हानाबी (花火)

जपानी माणूस हा हाडाचा ‘सोशिअल ऍनिमल’ आहे. काहीतरी कारण शोधून जथ्थ्याने एकत्र येउन साके आणि खासकरून बीयरच्या बाटल्यांवर बाटल्या रिचवत जीवनाचा आनंद लुटणॆ हे त्यांच्या रक्तातच आहे. असाच एक सामजिक सोहळा म्हणजे हानाबी - ‘फटाक्यांची आतिषबाजी’. हे जपानी फारच कलासक्त असतात त्यांची लेखी लिपी 'कांजी' हे त्याचे प्रतिक आहे. एक कांजी म्हणजे एक शब्द असतो. ह्या कांजी एकापुढे एक जोडून नवीन शब्द तयार होतात.
हानाबी, 花火 हा शब्द हाना (花) म्हणजे फुल आणि बी (火) म्हणजे आग ह्या दोन कांजींनी बनला आहे त्याचा अर्थ - आगीची फुले. किती छान आणि कलात्मक शब्द बनवला आहे.

खरतर आपल्या देशातील कसल्याही क्षुल्लक कारणासाठी केलेली आतिषबाजी बघितलेल्यांना हे काय फॅड ब्वॉ? असे वाटू शकेल, पण रूढीप्रिय जपानमधे फारच गाजावाजा करून हानामी साजरी केली जाते. घरे बांधण्यासाठी केलेल्या लाकडाच्या मुबलक वापरामुळे जपान तसा नेहमी आगीच्या धोक्याखाली असणार देश आहे. त्यामुळॆ कदाचित फटाके वाजवण्यावर प्रचंड बंधने येउन ‘फटाक्यांची आतिषबाजी’ साजरी करण्यासाठी हानाबी चालू झाली असावी (हे माझे मत). खरेतर जपान्याला काहीतरी करून सर्वांबरोबर एकत्र येउन दारू रिचवण्याचाच शौक जास्त, काहीतरी कारण हवे :)

तर जपान मधे उन्हाळ्यात जुलै एंड किंवा ऑगस्ट सुरुवातीला ही हानाबी प्रत्येक नगरपालिकेच्या हद्दीतील नदीकाठी ही हानाबी साजरी केली जाते.

हानाबीची सुरुवात जपानी माणसासाठी आदल्यादिवसापासून सुरु होते. आदल्या रात्री जाउन जागा आरक्षित करावी लागते. महत्वाचे म्हणजे त्या आरक्षित जागेवरून अजिबात भांडणे होत नाहीत. आरक्षण न केलेल्या जोड्प्यांना आनंदाने सामावून घेतले आते. साकेचा आणि खासकरून बीयरचा (उन्हाळा असल्यामुळे) अंमल जपन्याला ‘रगेल’ न बनवता ‘रंगेल’ बनवतो.

ह्या नीळ्या ताडपत्री म्हणजे आरक्षित केलेली जागा.

दुपारच्या जेवणानंतर जपानी मंडळी हळूहळू नदीकिनार्या"वर जमू लागते आणि आरक्षित केलेल्या जागेवर स्थानापन्न होउ लागते (अजिबात भांडणे न होता). जनतेचा अफाट सागर नदीच्या दुतर्फा दुपारच्या उन्हातच जमा होउ लागतो.

आता फटाक्यांची आतिषबाजी तर रात्री होणार मग दुपारपासून गर्दी का असा प्रश्न तुम्हाला पडणे सहाजिकच आहे. पण असा प्रश्न ‘पिण्यासाठी जन्म आपुला’ हे ब्रीदवाक्या असण्यार्याा जपान्याला पडणॆ शक्यच नाही. बीयरच्या बाटल्या रिचवत, आनंदाने कलकलाट करीत रात्रीचा अंधार होण्याची वाट बघत असतात (आतिषबाजी बघण्यासाठी हो, हे नमूद केलेले बरे ;)). अंधार जेवढा जास्त उशीर करून येइल तेवढे चांगले, तेवढीच बीयर जास्त ढोसता येते :P

आता सर्वच जण एवढीssss ढोसतात की पोट ‘रिकामे करणे’ आलेच, त्यासाठी पोर्टेबल कमोड्सची सोय केलेली असते.(खालील फोटोमधे लाल खूण असलेली जागा.) हा फोटो टाकण्याचे कारण म्हणजे ह्या पोर्टेबल कमोड्स समोर असलेली ही तोबा गर्दी, रांग दुपारपासून जी लागलेली असते ती हानाबी संपली तरी तेवढीच असते :) :) :) काही महाभाग असे असतात कि त्यांचा हानाबी सोहळा त्या पोर्टेबल कमोड्सच्या रांगेतच संपून जातो ;)

आता अंधार पडू लगतो आणि चालू होते हानाबी (花火) - ‘फटाक्यांची आतिषबाजी’. चोहोकडुन मग फक्त एकच ललकारी ऐकु येउ लागते "सुगोइ किरेssss, सुगोइ किरेssss". जपानी ललना तर अक्षरशः चिरकत असतात (बहुतेक पोटातली बियर चिरकत असावी ;))

मला स्वतःला ही हानाबी तितकीशी आवडली/आवडत नाही, पण अनुभव म्हणून फार छान सोहळा होता.