अपघात - एका नव्या ट्रकचा

आज सुरेवारसिंग ट्रकलोड घेवून मध्यप्रदेशातल्या सतना या गावी जायचे होते. नवी मुंबई ते सतना या प्रवासासाठी त्याने मनाची तयारी काल दुपारीच केली होती. साधारण चार दिवसाचा एकूण प्रवास होणार होता. इकडून काहीतरी केमीकल फिल्टर प्लांटचे मशिनरी घेवून तिकडे एका फॅक्टरीत अनलोड करायचे अन तिकडून इंदूरपर्यंत अनलोड येवून इंदूर जवळच्या पिथमपूरहून बजाज टेंम्पोमधून सामान घेवून ते चाकणला उतरवून परत नवी मुंबई. त्याच्या अनुभवाने एखादा दिवस जास्तच लागणार होता हे त्याला जाणवले होते.

घरी किरकोळ किराणा सामान अन मुलीसाठी खाऊ घेवून तो काल दुपारीच लवकर घरी आला होता. रात्री आराम करून तो सकाळी उठला. लवकर आवरून मोटरसायकल घेवून कळंबोलीच्या इंपोर्ट एक्स्पोर्ट च्या त्याच्या मालकाने ट्रक लावलेल्या गोडावूनकडे तो सरळ निघाला. साडेनऊच्या सुमारास ट्रांसपोर्ट मालक त्याला स्व:त भेटायला आले. मालक स्व:ता आलेले पाहून सुरेवारसिंग आश्वर्यचकीत झाला. आजवर असे कधी झाले नव्हते. मालक रणदीप चौघूले एक मोठे प्रस्थ होते. त्यांच्या ट्रकव्यवसायातून व कारखानदारीतून ते नव्या ट्रकच्या किल्या सुरेवारसिंगला द्यायला आले हे ऐकून तो हरखला. तसे ते नहमीच सुरेवारची काळझी घेत असत. वेळोवेळी पगारवाढ अन बोनस त्याला याच ट्रानंपोर्ट कंपनीत मिळत होता. आधीच्या कंपनीच्या मानाने येथे सगळे स्थिस्थावर होते. चार पाच वेळा चौघूले साहेब स्वत: त्याच्या घरीही आले होते. त्या लहानशा घरी साहेब कसे आले याचेच सुरेवारसिंगला आश्चर्य वाटत होते.

एखाद्या लहान मुलाला नवे खेळणे भेटावे तसा भारत बेंझचा 3523R हा नवा कोरा ट्रक त्याच्यासाठी माल लादून सज्ज होता. मालकांनी गेल्याच आठवड्यात असलेच चार ट्रक खरेदी केले होते. प्रशस्त कॅबीन, एसी, नवे मिटर असलेले कंसोल, झोपायला प्रशस्त जागा, कमी आवाज करणारे इंजीन, म्युझीक सिस्टम इत्यादी अनेक आधूनीक सुविधा त्या नव्या ट्रकमध्ये होत्या. गेल्या गुरूवारीच त्याने त्या ट्रकच्या डिलीव्हरीच्या वेळचे पेढे खाल्ले तेव्हा आपल्या हातीही हा ट्र्क हवा होता असे त्याला वाटले. ते स्वप्न आज सत्यात उतरले होते.

मालकांनी किल्या सुरेवारच्या हातात दिल्या, फोटो निघाले अन काळजीपूर्वक ट्रक चालवायच्या सुचना देऊन ते निघून गेले.

आता सुरेवारसिंग अन क्लिनर रघूनाथ यांनी ट्रकचा ताबा घेतला. सुरेवारइतकाच रघूनाथही नव्या ट्रकमध्ये बसायला मिळणार म्हणून आनंदी होता. सकाळी आल्या आल्या त्याने ट्रक पुसून चकाचक ठेवला होता. ह्या ट्रीपच्या वेळी रघू आपल्याबरोबर असल्याने सुरेवारसिंगला बरे वाटले. दोघेही उत्तराखंडातील एका जिल्ह्यातील आजूबाजूच्या गावचे असल्याने मनमोकळे बोलणे होत असे. रघू तसा बावीशीचा तरूण होता. पण गावाकडे काही नसल्याने ओळख काढत तो कळंबोलीला आला अन या ट्रकच्या लायनीत पडला. रघूही त्याच्या घरी वरचेवर येत असे. येतांना मुलीला खाऊ, खेळणी घेवून येत असे. सुरेवारसिंगची लांब ड्यूटी असेल तर घरची काळजीही घेत असे.

