लैंगिक शिक्षणाचे व्यावहारीक महत्त्व

पण एकुण मला वाटत ते हे की त्यामागचा स्ट्रेस नाहीसा झालाय, जो आमच्याबाबतीत होता.
ह्या एका वाक्याने लैंगिक शिक्षणाचा उद्देश सफल झाला म्हणायला हरकत नाही.

शिक्षण तर हवंच कारण आता माहिती मिळवण्याचे मार्ग (तेही जास्त करुन चुकीचेच...) आहेत.. त्यामुळे काहीतरी येड्पटासारखे समज असतात लोकांचे..
माझी आई मुलांच्या शाळेत शिकवायची तेव्हा नातु असलेल्या शिक्षिकांना ८-१० तली मुलं गलिच्छ पत्र लिहायची.. एकदा तर एका नवीन तरुण बाईंना असं पत्र आलं.. रडली बिचारी खुप.. तिला त्या मुलां समोर जाउन शिकवाव वाटेना. मी पण एकदा गेले होते आईच्या शाळेत त्या मुलांचा नाच बसवायला, तर ते अशा पद्धतिनी जवळ गोळा व्हायचे की मला मी कधी इथुन पळुन जाते असं व्हायचं. ६-७ तल्या मुलांच्या नजरा हपापलेल्या असु शकतात.. ५वी तला मुलगा बस मध्ये तुम्हाला नको तिथे हात लावायचा प्रय्त्न करु शकतो..
आता आई कन्या शाळेत आहे.. आणि तिथेही अचाट प्रकार घडत असतात..
मुळात हे मुला-मुलिंची वेगळी शाळा हाच मोठा मुर्खपणा आहे..
मुलं काहीतरी पाहतात्..तेच खरं समजुन बसतात.. आणि हाच मुलगा पुरुष बनुन बायको कडुन तशाच अपेक्षा ठेवतो..

आता आम्च्यावेळी हे नव्हतं म्हणुन आताही नको म्हणणं म्हणजे वेडेपणा आहे..

महाराष्ट्र टाईम्स मध्ये एक "सेक्स टॉक" असे सदर येते आणि त्यात या विषयावर बरीच सखोल व सविस्तर माहीती दिलेली असते.
हि आहे त्याची लिंक : http://maharashtratimes.indiatimes.com/articlelist/17833528.cms

एक शंका :

हे शिकवलं पाहिजे , ते सांगितलं पाहिजे , आमुक माहिती द्यायला हवी तमुक समजावलं
पाहिजे .... सगळे ह्यावरच लेक्चर झाडतायत ...
पण ते कस़ समजवाल , काय वाक्यरचना कराल , कशी आणि केव्हा सांगायला सुरुवात
कराल .... ह्यावर काहितरि लिहा ...
अपर्णाचा प्रतिसाद वाचला पण जे वाचायला मिळेल ह्या अपेक्षेने वाचायला घेतला ते त. तिने
सपशेल एका ओळीत संपवलय ...
सो प्लिझ आपल्या मुलांना सेक्स ची माहिती कशी सांगाल हे वाचायला उत्सुक आहे .

पाठ्यपुस्तक, अपेक्षित प्रश्नसंच, आयम्पी असले काही नकोय तिला. डैरेक प्रश्नपत्रिका पायजे. ;)

करू नये. कुणी तरी प्रेग्नंट असणं, कुणाला तरी मूल होणं, सेप्रेट बेडरूम्स, मित्रमैत्रिणींच्या गप्पा, पेपरातल्या जाहिराती... द फॅक्ट रिचेस देम.

बापू मामांनी बरोबर म्हटलयः

ऊलट या विषयावर (एडस, कंडोम) इतके साहित्य रस्तो रस्ती ,अगदी बस च्या पार्श्वभागीही उपलब्ध आहे, कि वेगळे शिकवायची काय गरज आहे?

खरा प्रश्न लग्न झाल्यावर येतो. दादांनी म्हटलय तसा (फिल्मस वगैरे बघून)...

