बाय बाय क्लिक क्लॅक डिंग!!!!

छान लिहिलयस रे ऋ. :)

"एके काळी आपल्या सार्‍या काड्यंनिशी आमच्या कुटुंबाच्या मागे उभ्या राहिलेल्या टाईपरायटरचे काळाच्या पडद्याआड जाणे अपेक्षित असले तरी मनात कुठेतरी दुखवून गेलेच!"

भावस्पर्शी...!!!! कौतुक हो....!!

छान लिहिलेस.
तुझ्या भावना समजु शकते.

मस्त आठवण.

एका टप्प्यावर (इलेक्ट्रॉनिक) टाईपरायटर कारखान्यामध्ये काम केले. त्यावेळी इलेक्ट्रॉनिक टाइपरायटर आला असला तरी तो इतका महाग असे की मॅन्युअल टाईपरायटरला पर्याय नव्हता.

त्याच सुमारास कंप्यूटर आणि डॉट मॅट्रिक्स प्रिंटर देखील आले होते. परंतु त्या ठिपक्यांनी बनलेल्या (वर्डस्टारमध्ये कंपोझ करून -आणि चुका तपासून पुन्हापुन्हा दुरुस्त करून छापलेल्या) अक्षरांपेक्षा टाईपरायटरमध्ये सुबक अक्षर येई. म्हणून 'टाईपरायटरला मरण नाही' असा आम्हा लोकांचा समज होता.

शिवाय अजून एक सॉफ्ट इश्यू टाईपरायटरच्या पथ्यावर होता. तो म्हणजे कंप्यूटरवर टायपिंग करणारा माणूस कंप्यूटर ऑपरेटर (आज आयटी वाला समजला जातो तसाच ;) ) वरच्या दर्जाचा समजला जाई आणि त्याला जास्त पगार द्यावा लागे. शिवाय कंप्यूटरवर फारशी काही अ‍ॅप्लिकेशन्सही नसत. म्हणून कम्प्यूटर घ्यायच्या ऐवजी टाईपरायटरच वापरण्याकडे ऑफिसच्या मालकांचा कल असे.

टाईपरायटरला अखेरचा कडक(ट्ट) सलाम.

आठवणी छान आहेत.
लेखन आवडले.

या बातमील वैयक्तिक संदर्भ असल्याने आठवण वाचताना अधिक मजा आली...

छान लिहिलायस लेख , मागे रामदास यानी लिहिलेला शिलाई-मशीनचा उल्लेख असलेला लेख आठवला.
ज्या यंत्रांमुळे आपला चरितार्थ चालतो , ती यंत्र न राहता आपले अवयव होतात मग जिवापाड प्रेम करणे ओघाने आलेच

मस्त रे ऋ. परवा ती बातमी वाचली तेव्हाच वाटले होते कोणीतरी लिहील म्हणुन.

चान चान.

छान लिहलय रे.. वाचून लहान असताना मामाच्या ऑफिसमध्ये केलेलं टायपिंग आठवले.

- (कॉम्पुटर टायपिस्ट) पिंगू

आवडले.

मस्त लिहिलं आहेस रे, मला बाबांनी दहावि झाल्यावर टायपिंग शिकायला पाठवलं होतं त्याची आठवण झाली. मला पहिली मैत्रिण तिथंच मिळाली, आज फोन करेन तिला.

छानच लिहिलय!

काँप्युटरने केवळ टाइपरायटरची जागा घेतली असे नाही तर स्टेनो-टायपिस्ट हे पदच खालसा केले आहे. आताशा साहेब लोकच मजकूर लिहितात आणि इ-मेलनी पाठवतात किंवा प्रिंट-आउट काढतात (सर्कारी हपिसात चित्र वेगळे असू शकेल!)

वर माझीही शँपेन यांनी म्हटल्याप्रमाणे रामदासांच्या शिलाई-मशीनची आठवण आली.

माझ्या ऑफीसातले एक सहकारी निवृत्त झाले तेव्हा त्यांना काय भेट द्यावी असं विचारल्यावर ते म्हणाले 'माझं मशीन मी घरी घेऊन जातो.' अर्थात सरकारी कारभारात हे शक्य नसते. मग मी माझे खाजगी ऑफीस बंद केले तेव्हाचा एक टाईपरायटर माझ्याकडे होता तो भेट दिला. रेमींग्टनचे ते मशीन घेऊन जाताना त्यांच्या चेहेर्‍यावर जो आनंद झळकत होता ...त्या मशीनची उरलीसुरली किंमत वसूल झाली.
एकेका पिढीची ही एक खूण असते. आधी शिलाई मशीन नंतर टाइपरायटर .आता ह्या पिढीत एमबीएची डिग्री.
गेले ते दिवस. हाल्डावर बसणारे रेमींग्टनवर बसायचे नाहीत. रेमींग्टन वाले गोदरेजवर नाही ...(कोरसच्या रीबनीची एक डबी अजूनही जपून ठेवली आहे. )

परवा डि.एन.ए. वाचत होतो त्यात ही बातमी बाचली आणि मन २०-२२ वर्षे मागे पळालं. त्या काळाशी जुळलेली एक नाळ तुटल्यासारखं वाटलं.. मी स्वतः आयुष्यात या ज्या काही ठिकाणावर आहे त्यामागे अनेक व्यक्तींप्रमाणेच अनेक वस्तुंचाही हातभार आहे. एके काळी आपल्या सार्‍या काड्यंनिशी आमच्या कुटुंबाच्या मागे उभ्या राहिलेल्या टाईपरायटरचे काळाच्या पडद्याआड जाणे अपेक्षित असले तरी मनात कुठेतरी दुखवून गेलेच!

