अंक, वेंक, अंग, वेंग, वेंगुर्ले, वेंगसर, बेंगलूर, वेंकटेश

लेखाचा मुख्य विषय महाराष्ट्र : वेंगसर, वेंगणी (पालघर-ठाणे) , वेंगगाव, वेंग गाव , वेंगरुल, वेंगुर्ले यात वेंग म्हणजे काय ? बेंगलूर, वेंकटेश या शब्दांच्याही व्युत्पत्ती संबंधीत असू शकतील का ?

लेखात नव्याने मांडण्याचा प्रयत्न केलेली थेअरी

* मराठीत वेंघणें To climb : also to mount or ascend (विदर्भात येंगणे चढणे अशा अर्थाचा शब्द आहे . म्हणजे वेंग म्हणजे उंचावरील जागा होऊ शकेल (संदर्भ मोल्सवर्थ)
* तामिळ அங்கு अंकु (दिशादर्शक) कन्नड आणि संस्कृत ಅಂಕ अंक Point किंवा spot हे स्थलदर्शक शब्द दिसताहेत म्हणजे मूळ शब्द venku मधून व हे उच्च्चारणं गळून गेले असल्याने वेंग हा शब्दाचा स्थलवाचक अर्थ विस्मरणात गेला असण्याची शक्यता अधिक वाटते .

* स्थल नामांची उदाहरणे
** गुजरात : वेंगणी
** महाराष्ट्र : वेंगसर, वेंगणी (पालघर-ठाणे) , वेंगगाव, वेंग गाव , वेंगरुल, वेंगुर्ले
** दक्षिणेत बरेच (असंख्य) आहेत वानगी दाखल काही
** तामिळनाडू : Vengarai , Vengalam , Vengalur, Vengayavellore , Vengikkal , Venganur
** केरळ : Vengappally
** तेलंगणा : Vengalpad , vengalpuram, venglaipalle , venglaipet
** आंध्र प्रदेश : Vengampeta, vengam palle

* लक्षात घेतलेले मुद्दे

* बेंगलुर हे वेंगलूर शी मिळते जुळते आहे व चे उच्चार परिवर्तन ब मध्ये होणे बऱ्याचदा दिसते
* तसेच तामिळ मधे क आणि ग हे उच्चार हि एकमेकांची जागा घेताना दिसतात तेव्हा वेंकटेश मधील वेंक चे मूळ उच्चारण वेंग राहिले असू शकते
* वंग (बंगालचे मूळ उच्चारण ) आणि आंध्रच्या गोदाकृष्णा खोऱ्या दरम्यानचा वेंगींनाडू हे दोन्ही प्रदेशवाचक आहेत .
* वि+अंग - व्यंग शब्द व्युत्पत्ती उजवे डावे म्हणतात त्यातील गौणकत्व दर्शक अर्थाने डावे वरून व्यंग असा हा शब्द हिंदीतून आला असावा . त्यामुळे चर्चित वेंग आणि वेंक शब्दाशी संबध नाही (माझे व्यक्तिगत मत)
* वांगे असाही वनस्पतीवाचक शब्द भारतात काश्मिरी ते तेलगू बऱ्याच भागात वापरात आहे . aubergine हे वांग्यासाठीचे उच्च्चारणं अरब व्यापाऱ्यांनी जगभर प्रचलित केले असावे. वनस्पतीवरून स्थलनामे येऊ शकतात पण तसे झाले तर वनस्पती नावाची व्युत्पत्ती द्यावी लागते . व्यापारी लोक कडून प्रदेशनावारून वास्तूचे नाव प्रचलित होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही . किंवा वांगे शब्दाची व्युत्पत्ती स्वतंत्रही असू शकेल .
* वेंग शब्दाचे मराठीतील अर्थ मिठीत अथवा कडेवर घेणे इथे बसू शकता नाहीत आणि वेंग आणि वेंक शब्दास दक्षिणी भाषांतील अर्थ विस्मरणात गेला असल्याची शक्यता दिसते .
* मराठीत वेंघणें To climb : also to mount or ascend (विदर्भात येंगणे चढणे अशा अर्थाचा शब्द आहे . म्हणजे वेंग म्हणजे उंचावरील जागा होऊ शकेल
* तामिळ அங்கு अंकु (दिशादर्शक) कन्नड आणि संस्कृत ಅಂಕ अंक Point किंवा spot हे स्थलदर्शक शब्द दिसताहेत म्हणजे मूळ शब्द venku मधून व हे उच्च्चारणं गळून गेले असल्याने वेंग हा शब्दाचा स्थलवाचक अर्थ विस्मरणात गेला असण्याची शक्यता अधिक वाटते .
* *महाराष्ट्रात अंकाई, अंकलगे, अंकलगी (दक्षिण महाराष्ट्र आणि उत्तर कर्नाटक) , अंकले, अंकली, अंकलखोप या नावाची गावे दिसतात त्यामुळे या थेअरीस अप्रत्यक्ष दुजोरा मिळतो ?
* वेंक + कट पाप नाशी (ट्रान्सलिटरल डॉट ऑर्ग वर दिसलेली ) आख्यायिका योग्य मानली तर वेंग पासूनच्या इतर गावांच्या नावांच्या व्युत्पत्ती नीटशा लागू शकत नाहीत त्या पेक्षा वेंग (वेंक) +कूट चढून जाण्याचा डोंगर आणि त्यावरील ईश = वेंकुटेश - वेंकटेश हि संगती अधिक व्यवस्थित लागते
(अवांतर: तर ‘वेग’ गती वाचक शब्द बालकास वर अंगावर घेणे किंवा वर चढण्यास सांगणे येंगणे , वेंघणें ते वेग अशी शक्यता असू शकेल ?)
.