त्याही आधी स्वतःला न्युनगंड येतो त्याच काय?

किंवा शुचिनं लिहीलय तसं :

पोर्नोग्राफी बघून लोक तसल्या आसनांच्या अपेक्षा आणि तसे परफेक्ट शरीर आपल्या जोडीदाराकडून अपेक्षितात

माझ्या स्मरणात नाही (शोधून सांगीन) पण एका इंग्लिश लेडीडॉक्टरच उत्तम पुस्तक माझ्या मित्रानं लग्नानंतर वाचायला दिलं होतं. तीनं स्त्री देह काय आहे, स्पर्श कसा असावा, एकमेकात संवाद (सकाळपासनं) कसा असावा, स्त्रीची मानसिकता काय असते आणि तिचं शरीर हे कसं एक म्युझिकल इंस्ट्रूमेंट आहे इथपर्यंत सगळी माहिती इतकी शास्त्रशुद्ध दिली होती की वाचत राहावी. नुसतं बॉडी हायजीन नाही तर दुसर्‍या दिवशी (प्रणयोत्तर होणारे) शारीरिक बदल किंवा त्रास आणि त्यावरचे सोपे उपाय. पुरूषाचा नेमका रोल, कधी तरी उद्भवणार्‍या त्याच्या उनुद्दिपनाची कारणं, त्यावर तीनं सुचवलेला सोपा उपाय (जस्ट वेट अँड गेट इंटू समथींग एल्स, इट कम्स बॅक ऑन इट्स ओन). एवढच नाही तर प्रणयोत्तर संवादात नेमकं काय बोलू नाही! मी तर ते पुस्तक वाचून आवाक झालो होतो.

पुस्तकात शेवटी ती म्हणते,

द कोअर पार्ट इज योर ओपननेस टू इच अदर, स्पिक फ्रँकली. डोंट होल्डबॅक एनीथींग. द बेस्ट टीचर इज योर पार्टनर. इट इज योर प्रायवेट डोमेन!

हया चर्चेत अजून नॅन्सी फ्रायडे ( माय सिक्रेट गार्डन , फोर्बिडन फ्लॉवर्स इ ) पुस्तकांचे उल्लेख कसे नाहित ? ह्याचे आश्चर्य वाटते आहे.
"होस्टेल " वर हमाकास सापडणारी ही पुस्तके "खूप खूप " शिकवून गेली होती.

जेव्हा पोरं सर्वात पहिला प्रश्न या बाबतीत विचारतील तेव्हापासूनच सत्य काय ते सांगितलेलं बरं. हे विधान अनेकांना धक्कादायक वाटेल पण तसं नाही. त्या गोष्टीतली फाजील सेन्सिटिव्हिटी काढून टाकणं, आणि फर्स्ट हँड योग्य माहिती मिळाल्यामुळे नंतर मिळालेली रंगीबेरंगी मसाला लावलेली माहितीसुद्धा योग्य रितीने घेता येणं / न्यूनगंड किंवा अपराधीपणा न येता योग्य तिथे एंजॉयही करता येणं.

पण वयोगटानुसार आपापली शब्दरचना आणि कितपत रिव्हील करायचं हे आधी ठरवून घ्यायला लागतंच.

काही प्रपोज्ड वाक्यरचना वयोगटानुसारः
वय वर्षे ३-५ - साधारण "मी कसा आलो" टाईपचे प्रश्न सुरु होतात. तेव्हा गॉडने पाठवलं, दवाखान्यातून आणलं अशी उत्तरं न देता, एक पाऊल पुढे टाकून "आईच्या पोटात तयार झालास" असं सांगणं.
९९% लगेच पुढचा प्रश्न येतोच "मी आत कसा गेलो?" तेव्हा आणि पुढे कधीतरी "बाबांचा यातला रोल काय?" अशा आशयाचा प्रश्न थेट / अप्रत्यक्ष आला तर खालीलप्रमाणे उत्तर देता येईल:

"बाबांकडे एक बीज (झाडाची बी किंवा तत्सम उदाहरण देऊन) असतं ते आईला देतात आणि मग आई त्यापासून बाळ तयार करते / पोटात बाळ तयार होतं.)"