ट्रक डिजल अन लोड भरून तयारच होता. लोड एकदम मापात अन वजनात असल्याने पोलीसांची भिती नव्हती. तरी पण कोठेतरी पैसे लागतीलच याची खात्री मालक चौघूलेसाहेबांना असल्याने त्यांनी पाच हजार कॅश द्यायला सुपरवायजरला सांगितले होते. कॅश हातात पडताच सुरेवारसिंगने ट्रकला नमस्कार केला अन व्हिलवर जाऊन सेल मारला. आनंद अन उत्सूकतेने हसत हसत त्याने तेथील उपस्थितांचा निरोप घेतला.

नवी मुंबईची हद्द ओलांडून कळवा ब्रीज ला आज फारशी ट्राफीक नशीबाने लागली नव्हती. बहूदा कोवीडचा परिणाम असावा. उल्हास नदी ओलांडल्यावर रघूने गाण्याचा युएसबी ड्राईव्ह बदलला अन कोळीगीतावर त्याने ठेका धरला. सुरेवार एकदम आरामात चालवत होता. घाई करायची नव्हती. ट्रकलोड असतांना तो सावध चालवत असे. मागच्या मालकाने त्याचा हा गुण हेरला होता अन आताच्या मालकालाही त्याने तसा निरोप दिला होता. त्याचमुळे कदाचित नवा कोरा ट्रक आज सुरेवार चालवत होता.

शहापूर सोडल्यानंतर कसार्‍याच्या अलीकडे घाटातील उतारावर ट्रकच्या ब्रेकमध्ये काहीतरी गडबड असल्याचे सुरेवारच्या लक्षात आले. ट्रक साईडच्या लेनमध्येच होता पण नाही म्हणायला वेग होताच. त्यात घाटाचा उतार. ब्रेक फेल झाल्याचे लक्षात येताच त्याने रघूला सावध केले अन खालच्या गीअरमध्ये ट्रक टाकला. आवाज मोठा होता तरीपण गीअर बदलला, परत एक, परत एक असे करत ट्रक तिसर्‍या गिअरमध्ये आणला. वेग कमी झाला तरी उतारावरून ट्रक चालतच होता. रघूला चौघूले साहेबांना फोन लावायला सांगत सुरेवारने हॉर्न वाजवत , हजार्ड लॅम्प लावत इतरांना सावध करण्याचा प्रयत्न केला. साहेब फोनवर येताच रघूने फोन स्पिकरवर टाकला अन सुरेवारने जी काही परिस्थिती आहे ती सांगितली. ट्रक अजून कंट्रोलमध्ये आहे पण उतार असल्याने काही करू शकत नाही असे सुरेवारने सांगितले. ट्रक झाड किंवा एखाद्या दगडाला, रेलींगला धडकवण्याशिवाय इतर मार्ग नव्हता. घाईतच निर्णय घ्यावा लागणार होता. आपण तसे करणार किंवा तसेच केले तर ट्रकमधला माल, अन इतरांचे प्राण धोक्यात येणार नव्हते. सुरेवारसिंगने रघूला दरवाजा उघडून उडी मारायला सांगितले होते. त्याप्रमाणे त्याने उडी घेतली. हायवे चार लेन चा असल्याने फारशी अडचण ने येता तो पायावर तोल सावरून ट्रकच्या बाजूने पळत राहीला. अगदी काही सेकंदात आता सुरेवारने उडी मारली तरच तो वाचणार होता अन्यथा ट्रक ज्या दिशेने जाईल त्या दिशेने त्याला जाणे भाग होते. मागून इतर वाहने येत असल्याने ड्रायव्हरसाईडने खाली उडी मारणे शक्य नव्हते. शेवटी मनाचा हिय्या करत सुरेवारने क्लिनरच्या बाजूच्या दरवाजातून उडी मारली. पन्नास एक मिटर ट्रक सरळ पळत राहीला. त्या दरम्यान रघू अन सुरेवारही ट्रकच्या बाजूने पळत गेले. तेवढ्यात एक पक्षी ट्रकच्या क्लिनरसाईडच्या खिडकीतून कॅबिनमध्ये पाहत समांतर उडत राहीला. रघू त्या पक्षाकडे पाहतच राहीला. शेवटी ट्रक डाव्या बाजूला वळला अन रस्त्याच्या साईडपट्यांमधून जावून एका झाडाला धडकला. एक मोठा आवाज झाला अन ट्रक गीअरमध्ये बंद पडला. त्या झाडाच्या बाजूलाच घाटाच्या रस्त्याचे रेलींग होते तेथे ट्रकचा ड्रायव्हरकडचा भाग दाबल्या गेला. क्लिनरसाईडची पूर्ण बाजू झाडाला धडकून दाबल्या गेली होती. समोरील काचेचे तुकडे तुकडे झाले होते. हिर्‍यांचा पाऊस पडावा त्याप्रमाणे समोरील काचेचे तुकडे खाली पडलेले होते. कुलंटचे पाणी, संपमधले ऑईल इतस्तत: उडाले होते. रबराचे पॅकींग गळून पडलेले अशा अवस्थेत ट्रक शांत उभा होता.

