भारतीय इतिहाससंशोधनाची सुरस कथा

आमचं इतिहासाचं ज्ञान प्रचंड अगाध आल्याने सगळेच संदर्भ फारसे समजले नाहीत तरी लेख आवडला.
अजुन येउ द्या.

वा वा वा.

टिळकांना जे कळलं नाही (मोक्षमुल्लरचं कारस्थान) ते आपट्यांना कळलं हे कळून डॉळे पानाव्ले.

(अवांतर: सदर आयडी हा येथे अलिकडेच आत्महत्या केलेल्या आमच्या मित्राचा आयडी आहे असा संशय काही दुष्टांनी व्यक्त केल्याचे वाचले).

माझे प्रेरणास्थान व महान इतिहाससंशोधक व विचारवंत एम.आर.गुप्ता पुणेभेटीला आले होते. मी एम.ए. केल्यापासून मी त्यांचे विचार वाचत आहे...अगदी शास्त्रीय लेखन , भारताच्या इतिहासालेखनाला त्यांनी आपल्या नवीन दृष्टीने वेगळीच कलाटणी दिली.

ओहोहोहोहो! म्हणजे पृथ्वी त्रिकोणी आहे असल्या परमज्ञानाचे डोस तुम्हाला पाजणारे ते हेच काय? कुठेत त्यांचे पाय*... असो.

प्रतिसाद संपादित

*काही नाही चपला शोधुन ठेवायला, ऐनवेळेस खोळंबा नको!

वा ईशा, केवळ २ दिवस २२ तासांच्या 'मिपा' सदस्यतेमध्ये असला जबरा लेख लिहिलात, क्या बात है!

भारतीय इतिहास संशोधनाच्या सुरस कथा खरोखरच "सुरस" आहेत. कुणी विचार म्हणून करायचा नाही आणि वैचारीक दास्यामध्ये मशगूल रहायचे हे गेली अनेक दशके काँम्रेडी संशोधक करत आहेत आणि आपली भारतीय 'अजाण जनता' त्यांचीच 'री' ओढताना दिसत आहेत. ही अत्यंत लाजीरवाणी गोष्ट आहे.

पुढील लेखनाच्या प्रतिक्षेत....

लेख आवडला, अजून सविस्तर वाचायला आवडेल याविषयावर.

वर शिल्पा ब म्हणतात त्याप्रमाणे याविषयी बरीच कमी माहिती आहे, आपण वाचण्यासाठी काही संदर्भ / पुस्तकं सुचवाल का ?

आडनाव आपटे.

अन वर पण एकाच वेळी बर्‍याच जण्णांना ध्-धरुन आपटलय.

चविष्ट!! लंबुटांगऽ ऽ रावऽ ऽ जरा इकडे वळा.

सटासट फटके ओढलेत.
पुढचेही भाग वाचायला आवडतील.

आम्हाला इतिहासापेक्षा वर्तमान आणि भविष्यात जास्त रुची असल्याने फार काही माहिती नाही. तुम्ही म्हणता त्यात तथ्य असेलही.

अवांतरः श्री. थत्ते यांनी प्रसारित केलेल्या दुष्टसंशयातही तथ्य असू शकते असे शैलीवरून वाटले खरे.

आम्ही शिकलेल्या मार्क्सवादी इतिहासात आर्य उत्तर ध्रुवावरून आले असे शिकलो नाही. अझरबैजान मधील कॉकेशस पर्वताच्या (४१ अंश उत्तर अक्षांश) परिसरातून आले असे शिकल्याचे स्मरते.

एक वेळ शरदीनीच्या कवीता समजतील मला पण हे काय कळणार नाही.

प्रकाटाआ

>>व आम्ही कोकणी मनुवाद्यांच्या प्राचीन अड्ड्यात प्रवेश केला...
=)) =))

(तेंडुलकरांचं नाव पाहून अंमळ भीती वाटली)

मिपावर स्वागत आहे. इतिहास संशोधनाच्या सुरस कथा शीर्षक मांड्णीवरुन मला भारतीय इतिहासकार, पाश्चिमात्य इतिहासकार यांच्या इतिहास संशोधनाच्या पद्धतीबद्दल लेख असावा असे वाटले होते. आपण इतिहासाचे विद्यार्थी आणि आपला इतिहासाचा अभ्यास असल्याने आपली इतिसाकडे पाहण्याची दृष्टी विचारांच्या बाबतीत कशीही असू देत पण जर एक उत्तम आढावा 'इतिहास संशोधनाचा' आपण घेतला तर आपल्याकडून या लेखापेक्षा अधिक चांगले लेखन वाचायला मिळेल असे वाटते.