ते बीज कसं देतात, अशा प्रश्नाची अपेक्षा असतेच, पण ३-६ वर्षं वयोगटात हे सांगण्याची आवश्यकता नाही. त्या तपशिलासाठी तुला नंतर मोठा झाल्यावर सांगू असं म्हणता येईल.

नंतर आठ - बारा अशा वयोगटात मुलं आपल्याला विचारायला येतीलच असं नव्हे, अशा वेळी आलीच तर ती आधी ज्ञान मिळवून मगच खात्री करायला विचारतील, तेही तुमचा मैत्रीपूर्ण संबंध असे तर. त्यासाठी मुळात किमान एका पालकाने पंतोजी भूमिका सोडून मित्र बनून राहिलं पाहिजे. जर पोर बाहेरची माहिती घेऊन विचारायला आलंच तर ही संधी घेऊन कोणतीही लपवालपवी न करता स्पष्ट शब्दात स्त्री आणि पुरुष यांचे संबंध कसे येतात ते सांगितलं पाहिजे. शक्यतो पाल्याच्याच लिंगाच्या पालकाने (मुलगी - आई / मुलगा - बाबा) हे सांगितलं तर तितका ऑकवर्डनेस येत नाही. पण कोणत्याही परिस्थितीत "तुला बाहेरुन कळलेली माहिती चुकीची / फाजील आहे आणि हे चावट विषय मित्रांत बोलणं बंद कर.. त्या मित्राची संगत सोड" असं काही म्हणू नये. त्यांचे सोर्सेस थेट चॅलेंज करुन आपण खड्ड्यात जाऊ नये. उलट त्या मित्राने सांगितलेल्या माहितीतला खरा भाग हा खरा आहे हे कबूल (!) करुन फक्त अवास्तव भाग चुकीचा आहे हे सांगावं. एकतर्फी ज्ञानकाढा पाजल्याने पोरं संवाद बंद करुन टाकतील ही शक्यता असतेच.

जर पोरं स्वत:हून काही विचारायला पुढे आली नाहीत तर तेरा चौदाव्या वर्षी सूचकतेने / नर्मविनोदाने हस्तमैथुनाची आपल्याला जाणीव आहे, ते सर्वजण करतात आणि त्यात अपराधी वाटून घेऊ नये हे थेट रोख न ठेवता इतर चर्चेच्या रोखाने त्याला जाणवून द्यावं. याने पोरांना दिलासा वाटून एक नैसर्गिक गोष्ट तरी ते विना अपराधी भावना ठेवता करु शकतील. त्याला प्रायव्हसी दिली पाहिजे. कसं पकडलं असा भाव एकदाही असता कामा नये.

याच काळात कधीतरी कोणत्यातरी विषयाचा धागा पकडून सेक्स याविषयी स्पष्ट कल्पना पाल्याला द्यावी. "इकडे ये, समोर बस, मी तुझ्याशी एका महत्वाच्या विषयावर बोलणार आहे" अशी वातावरणनिर्मिती करुन कानकोंडे न करता सहज विषय निघेल (सिनेमातलं दृष्य, सेमी न्यूड मॉडेलचा फोटो.. इ इ) त्या वेळी त्या निमित्ताने योग्य माहिती देता येईल. पोरांना पंधराव्या वर्षापर्यंत तशीही डीटेलवार माहिती असतेच, सुरुवातीपासून सर्व ज्ञान देण्याची गरजही पडत नाही. फक्त त्याला बाहेरुन झाली आहे त्या खंडीभर माहितीतली योग्य आणि अयोग्य इतकं सेपरेशन करुन देण्याची क्षमता त्याच्यात आणणं इतकंच आपल्यासाठी बाकी असतं.

या संदर्भात आपापल्या केसेसमधे (पालकांकडून स्वतःला , स्वतःकडून पाल्याला) उचित ठरलेली / जमून गेलेली काही वाक्यं / शब्दरचना असतील तर इथे द्यायला हरकत नाही. सर्वांनाच त्याचा उपयोग होईल..

