हिंदी चिनी भाई भाई

त्याचं काय ये, पिडांकाकांचा ड्रिंक्सवरचा काथ्याकूट वाचत होतो अवेळी (म्हणजे संध्या़काळी...) आणि पुर्वीचे दुवेही पाहीले .... त्यामुळे एकंदर माहोल असा झाला की आम्ही ग्लेनफिडीच बाइंना घरी आणायचे ठरवले... साधारणपणे सव्वा आठ ला जावून बघतोय तर काय आमच्या गावतील मधुशाळा बंद !!! (मी बे एरीयात राहतो, एस एफ ओ पासून वरती [पुण्यातलं वरती नाही] तासभर अंतरावर...) - त्यामुळे लक्षात आले की हे फक्त पुण्यातच होत नाही बाकी ठिकाणीही होवू शकते.... पण हिंमत न हारता आम्ही लांबवरच्या दुसर्‍या किराण्याच्या दुकानात ही बया शोधुन काढलीच... मग मस्त घरी चकना घेवून मिपा उघढून बसलो... सोबत ग्लेनफिडिच... मजा आली....

पण तेवढ्यात माशी शिंकली.... डॉ. दाढेसाहेबांचा 'पुणेरी पुणेकर' लेख वाचनत आला... लेखापेक्षा प्रतीक्रियापाहून आणखी वाइट वाटले... अरे काय चालले आहे? त्या सर्व प्रतीक्रिया वाचून काढल्या... ग्लेन होतीच बरोबर... (खरेतर त्यामुळेच शक्य झाले...) एकुणच वाचून झाल्यावर दोन गोष्टी मनात आल्या... पहिली गोष्टं म्हणजे 'हिंदी चिनी भाई भाई' .... डॉ. दाढे तुम्ही काय वेगळे केले हो ?? स्वतःला पुणेकर म्हणवताय... त्या लिहीलेल्या गोष्टींपैकी किती गोष्टी करता तुम्ही ?? तुम्ही म्हणता का रूपयाला डॉलर?? राग मानू नका पण तुम्ही दर रवीवारी पॅटीस खाता का ? अहो वैविध्यपुर्ण पाट्या लावणे ही जाहिरातबाजीची कला आहे... दुकानात जे मिळते त्याची पाटी येणारच. तुमच्या दाताच्या दवाखान्याबाहेर डेंटिस्ट चीच पाटी लावलीयना ? का वकीलाची लावलीय ? अहो 'उसाचा ताजा रस मिळेल' ह्या पाटीला पण खुप अर्थ आहे... त्या पाटी बरोबर त्या गुर्‍हाळाला घुंगरू लावलेले आसते...तो आवजही किणकिणत असतोच की... ही सगळी लोकांना आकर्शीत करायची योजना आहे बरं... (कुठेतरी आदिती ताईंनी लिवलय ...वांझोटं बोलणं ऐकू येत होतं पण ईमेल मधून लिहून आल्याखेरीज डोक्यात शिरणार नाही विज्ञानदीन....) असो एकंदर तुम्ही लेख लिहून झाल्यावर जी सफाई दिलीत कि 'मी पण पुणेकर आहे वैगेरे...' नाही पटत हो... तुम्हाला अजून पुणेकर समजलेलाच नाहीये.... पुणेकर व्हायची गोष्ट तर लांबची...माझा पुर्ण (म्हणजे असा ठाम की त्याउप्पर तुम्ही काही विचारणारच नाही :)) ) विश्वास आहे त्या पुराणकालीन ब्रुट्सचं एकतर आडनाव दाढे असेल किंव्वा तो डॉक्टर तरी असला पाहीजे...अजून एक... पुणेकर मुली कापड बांधून फिरतात... अगदी बरोबर... पण मला सांगा, तुम्ही नागपूरला गेलात का कधी ? मागच्या चार पाच वर्षात ? तिथेही अगदी अशीच पध्धत आहे... सर्व मुली तोंडाला फडके बांधून फिरतात... मागे आर एस एस वर हल्ला झाला तेंव्हा तिथल्या पोलीस अधिक्षकाने आदेश काढला होता कि कोणी फडके बांधयचे नाही म्हणून.... अशे तुम्ही किती ठिकाणी फिरून निष्कर्श कढला की ह्या गोष्टी पुण्यातच होतात....... (अवांतरः नागपूर जवळच्या अमरावतीत सांबारवडी नावाचा 'एक नंबर' प्रकार मिळतो... कहीसा पॅटीस सारखा..... त्याचा आणि सांबार ह्या पदार्थाचा काडीईतकाही संबंध नाही... म्हणून काय त्याची लज्जत कमी होत नाही.... किंव्वा त्याला फिदि फिदि हसायचिही गरज नाही.) तुमचा बिल्डींच्या नावाचा मुद्दा तर फारच आवडला मला... म्हणजे पुण्यात २५ वर्षे राहून मला कधीच हासू आले नाही मग मुंबईच्या लोकांना हासू का येते ते मला कळेना... मग ग्लेनचा दुसरा ग्लास भरला आणि गुगल वर पहीले कि बुवा मुंबै मधे काय प्रेक्षणिय (म्हणजे सामान्य लोकांची पर्यटनाची... तात्यांची प्रेक्षणीय नव्हे) स्थळे आहेत.... तर पहिलाच दुवा दाखवतो ... गेट्वे ओफ इंडीया , प्रिंस ओफ वेल्स मुझियम, जहांगिर आर्ट गॅलरी, जुहू बिच, छत्रपती शिवाजी टर्मिनस ....इंग्रजी नावांचा पगडा सगळीकडे आहे.... विषेषतः जिथे इंग्रज राहीले तिथे तो जास्त.... साउथ मंबईत जसे ते जाणवते तसेच ते पुण्यातही सापडेल.... जावू दे.... तुम्ही पुण्यापेक्षा ज्या गावावरून आला, मी येथे वाढलो असे सांगून, तिथली निरीक्षणे लिहीली असती, तर ती निरपेक्षपणे लिहीलीत असे वाटले असते....