* Kannad ಅಂಕ anka Point (Google translate )

* Tamil அங்கு anku There (Google translate )

* Sanskrit अङ्क spot (Spoken sanskrit dictionary )

* वेंघणें (p. 451) vēṅghaṇēṃ v c (वेंग) To climb : also to mount or ascend. (molsworth http://dsalsrv02.uchicago.edu/cgi-bin/app/molesworth_query.py?qs=वेंघणें&searchhws=yes)

* महाराष्ट्र : अंकाई, अंकलगे, अंकलगी (दक्षिण महाराष्ट्र आणि उत्तर कर्नाटक) , अंकले, अंकली, अंकलखोप

* काही अधिक नोंदी

** १ वेगेंत धरणें ; वेंग मारणें ; हातांनीं कवटाळणें . २ उराशीं धरणें ; आलिंगन देणें ; मिठी मारणें . वेंगणें - सक्रि . १ वळसा घालणें ; प्रदक्षणा घालणें . झाडाला वेंगून जा . = झाडाला वळसा घालून जा . २ वेंघणें पहा . वेंगळणें , वेंगाळणें - क्रि . ( कों . ट्रान्सलिटरल डॉट ऑर्ग गुगल वरून वेबसाईट उघडले नाही .
Venginadu is a region spread over the mandals of Godavari and Krishna districts. https://en.wikipedia.org/wiki/Vengi
बंगाल मधील वंग आणि वेंगी नाडू मध्ये उच्चार साधर्म्य आहे . वंग आणि वेंगीनाडू शब्दाचा अर्थ केवळ स्थान होतो कि हे दोन्ही प्रदेश पूर्वेस आहेत म्हणून पूर्वेकडचा प्रदेश असा काही राहिला असेल
** वेंगचु – v, 1. सिसक_सिसक_कर_रो तेलगू हिंदी अनुवाद (संदर्भ हिंदी विक्शनरीतील तेलगू -हिंदी शब्दावली )
** वंकट vāṅkaṭ -- (a) curved; intricate, difficult. (हिंदी विक्शनरी )
** वंकिम vaṅkim -- (a) slightly curved/bent; hence वंकिमता (nf). (हिंदी विक्शनरी )
** वंग vāṅg -- (nm) the eastern Indian state of Bengal; (हिंदी विक्शनरी )

* स्थलनामासाठी नीटशी संगती लागत नाही म्हणून संबंध नाही असे काही संदर्भ

** वेङ्घर Pride of beauty ( Spoken Sanskrit dictionary) शब्द कसा तयार वापर होतो ते एक्सप्लेन करण्यात अपयश
** वेंग (p. 450) vēṅga f ए Embrace, clasp, hug, the comprehension of the arms extended circularly and meeting in front. v मार, घाल. वेंग मारणें To gather up within the embrace of the arms (grass, leaves &c.)वेंग) A term for a female monkey having a young one clinging to her breast.; वेंगेवर घेणें To take and carry on the hip (a child &c.) molsworth ; वेंगटणें or वेंगडणें (p. 450) vēṅgaṭaṇē or ṃvēṅgaḍaṇēṃ v c Formations from वेंवें, or from वेडावांकडा.; वेंगडी The muscles as affected by cramp or spasm
** - venge लॅटिन to प्रोटेक्ट -वेग veg -- (nm) speed, velocity; momentum.

* स्थलनाम विषयक मुख्य लेख दुवा