गविंशी सहमत. त्यावरून एक विनोद आठवला. जरा सभ्य भाषेत सांगतो. वयात आलेल्या मुलांशी या बाबतीत लपवा-छपवी केली तर ते कसे बरोब्बर पकडतात ते ह्या वरून कळेल.

मुलगा: बाबा मी कसा झालो?

बाबा अस्वस्थ. काहीतरी सारवासारव म्हणून...

बाबा: अरे मी आणि तुझ्या आईने देवाला नवस केला म्हणून तू झालास.

मुलगा: बाबा तुम्ही कसे झालात?

बाबा: अरे तुझ्या आजोबांनी आणि आज्जीने देवाला नवस केला म्हणून मी झालो.

मुलगा: बाबा आजोबा कसे झाले?

बाबा: कारण त्यांच्या आई बाबांनी देवाला नवस केला म्हणून...

मुलगा: च्यायला आपल्यात काय सेक्स बिक्स करण्याची पद्धत नाही आहे का हो?

बाबा: ------------

आपण फक्त लैन्गिक शिक्षणबद्दल चर्चा करतोय, पण फक्त तितकाच प्रश्न नाही. मुळातच मोकळा संवाद आणि ज्ञानाचे देवाणघेवाण घरातच असेल, तर मुलांना 'चुकीच्या गोष्टी चुकीच्या पद्धतीनी समजल्या' असे कधीच होणार नाही.
खरे तर पालकांच्या आणि शिक्षकांच्या देखिल, कार्यशाळा घ्यायला हव्यात, व त्यात हे शिकवायला हवय की एकंदरीत शरीरशास्त्र काय आहे, पूर्ण शरीराचे काम नक्की कसे चालते?, आणि ते मुलांना सोपे करुन कसे सांगावे.
आत्ता या क्षणी जर का मी विचारले की पचनसंस्थेचे काम कसे होते, तर कितीजणांना बरोब्बर सगळे सांगता येइल?
कुणीही नाही.
मग इतक्या साध्या आपण रोज वापरत असलेल्या शरीरकार्याबद्दल जर आपल्याला नीट माहिती नाही, तर मुलांच्या साध्या प्रश्नांना, जसे, पाणी साधे असते, मग शू पिवळी कशी होते?, आणि शी अशी मध्येच पातळ का होते? अश्या प्रकारच्या प्रश्नांनादेखिल कुणी नीट , सोपी, योग्य उत्तर देउ शकत नसतील, तर लैगिकतेबद्दल्च्या गुन्तागुन्तीच्या गोष्टीना कसे काय तोंड द्यायचे? तिथे तर मनाचाही फार मोठा भाग आहे.
या विषयांची माहिती देण्याचे काय ते काम शिक्षकांचे आणि डॉक्टरचे, असे म्हणून आपण हात झटकून मोकळे होउ शकत नाही. कारण या मानवी शरीरासंबंधातल्या गोष्टी सर्वसाधारण बुद्धिमत्ता असलेल्या प्रत्येक व्यक्तीला माहिती हव्यातच.
आपण नुसता नवीन MP3 Player घेतला तरी त्याचे manual वाचून त्यचे काम समजून घ्यायचा प्रयत्न करतो.
आपले स्वतःचे शरीर तर आपण आयुष्य्भर वापरतो. त्याच्या अभ्यासाबाबत आळशीपणा आणि भिती का?
यातून जसे रक्ताभिसरण संस्था, पचनसंस्था, याची कामे सांगितली जाउ शकतात व त्यांची काळजी घेणाबद्दल सूचना दिल्या जातिल, तशीच लैन्गिक शिक्षाणाचीही वर्णी लागू शकेल.
..............