तरीही तुमचा लेख वाचुन जेवढे वाईट वाटले नाही तेवढे बाकी प्रतीक्रिया वाचून वाटले.... एडीभौ नी रीक्षावाल्यां बद्दल अगदी समर्पक निरीक्षण केलेय. आहो तुमालाच काय पण मलाही आसेच आनुभव आलेत, फक्त ते मी पुण्याचा आणि रीक्षा मुंबई, बेंगलूरू किंव्वा चेन्नईतील असायची!!! मध्यंतरी २००६ मधे २ महिने मुंबईत काम होते. रोज मालाड ते मरोळ जायचो रीक्षाने..(ते ही सहा जण दोन रीक्षा करून) कधीही भाडे तेच आले नाही दरवेळी भाडे वेगळे (आम्ही शांतचित्ताने कंपनीला बिल फाडायचो ति गोष्ट वेगळी..) पण ९०% रीक्षावाले महाराष्ट्रियन. बंगरूलूमधेही तीच तर्‍हा... बानेरघट्टा ते जयनगर रीक्षा केली दहा वेळा पण भाडे कधीहि सारखे नाही (म्हणूनच बहूतेक याला भाडं म्हणत असावेत..) तात्पर्य काय रीक्षावाले सगळीकडे सारखेच... त्यावरून पुणेकरांच माप काढणं म्हणजे जरा जास्तच होतं. त्यावरून दुसरी गोष्ट मनात आली. ती म्हणजे अविनाष धर्माधिकारी यांचे भाषण !!! बे एरीया विष्व मराठी संमेलनातले. (झाले एकदाचे.) त्यांनी अंतंत्य कळवळीने मुद्दा मांडला की आपण महारष्ट्रियन मंडळीच आपल्या एकमेकांच्या आड जास्त येतो. दुसर्‍याचे काही चांगले म्हंटले किंव्वा झाले की आपल्याला कसेतरीच होते. सगळ्या प्रतीक्रियापाहून हे मात्र मनोमन पटले. आणि हाच सर्वात मोठा शत्रू आहे आपला. कुणी नागपूरला चांगले म्हणाले की बाकीच्यांनी त्यच्यावर तुटून पडायचे. पुणेकरांनी पुण्याचे गोडवे गायले की बाकी त्यावर कुरघोड करणार. मुंबईकरांनी मुंबईबद्दल आत्मियता दाखिवली की बाकी सांगणार मुंबई कशी महराष्ट्रात नाही ते... काय फायदा ह्या सगळ्या गोष्टींचा ? काही होतय का साध्य? सगळ्यांचीच गावे एकमेवाद्वितीय आहेत रे. मुंबई देशाची आर्थिक राजधानी असली तरी महाबळेश्वर आणि माथेरानची सर येणार का तिला? मुळा मुठा आणि पवना वाहात आसल्या पुण्यात तरी कर्‍हेकाठच्या वांग्यांची लज्जत काही न्यारीच नाही का ? अरे जगप्रसिध संत्रे आणि हलदीराम काय नागपूरकर एकटेच रीचवणार आहेत का? (इती ग्लेन लार्ज नं. ४) तेव्हा तुमच्या सर्वांच्या शहरं / गावांची स्तुती ऐकता ऐकता म्हातारं व्हायला मला नक्कीच आवडेल, पण म्हणुन तरूणपणी माझ्या पुण्याची निंदा नालस्ती नका करू.

पण खरं सांगू, मग पुणं तिथं काय उणं हे खरोखरचं खरं आहे का? (एकाच वाक्यात किती खर खर!!!) मला वाटते मुळीच नाही, पण तरीही कुठेतरी माझ्यात पुण्याबद्दल अभिमान आहे (लहानाचा मोठा झालो त्यामुळे काही गत्यंतर नाही). आहेत काही गोष्टी सुंदर आणि काही नाही एवढ्या सुंदर..... पुर्वजांच्या (माझ्या नाही.... ईतरांच्या) पुण्यायीने चांगला इतिहास आहे, तर कुठेतरी बेरकीपणाचा वर्तमानही आहे. शिक्षण्संस्थांच नको इतकं पसरलेलं जाळं आहे तर कुठे वाह्तुकशिस्तीचा अभाव... आहे हो हे सगळं.. पण तुम्ही जेवढी टिंगल टवाळी करताय तसं तर निश्चित नहीये पुणं.

बरं, तुर्तास एवढेच. मंडळी, एकमेकांची दुणी काढून आपण पुढे नाही जावू शकणार, त्यासाठी आपल्याकडे काय चांगले आहे ते सांगा इतरांना, आणि आपण बाकी लोकांकडून चांगले काय घेवू शकतो ते बघा. असे झाले तरच आपण महाराष्ट्रियन लोक आपोआप पुढे जावू, ( त्यासाठी गुजराती लोकांनी मार्गदर्शन करायची गरज राहणार नाही!)

बाकी सुज्ञास अधीक सांगणे न लगे....

(एक हळवा पुणेकर) अडाणि