सगळ्यांचे नशीब बलवत्तर होते असे म्हणायला हरकत नव्हती. ट्रकच्या कॅबीनचे इंजीनचे नुकसान सोडल्यास इतर जिवीत अन वित्त हानी झालेली नव्हती. मागील मशीनरीचा कोणताही भाग ट्रकबाहेर आलेला दिसत नव्हता. चौघूले साहेबांचा फोन रघूच्या फोनवर चालूच होता. रघू जसा काही त्यांना अपघाताची लाईव्ह कॉमेंट्रीच ऐकवत होता. ट्रक धडकून थांबल्याचे अन जास्त नुकसान न झाल्याचे ऐकून पुढील कारवाईसाठी त्यांनी रघूला अन सुरेवारसिंगला तेथेच थांबायला सांगितले. असाही ट्रक चालू करून रिव्हर्स घेता आला असता पण ब्रेक फेलचे कारण असल्याने तो सुस्थितीत एखाद्या ठिकाणी नेणे शक्य नव्हते. ट्रांसपोर्ट कंपनीने जवळच्या पोलीस स्टेशनला कळवलेले होते.

झालेल्या नुकसानीचा अंदाज घेत सुरेवारसिंग अन रघू ट्रकजवळ उभे होते. ट्रकचे कागदपत्र अन कॅबीनमधले पैसे इत्यादी सुरेवारने आपल्या ताब्यात घेतले. रघूला त्याने मोबाईलमध्ये ट्रकचे निरनिराळ्या अ‍ॅंगलने फोटो काढायला सांगितले. घाटातला रस्ता असल्याने आजूबाजूला वस्ती नव्हती तरीपण आवाज ऐकून पाठीमागचे पाच सहा ट्रक तेथे थांबले. थोडीफार ट्राफीक जाम झाली. आजूबाजूचे रहीवासी तेथे जमले.

----XXXX--------XXXX--------XXXX--------XXXX--------XXXX--------XXXX--------XXXX--------XXXX----

दुपारच्या साडेबारा पाऊणच्या दरम्यान मला माझ्या हेड ऑफीसातून फोन आला. एखादी नवी क्लायंट विजीट असावी असा माझा अंदाज होता. पण तो साफ चुकला. क्लेम इंटीमेशन डिपर्टमेंटच्या मॅनेजरने मला शहापूरच्या अलीकडे कसार्‍याच्या पुढे ट्रक अपघात कव्हर करायला सांगितले होते. नाशिकहून एवढ्या लांब मोटरसायकलवर जाणे शक्य नव्हते. मी त्याला ठाणे ऑफीसमधून माणूस पाठवायला सांगितले. त्याने तसे आधीच प्रयत्न केले होते आणि तेथील फिल्ड विजीटवाला मुरबाडला गेलेला होता. त्याला दुपारपर्यंत वेळ लागला असता अन कोरोनामुळे इतर कुणाची उपस्थिती शक्य नव्हती, म्हणून जवळचा पोहोचणारा मीच सापडलो होतो. मॅनेजरने लगेचच निघ मी अपघाताचे लोकेशन तुला व्हाटसअ‍ॅप केले आहे असे सांगितले. शेवटी मी कार घेवून तिकडे जाईन पण कार घेण्यासाठी मला घरी जावे लागेल असे मी त्याला सांगताच मॅनेजर राजी झाला. तो फोन ठेवतो तितक्यात अपघात झालेल्या ट्रकचा ड्रायव्हर सुरेवारसिंगचा मला फोन आला. त्याला मी एक तासात तिकडे पोहोचतो असे आश्वासन दिले. इतर जिवीतहानी वगैरेची चौकशी केली. पोलीस आलेत का ते विचारले. अपघात मोठा होता तरी फारसा गंभीर नसल्याने घरी मी जेवायला येत असल्याचा फोन केला. घरी गेल्यानंतर घाईत जेवण केले अन कॅमेरा, कागदपत्रे घेवून कार बाहेर काढली. घोटीपर्यंत लोकल ट्राफीक फार असते. त्यानंतर मात्र ट्राफीक शिस्तीची पण विरळ झाली. कोरोनामुळे सगळ्याच गोष्टींवर परिणाम झालेला होता.