हे झालं फक्त कोंडी फोडण्याबद्दल. की एकंदरीत या विषयाला हात कसा घालावा..
त्यांना स्वतःच्या भावना ओळखणं आणि त्याबद्दल काय करावं हे फारस्ं शिकवायची गरज असते असं मला वाटत नाही.
तसंही त्यांना कुठले समाज, संस्कार वगरै दडपण नसते. शिवाय मुळातच मुले high EQ वाली असतात. पुढे परिस्थितीमुळे गोंधळतात!
कुठल्याही विषयावर बोलताना मुख्य गोष्ट ही आहे, की मुलांना त्यांना हवं तसे व्यक्त होउ द्यावं. आणि काहीही ऐकायला मिळाले तरी गोंधळून जाता कामा नये. :)
कठिण जाते हे, पण कुठेतरी 'मोकळ्या' संवादाची सुरुवात करण्यासाठी, आपण स्वतःच स्वतःवरची दडपणं काढून टाकून या प्रश्नांना सामोरं जाणं आवश्यकच आहे. खरं तर सगळ्याच मुलांना ठराविक वयातच हे सगळं सांगितलंच पाहिजे असं नाही. कारण प्रत्येकालाच या संवेदना ठराविक वयात कळतील असे नाही. त्यामुळे 'लक्ष ठेवणं' आलंच. पण 'हे काय चाललेत चाळे?' म्हणून डोळे मोठ्ठे करुन राग व्यक्त केला तर त्यांना कायमची भिती बसेल. मध्ये ऑटिस्टिक मुलांबरोबर काम करणार्‍या मैत्रिणीकडून कळले की अश्या स्वमग्न मुलांना तर या भावना ५ वर्षे वयातच होतात. वर अपर्णानी लिहिलय तसे प्रसंग भर वर्गात कायमच येतात. आणि एखाद्या मुलाला बघून बाकी सगळीच मुले चटकन शिकतात! त्यावेळेस त्यांना या क्रुती व्यक्तिगत आहेत. तुम्ही एकटे असताना बाथरुमध्ये जाउन करा, हे शिकवणे कठिण जाते. पण नॉर्मल मुलांना योग्य वेळ बघून 'कॉशन्स' शिकवणे कठिण नाही.

माझे वैद्यकिय शिक्षण चालु असतानाची गोष्ट आहे,आम्हाला द्वितिय वर्षाला preventive and social medicine नावाचा एक विषय असतो,त्याच्यासाठीचा मास्तर आम्हाला शेवटपर्यंत आला नाही,दुसर्‍याच एका बाईंनी जमेल तेव्हडाच तो विषय शिकवला,त्यात हे contraceptive,family planning,general health असे विषय कव्हर केले जातात्,आणी याविषयीचा आमचा सगळाच आनंदीआनंद होता.साला नेमका बहिस्थ परिक्षकाने contraceptive वर सगळ्या पोरांना प्रश्न विचारायला सुरुवात केली,कंडोम आणी ओ.सी.पिल्स्,ते पन रात्री चुकली तर दुसर्‍या दिवशी २ खाव्यात (दुर्द्शन ची माहिती )याच्यापलिकडे आमच्या ३० च्या ३० पोरांची बोंब.external ने शेवटी डोक आपटुन घेतल आणी प्राचार्यांना बोलवले,शेवटी त्यांच्यात काय बोलन झाल माहिती नाही पन आम्ही कसे बसे काठावर पास झालो.
आता वैद्यकीय शिक्षण घेणार्‍यांची अशी अवस्था आपल्या पुन्यातल्या कॉलेजची असेल तर बाकी सामान्य जनतेच काय हो!!!!

फक्त लैंगिक शिक्षण नाही, तर एकंदरीतच "गुप्तांगा'बद्दल बोलण्यातच फार भिती/ नकारात्मकता असते. त्यामुळेच त्याच्याबद्दल एकतर कीळस किंवा 'फँट्सी' निर्माण होउन अज्ञानातच भर पडते.
या फँटसीमधून्च जिथे व्यक्त व्हायला मोकळी वाट आहे, तिथे कथा, कादंबर्‍या,सिनेमा अश्या माध्यमातून मेंदूला अजूनच चमचमित आणि निकृष्ट असं खाद्य पुरवले जाते.... आणि समाजाच्या रोगांमध्ये भरच पडते.