माझा इतिहास विषयाशी तितका परिचय नाही. पण डॉ.कोसंबी यांनी मार्क्सवादाच्या चौकटीत भारतीय इतिहासाची मांडणी केली आणि इतिहासाचे पारंपरिक आकृतीबंध बदलून टाकला असे म्हणतात. प्राचीन भारतीय संस्कृतीचा अभ्यास करतांना वारंवार होणार्‍या लढाया, त्यामुळे होणारी सामाजिक परिवर्तने, उत्पादनाच्या साधनांमधे होणारा बदल आणि त्यावरुन इतिहासाची केलेली मांडणी वगैरे अशा स्वरुपांचा अभ्यास डॉ.कोसंबींनी केला म्हणतात. चुभुदेघे. तर अशा काही इतिहास संशोधनाच्या सुरस कथा आपण मांडल्या तर एक इतिहासाचा एक नववाचक म्हणून प्रतिगामी, पुरोगामींच्या विचारांसहीत मला मात्र ते वाचायला आवडेल.

पुलेशु.

-दिलीप बिरुटे

मी आधी सविस्तर प्रतिसादासाठी जागा राखून ठेवत आहे असे म्हणले होते. पण त्यानंतर 'असामान्य योगबल' आणि तदनुषंगिक लेखन वाचल्यावर मला ह्या विचारधारेच्या संतुलितपणाबद्दल खात्री वाटत नाहीये. केवळ 'ते' अति-डावीकडे गेले म्हणून आम्ही अति-उजवीकडे जाणार असे हे सर्व तर्कट वाटते आहे. ह्यात तारतम्य हरवलेले दिसते आहे, त्यामुळे अधिक सविस्तर प्रतिसाद देण्याची गरज वाटत नाहीये.

तसदीबद्दल क्षमस्व.

हरचीज कडे अपने नजरियाने हर कोई पहात असतो.
सच वेगळेच आहे आणि प्रत्येक त्याच्या त्याच्या मर्जीने सच सांगत आहे.

आपटे,,,,,,,आपला लेख? वाच्ला.......एकन्दरित लेखावरुन असे जानवत होते कि आपल्याला भारतीय इतिहाससंशोधक व विचारवंत / कम्युनिस्ट यान बद्द्ल कमालिचा आकस आहे.
(इथे मुळ लेखकला असे वाचावे)
जर हा लेख तुम्हि स्वतः लिहिला असेल तर बरे....
नाहितर उगा दुसर्याचा लेख copy pest करुन फुक्कटचि वाहवा मिळवु नये...

मि.पा. करान साटी हि घ्या लिन्क
http://prachyavidya.blogspot.com/2011/03/blog-post_25.html

आपल्या सोयीचे विचार मांडायचे. त्यावविरोधी लिखाणाचा प्रतिवाद करण्याची वैचारिक कुवत नसते. मग हे साम्यवाद्यांनी लिहिलेले, ते मेकॉल्यन शिक्षणपद्धतीतून आलेले अशी संभावना करून उत्तर देणे टाळायचे. आता ते लिखाण साम्यवाद्याने लिहिले की हिंदुत्ववाद्याने लिहिले याच्याशी तुम्हाला काय करायचे आहे, मुद्दा चुकीचा असेल तर त्याचा प्रतिवाद करा. यांचा प्रतिवाद म्हणजे अमूक वाचा, तमुक वाचा अशा ऑर्डर सोडायच्या. यात दोन गोष्टी साध्य होतात. आम्ही हे वाचले आहे असे भासवता येते, तुम्हाल थेट उत्तर देणे टाळता येते नि बहुधा हे ग्रंथ संस्कृत ग्रंथ असतात त्यामुळे हल्ली बहुसंख्य लोक ते वाचू शकत नाहीत त्यामुळे प्रश्नच मिटून जातो.>>>>>>>>>>>.
रमताराम शि सहमत.

वरचा ..... मिश्रीत लेख वाचून चांगलीच करमणूक झाली. थापर, कुरुंदकर वगैरेंना फुकाचे महत्त्व देऊन आपल्या लोकांनी खरेच अपराध केला आहे. पु. ना. ओक आणि प. वि. वर्तकांच्या इतिहासाच्या सात आवृत्तींना पोसले तरी त्याची भरपाई होणार नाही.

अलेक्झांडर ला मौर्य चन्द्रगुप्ताच्या समकालीन बनवले ..(जो वास्तविक गुप्त कुलातील चन्द्रगुप्ताच्या समकालीन होता.) हे करुन आम्ही ह्यांच्या इतिहासात तेराशे वर्षांची पाचर मारुन ठेवली आहे..

