काठीवर खात्रीने फिरला-
देवघेवीतील सवयी अजुनी, कुठून मज त्या कळती ...

पुढे तयांच्या खाण्यासाठी, मीच हात ते धरले हाती
त्या घडल्या तोडीची आता, दूर पसरली ख्याती ...

.

(गड गड गड)
पाऊस थांबायचे नाव घेईना
खिडकीचे तावदाने थरारत थडथडतायत
तावदानावर एक एक नीरओळ लिहून जातोय पाऊस
गूढ, अनाकलनीय भाषेत
(गड गड गड)
-----
धडकी भरवणारा ढगांचा गडगडाट
कौलांवरची टीपटीप थेंबांची लय
चिंचेच्या पानांवरून सरकणारे ओघळ
आणि खालच्या पत्र्याच्या डब्यावर होणारे त्यांचे आघात
(गड गड गड)
------
खिडकीतून हे सगळे बिचकत बघणारा मी
हातात तुझी आणि माझी लग्नातली तस्बीर
त्यात हसणारी तू
आणि तुला हसतांना बघून हसणारा मी
(गड गड गड)
------
रस्त्यांवरच्या पिवळ्या दिव्यांमध्ये

माझे कसे म्हणू मी माझाच मी न आहे
स्मरतो कधी कुणाला अंतर उगाच दाहे
आवेग भावनांचा माया उतून वाहे
अभिषेक तोष तरिही संवेदना दुखावे

मेघाळ आसमंती संकेत जड पळांचा
वारा थके जरासा अंगी उलाल लाही
श्वासात जीव लाव्हा रुसवा भला इरेला
आतंक सोसलेला शिमगा सुभान देही

………………अज्ञात

साले सगळे घाबरतात! साले सगळे घाबरवतात!

समोरून नेता आला
तावातावात बोलू लागला
हा आपला तो तुपला
ऐकलं नाहीस तर तू धुपला
तुमची भाषा धोक्यात आहे
तुमचा धर्म धोक्यात आहे
माझी उडाली घाबरगुंडी
मी मग तडक गेलो
त्यांना मत देऊन आलो
उगाच कशाला? माझा धर्म, माझी भाषा संपली तर!

थोडी प्रस्तावना: पाऊस म्हणजे नेमकं काय? वाट पहाणे? मिलनाचा आनंद? एक अनामिक हुरहुर? एक अविरत सुरु असणारा काळाचा, विश्वाचा अनंत प्रवास? कि आणखी काही? असे अनेक प्रश्न मला नेहमीच पडत आलेले आहेत. या प्रश्नांची उकल करतांना स्वतःच्या बुद्धीच्या मर्यादाही ध्यानात आल्या. मग एक दिवस या तिघीजणी भेटल्या. बहुतेक प्रश्नांची उत्तरे देऊन गेल्या आणि काही नवे प्रश्नही. बघा तुम्हाला काय सांगतायत ते.

पाऊस - १

काचेच्या भांड्यातल्या गोल्डफिशसारखा
विहरतो तो स्वच्छंद लिमिटेड अवकाशात
अन् तापलेल्या सूर्याच्या तोंडावर मिटून कवाडं
प्रतिबिंब पाहतो काचेत अ‍ॅनिमिक प्रकाशात

बांधलेल्या आखीव मॅग्नेटिक रस्त्यांवर
गुळगुळीत मॅगलेव्हने जाताना भर वेगात
ऑटोपायलटवर टाकलेल्या आयुष्याला
रस्ता सोडून जायचं येतच नाही मनात

क्षणात रंग बदलणार्‍या बत्तीस बिटी भिंती अन्
आकार बदलत्या नॅनो फर्निचरच्या गराड्यात
कंटाळा भरून राहिलेला असतो मख्खपणे
त्याच्या वेल इंजिनिअर्ड पिळदार शरीरात

बोललो न मी काही न काही होते बोलायचे
न होते काही ऐकायचे न मज काही होते सांगायचे!

गाव आले , प्रवास थांबले न होते काही आठवायचे
ओझे अवघड घेऊन सोबत न होते कुणास शोधायचे !

काठा सोबत, काठ शोधत , न होते परतायचे
थांबवून सावलीस मागे, सोबत न होते न्यायचे !

तरी काही आलेच सोबत, न होते माझे नाव ते
मग तोच म्हणाला ,
जाउदे 'निनाव' हे असे चालायचेच !!

बोललो न मी काही न काही होते बोलायचे
न होते काही ऐकायचे न मज काही होते सांगायचे!

ढिश्क्लेमरः
जिंदगी जम चुकी है च्या वेळेस झाला तसा गोंधळ होऊ न देता या वेळेस मी सरळ चाणक्यलाच गळ घातली. म्हटले बाबा रे, ते अनुवाद, भावानुवाद काय मला जमत नाही ते तूच कर, तुला ते भन्नाट जमते. आणि त्याने माझ्या प्रेमाखातर केले त्यासाठी त्याला धन्यवाद देऊन त्याचा अपमान कसा करु? खरंतर, त्याचा भावानुवाद माझ्या मुळ रचनेपेक्षा सुंदर झाला आहे.

तर यावेळेसची हि हिंदी रचना आणि तिचा चाणक्य यांनी केलेला गजलेच्या स्वरुपातला भावानुवादः

सांज होता
वाट आंधळी
जनावरांची काया
भयाण करणारी

मात्र ,
जंगल म्हण्जे जनावरेच
नि शहर असायला माणसेच
असा काही नियम नाही

रक्त वाहिले का
कुणी पाहिले का
खोल किती जखमा
चौकशी चा चष्मा

घातले लोखंडी सळे
वय होते खुळे
सगळे मात्र कळे
तरी
निरपराध मी

रोज रोज तेच
रस्ते वेगळे नावे वेगळी
भुकेल्यांची ताटे भरली
उद्वेगांची गर्दी
निराशेत सरली

वेशी वर लखतरे
मोकाट जनावरे
लपलेली 'समोर'
मात्र 'न' दिसणारी