लेख व प्रतिसाद माहितीपूर्ण आहेत ,
माझ्या मते मुलं वयात आल्यावर त्यांना लैंगिक शिक्षण द्यायला हवे ह्याबाबत दुमत नाही , मात्र त्यांना ह्या शिक्षणाच्या नावाखाली चुकीची अवैज्ञानिक माहिती नकळत पणे मिळून त्यांच्या पुढील आयुष्यात फार मोठ्या समस्या निर्माण होतात.
ह्याचे ठळक उदाहरण म्हणजे
हस्त मैथुन म्हणजे शक्तिपात
शरीराच्या प्रकृतीला अपायकारक , विर्याचा एक थेंब म्हणजे .....
अश्या अनेक माहितीपूर्ण पुस्तके भारतीय संस्कृतीचे वारसदार लिहितात ,
आज विठ्ठल प्रभू व राजन भोसले सारख्या नामवंत डॉक्टर वृत्त पत्रातून दर्जेदार लेख लिहित असतात. ह्यावर अनेक आयुर्वेदिक डॉक्टर आपत्ती घेतात , त्यांच्यामते हस्त मैथुन अपायकारक असते.
प्रास ह्यांचे ह्यासंबंधीचे मत जाणून घेण्यास आवडेल.

जसा व्यायाम करायला आवर्जून डॉक्टर्स सांगतील तसे काउन्सिलर्स हस्तमैथुन मुद्दाम करावा किंवा सवय लावून घ्यावी असे बिल्कुल सांगत नाहीत. पण परत परत संवेदना निरमाण झाल्या तर तोच सगळ्यात सुरक्षित मार्ग आहे.
शिवाय मनाला, डोक्याला दुसरे काही चांगले (interesting/ creative) काम नसेल, तर मन रिझवण्यासाठी परत परत हेच करायची वेळ येउ शकते.

काहिहि महत्व नाही. उपयोग शुन्य आहे लैन्गीक शिक्शन.

फीमेल सुध्धा हस्तमैथुन करतात हे मला माझ्या ४५ शी नन्तर कळले. मी एकदा एका तज्ञाला विचारले की संमती शिवाय सेक्स हा गुन्हा आहे. पन मला तु सेक्स करु देते का अशी विचारना करता येते का.तर हो म्हनाले. प्रश्न हा आहे कुनाला व कसे विचारावे? फीमेल्स ना खरंच सेक्स आवडतो का हाच मोठा प्रश्न आहे. माझ्या मते लैन्गीक शिक्शनाची गरज फक्त फीमेल्स्नाच आहे. तसे नाही आपल्या जोडीदाराला कसे खुष करावे हे शिक्शन तेही अगदी कंपलसरी करावे. बेअकली बायको मिळाल्यास भारतात फार त्रास होतो. पटकन सोडता ही येत नाही. पटकन दुसरी मिळतही नाही. शिवाय समाज काय म्हनेल हा तर मोठा प्रश्नच असतो.

हस्तमैथुन न केल्यास रात्री (स्वप्नदोष)विर्य गळती होते. निसर्ग आपले काम करीत असतो. जुन्या लोकांचा असल्या घाणेरड्या विषयाबद्दल एक दांभिक असा दृष्टीकोने असतो.आमच्या काळात असले काही नव्हते इ. आहार निद्रा भय आणि मैथुन या चार नैसर्गिक प्रवृत्ती आहेत त्याबद्दल दांभिकपणा दाखवणे यासारखा कोतेपणा दुसरा नसेल.
सुबोध खरे

आज असे वाचण्यात आले की व्हालेन्टाईन दिवशी गुलाब पुष्पा पेक्षा कन्डोम चा खप व सेल जास्त आहे ..
तरुण पिढी प्रेम व आरोग्य दोनही बाबत जागरूक आहे ..असे समजायचे का?

चान चान
चर्चा