वा! ढोबळमानाने अलेक्झांडर इ.स.पूर्व ३२५ मानू आणि चंद्रगुप्त पहिला इ.स.३२५ मानू तरी गणित ६५० वर्षांचेच होते. ही तेराशे वर्षांची काय भानगड आहे की इतिहासाबरोबर बेरीज वजाबाकीचे नियमही आपट्यांनी बदलले आहेत?

लेख वाचला. लेखकाला खरा इतिहास समोर यावा अशी खरोखर कळकळ असेल तर सर्वमान्य इतिहास संशोधन पद्धतीतून जे समोर येते त्याचा स्विकार करणे आवश्यक असते. अनेकदा भावनांचा आवेग समोरील तथ्यांकडे दूर्लक्ष करायला लावून माझे म्हणणे तेच खरे असा विचार करायला प्रवृत्त करतो. राजकीय भुमिकांमधे अशा प्रकारचा दृष्टीकोन अनेकदा आढळतो, त्याने सर्वसामान्य समाजाचे भले होत असले तरी त्यातुन अनेकदा इतिहासाचा विपर्यास होतो हे आढळते. असो.

वरती लेखक महाशय मॅक्समुल्लरचा उल्लेख करुन वेदांचा काळ इस पुर्व १५०० सांगतात मात्र तोच मॅक्समुल्लर, मॅक्डोनेल इत्यादी पाश्चिमात्यांनी (मुद्दाम त्यांचे नाव घेतले, कारण अनेकदा पाश्चिमात्य आपला इतिहास पुढे आणतात असा त्यांच्यावर साधार आरोप केला जातो)सदर मर्यादा ऋग्वेदाची अलिकडची मर्यादा आहे असे सांगत नंतर खरोखरच ऋग्वेद निर्मितीचा काळ ठरवणे अवघड आहे हे विविध पर्यायांची सांगोपांग चर्चा करत सांगितले आहे हा भाग सोईस्कर विसरतात.

इ स १९ व्या शतकाच्या उत्तरार्धात विविध संशोधनांमधे आर्यांच्या आक्रमणाचा सिद्धांत प्रबळ झाला होता मात्र नंतर काही पुरावे त्याच्या बाजूने आणि काही पुरावे त्याच्या विरुद्ध मिळाले असून भारतातील राजकिय कारणांसाठी केवळ त्या सिद्धांताला जोपासले जात आहे अन्यथा इतरत्र योग्य ते निष्कर्ष काढले गेले असून सदर सिद्धांत तितकासा बळकट राहीलेला नाही हे ढवळीकर इत्यादी संशोधकांनी लिहिलेल्या पुस्तकांमधून सिद्ध झाले असले तरी जेव्हा आपण टिळकांच्या साहित्याचा विचार करतो तेव्हा प्रबळ असलेल्या सिद्धांतावर टिळकांनी केलेले लेखन आपल्याला त्याच अनुषंगाने वाचले पाहिजे हा भाग का अवघड वाटतो हे कळत नाही.

खुप विवेचन करुन अनेक मुद्दे खोडून काढता येतील त्याचबरोबर अनेक मुद्यांना समर्थन देता येईल. मात्र दूसर्‍यावर आरोप करतांना थोडे भान ठेवून मुद्यांवर आधारीत चर्चा केलीत तर तुमच्याकडून अभ्यासपूर्ण लेखनाची अपेक्षा आहे.

लिहित रहा !!
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

च्यायला, मला वाटलं बरं अवलिया संस्थळाच्या व्यसनापासून दूर गेला. दूर गेला तरी आहेच मिपावर लक्ष. :)

एक तर इतिहास हा शब्द जिथं दिसंल ती गोष्ट आमी ऑप्शनला टाकतो(शाळेतली सवय). त्यामुळे धाग्याला पास.
अवांतर :
पण एक लै दिवसापासून पडलेला प्रश्न आहे.
आमी मिरवणुकीत दारू पिऊन नाचताना जे 'जय शिवाजी' म्हणतो , तो शिवाजी आणि तो रायगडवाला शिवाजी राजा, ते दोघं एकंच काय ? ( अजून दोन ,गोब्राम्हणप्रतिपालक आणि कुळवाडीभूषण असे पण शिवाजी होते म्हणे.)

अखिल हिंदू लुंपेन प्रोलेटरिएट तरूण मंडळ .

आम्हि टेकनिकल विषय घेवुन म्यट्रिक झालो असल्याने आम्हास इतिहास भुगोल व संस्कृत विषय नव्हते..
उपरोध व खिल्लि मस्त उडवली आहे..

हा महान विनोदी धागा खाली जाऊ नये म्हणून प्रतिसादप्रपंच.