लेखकाने माझेच मनोगत लिहिल्यासारखे वाटले.
शेवटचा पॅरा विशेषतः जास्तच हळवा करुन गेला.

अभिज्ञ.

फार सुंदर लिहिले आहे, आवडले. वेगवान आणि अचूक टंकन हे पाहणेही छान असू शकते. या मोठ्या टंकनयंत्रांशिवाय काही घडीची यंत्रेही असत. छोटेसे उंचीने कमी असणारे कोठेही नेता येणारे यंत्र मला फार मोहक वाटत असे.

तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीच्या ओघात वस्तू मागे पडल्या तरी त्याबाबतीतल्या आठवणी कुठच्यातरी गुलाबी द्रव्याने पुसून टाकता येत नाहीत. पुलंच्या प्रवासवर्णनात त्यांनी 'प्रवासातला मी' चं वर्णन केलेलं आहे. तंत्रज्ञानाने बदलणाऱ्या जगातल्या, काळातील प्रवासात देखील 'प्रवासातला मी' चं वर्णन आलं की ते हृद्य होतं. या लेखात ते साधलेलं आहे.

हा लेख आपण पुन्हा लिहून सविस्तर व मोठा करून लिहावा ही विनंती. हिमनगाच्या टोकाचंच वर्णन आल्यासारखं वाटलं. हा दोष म्हणून सांगत नाही, आख्खा हिमनग बघण्याची इच्छा झाली म्हणून लिहिलं आहे.

खरंतर मी इतक्या मागच्या(?) पिढीचा वगैरे नाही पण टाईपराईटरच्या आठवणी मात्र आहेत. मोठ्या शहरांच्या मानाने अविकसीत शहरातल्या लोकांची मानसीकता १०-२० वर्षे मागे असते असे म्हणल्यास अतिशयोक्ती होणार नाही. जेव्हा कंप्युटर्स बर्‍यापैकी मध्यमवर्गाजवळ आले तेव्हाही टाईपिंग शिका असे सल्ले मिळाल्याने आम्ही ते शिकलो, मराठी आणि इंग्रजी दोन्ही एकत्रच. टाईपिंग शिकताना बहुदा देशी कंपनीचे फार आवाज करणारे राईटर्स आम्हाला दिले होते. पण तिथे निवडक आणि नविन असणार्‍या रेमिंग्टनकडे आमचे नेहमीच लक्ष असायचे, नजरा चुकवुन अधुन मधुन ते बडवण्याची संधी सोडायचो नाही. आम्हाला दिलेल्या टाईपराईटर्स मुळे रात्री हात फार दुखायचे म्हणून असेल, भविष्यात रेमिंग्टन नक्की घ्यायचे असे तेव्हा एक स्वप्न होते. (यु हॅव गॉट मेल मध्ये मेगचा बॉयफ्रेंड जेव्हा अजुन एक टाईपराईटर घेतो तो प्रसंग बहुदा त्यामुळेच आवडून गेला होता, मित्र मैत्रिणी आमच्यावर हसत असतील हे ऐकुन. असो). पुढे इंजिनीअरींग ला गेल्यावर आमच्या रुमच्या समोर एक टाईपराईटींग इन्स्टिट्युट होती, तिथे ३०-४० लोकांना सतत खड खड करताना पाहुन मन विषण्ण व्हायचं, वाटायचं हे लोक जगाच्या कीती मागे आहेत. एकीकडे कंप्युटरने जग व्यापलं होतं आणि हे टाईपिंग शिकत होते. कंप्युटरवरती तेव्हा टाईपिंग शिकायचं सॉफ्टवेअर फुकट मिळायचं... (हे बहुदा सर्वात पहिले वापरलेलं जावा अ‍ॅपलेट).

आठवणींनी आठवणी आठवल्या..

ऋ,लेख आवडला..
स्वाती

मस्त लेख ऋषी..आवडला आणि २० वर्ष मागे घेऊन गेला.

लेख व प्रतिसाद वाचनीय

छान लेखन

अमोल केळकर

छान लिहले आहेस , आवडले .

लिखान आवडले ....

असेच लिहित रहा.. वाचत आहे

आज वाचल अगदी निवांत बसुन.
फार छान वाटल वाचताना. खरच आपल्या जिवनाशी निगडीत गोष्टी हळु हळु आपला एक भाग होउन जातात नाही?
अन काय हो? दहिसर अस होत? जस तुम्ही लिहिलय तस? अजबच!
आम्च्या कड पण साहेबांच्या काळचा टाइप रायटर आहे, अन अजुनही तस्साच चालतो. माझे सासरे अजिबात तयार नसतात घरातली आम्च्या मते असलेली 'अडगळ' काढायला. अर्थात इमोशनल इव्हॉल्वमेंट आम्ही समजु शकतो नाही अस नाही.

छान लेख.. आवडला. एकदा भावना जुळल्या, जडल्या की मग यंत्र नुसती निर्जीव वस्तु न राहता त्या आपल्या भाव-जीवनाचा भाग बनतात.. मग चावीचं घड्याळ, चाबीचा / इलेक्ट्रॉनिक ग्रामोफोन ह्या गोष्टी डिजीटल क्लॉक आणि आयपॉडच्या जमान्यातही हळव्या करुन जातात..
आता हातात डिजीटल कॅमेरा असला तरी दहा-बारा वर्षांआधीपर्यंत नागपुरच्या महाराजबाग रोडवर फुटपाथी दुकान लावून बसलेले पासपोर्ट फोटोवाले आठवतात. ह्यांच्याकडे जे कॅमेरे होते, त्यांना काळी कापडं लावलेली असायची, आणि फोटो घेतांना फोटोग्राफर कॅमेर्‍यात मुंडी टाकून फोटो काढायचा !

खुपच छान लिहिलं तुम्हि.