अपघाताचे ठिकाण कसारा अन खर्डीच्या मध्ये एका पुलाच्या पलीकडे आहे असे गुगलमॅपमध्ये दिसत होते. अडीच वाजता इगतपूरी सोडले तसे ड्रायव्हरला लोकेशनसाठी फोन केले. शहापूरमधले पोलीसही तेथे पोहोचले असल्याचे त्याने सांगितले. रस्त्याने जातांना मोबाईलमध्ये अपघाती ट्रकचे डिटेल्स बघीतले. आर सी बूक वरून ट्रक तर एप्रील 2021 पासींगचा होता. जास्तीत जास्त दोन एक हजार किलोमीटरदेखील मुश्कीलीने चाललेला असावा. अशा ट्रकचे ब्रेक फेल होतात ही आश्चर्याची घटना होती. नक्कीच काहीतरी मॅन्यूफॅक्चरींग बिघाड होता. अर्थात आमचे काम इंन्शूरंस क्लेमचे होते.

साईटवर पोहोचलो तसे तेथे उपस्थित पोलीस अन किरकोळ गर्दी दिसली. लगोलग कॅमेरा तयार केला अन सगळ्या बाजूचे फोटो काढायला सुरूवात केली. चेसीस नंबर, इंजीन नंबर शोधायला थोडा वेळ गेला. या ट्रकचा अपघात पहिल्यांदा कव्हर करत होतो. रजिस्ट्रशन नंबर प्लेट झाडाखाली दाबल्या गेली होती म्हणून बाजूने अन मागील बाजूने ट्रकचे फोटो काढले. ड्रायव्हरला गाडीच्या कागदपत्रांबद्दल विचारले असता त्याने आरसी बूक, परमिट बुक, रजिस्ट्रेशन, ड्रायव्हींग लायसंस इत्यादी कागदपत्रांची फाईल मला दिली. त्यात एक मेंटेनंस रजिस्टरही होते. मधल्या वेळेत माझी नजर टायर, मागचा लोडेड माल यावर गेली. नवाच ट्रक असल्याने काही अडचण नव्हती. सरळ सरळ ब्रेक फेलची केस होती. ड्रायव्हरने दिलेल्या मेंटेनंस रजिस्टरमध्ये शेवटच्या पानावर ड्रायव्हरने आडव्हांस घेतलेले घेतलेले पैसे, नेपाळ मध्ये उतरवलेला माल इत्यादी उल्लेख दिसून आले. अर्थात ते रजिस्टर अन उल्लेख जुने होते.

तेव्हढ्यात ड्रायव्हर बोलला की, "साहबजी, वहा नही मिलेगा. दिखाईए, मै पन्ना निकालता हू", असे बोलुन त्याने रजिस्टरमधून त्याच्या ट्रकच्या शेवटच्या मेंटेनन्सचे पान काढून दिले. पहीली सर्वीसींग झालेली होती अन त्यात काहीतरी लिहीले असते पण "विडॉल झुम" हे ग्रीस (असे ग्रीस आहे हे मला माहीत नाही) वापरलेले असते याचा उल्लेख अन त्या ग्रीस बॅरलचा फोटो होता. त्यात ट्रक, मोटरसायकल, चेन, बेअरींग्ज यांचे चित्र होते. आधीच्या मेकॅनीकने ते ग्रीस वापरले असावे.

पोलीसांची एफआयआर कॉपी अन पंचनामा कॅमेर्‍यात फोटो काढून ठेवला. मी माझा फिल्ड रिपोर्ट तयार करणार तेव्हढ्यात ट्रक मालक असलेल्या कंपनीतून दुबे या नावाच्या माणसाचा मला फोन आला. फोनवर तो जरा रफ बोलत होता. अर्थात कामाच्या स्वरूपात असल्या फोनची आम्हाला सवयच असते. ड्रायव्हरची बाजू सावरा जास्त लफडी होतील असे लिहू नका वगैरे वगैरे. पण या दुबेने सरळसरळ सांगितले की ट्रकच्या ब्रेकच्या बाजूने, तेथील केबल्स वगैरेचा फोटो अजिबात काढू नका. ब्रेक पिस्टन, तेथील ऑईल वगैरे फोटो काढा पण त्याच्या पुढील असेंब्लीचे फोटो अन उल्लेख अजिबात येवू देऊ नका. पोलीस देखील सहकार्य करत आहेत. तुम्हीही करा. तेव्हढ्यात मला माझ्या मॅनेजरचाही फोन आला. त्याचाही रोख प्रकरण मिटवण्याकडे होता.

मी माझे काम संपवले. कागदपत्रांवर ड्रायव्हरच्या सह्या घेतल्या अन परत नाशिककडे निघालो. अपघातात नक्की कसला घोळ होता ते मला अजूनपर्यंत समजले नाही.

- पाषाणभेद
०४/०७/२०२१