भारतदर्शन : सांस्कृतिक गीतगंगा : मिझोराम - आराकान

समर्पक's picture
समर्पक in भटकंती
20 Mar 2020 - 10:18 pm

हा लेख प्रत्यक्ष भटकंतीचा नसला तरी, एक प्रादेशिक वैविध्याचा अनुभव देणारा असल्याने या विभागात लिहितो आहे. यात आपण भारताची सफर करणार आहोत पण दृकश्राव्य संगीताच्या च्या माध्यमातून... भारतात अनेक बोली-भाषांमधील स्थानिक सांस्कृतिक झलक दाखविणाऱ्या गीतांची निवड करून रोज थोडी येथे देण्याचा हा उपक्रम असेल. अट इतकीच कि सगळी गाणी पूर्ण पाहायची-ऐकायची, काही आवडतील काही नाही आवडणार, काही गुणगुणावीशी सुद्धा वाटतील तर काही भाषा किंवा सुरावट अपरिचित असल्याने निरस वाटू शकतील, पण कशीही असली तरी आपल्या सांस्कृतिक वैभवाचा अनुभव करून देणारी आहेत आणि म्हणून या पुढील काही दिवस चालणाऱ्या 'वॉच पार्टी' साठी आग्रहाचे आमंत्रण! लेखाची रचना रोज बदलून नवीन गाणी पहिले व आधी प्रसिद्ध झालेली खाली अशा प्रकारे मांडणी करण्यात येईल.

आवडतंय का पहा, आणि हो, काही सुचवायचे असेल तर जरूर व्य नि करा... (प्रादेशिक वा भाषाभिमान गीतांचा समावेश शक्यतो टाळण्याचा प्रयत्न असेल, कँडिड म्हणतात असा अनुभव अपेक्षित आहे म्हणून).
एकंदर धागा जड होणारसं दिसतंय, लोड व्हायला वेळ लागेल त्यामुळे काही प्रदेश या भागात घेऊन नंतर नवा धागा याच मालिकेत सुरु करेन.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

११. आराकान (म्यानमार) - भाषा रखाइन

काय पाहाल : आराकान प्रांतातले अंकोरवाट-बोरोबुदूर च्या तोडीचे अगदीच अपरिचित ऐतिहासिक स्थळ 'म्राऊक उ', नेत्रसुखद निसर्ग
काय ऐकाल : आग्नेय आशियाशी भारताचे नाते जोडणारा भाग असल्याने मिश्रा संगीत.

आराकान - भाषा रोहिंग्या

काय पाहाल : रोहिंग्या जमातीचे जीवन. अतिशय साध्या प्रतीचा व्हिडिओ आहे, पण त्यांच्या वेगळ्या कलाशैलीची झलक त्यात मिळते.
काय ऐकाल : संगीतावर अरबी-इस्लामी प्रभाव, मेंडोलिन चा वापर, चाल हिंदी बंगाली गीतांच्या अधिक जवळ.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

१२. मिझोराम - भाषा लुशाई

काय पाहाल : राजधानी ऎजॉल
काय ऐकाल : आधुनिक संगीत.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

आधीचे व्हिडीओ

१. हिमाचल प्रदेश - भाषा हिमाचली पहाडी

काय पाहाल : पहाडी जनजीवन, वेशभूषा, घरे-शेती
काय ऐकाल : नव्या शब्दांवर जुन्या लोकगीताचा बाज, केहेरवाचा जलद गती ताल, एक लडिवाळ भांडण

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

२. उत्तराखंड - भाषा गढवाली पहाडी

काय पाहाल : अल्मोडा शैलीतील मंदिरे, पहाडी दागिने, गढवाल हिमालय
काय ऐकाल : प्रसिद्ध पहाडी लोकगीत (आजकाल लोकांना आवडणाऱ्या भडक रंगात)

उत्तराखंड - भाषा कुमाऊंनी पहाडी

काय पाहाल : एक वेगळी कथा - एक वेगळा विषय, पहाडी लग्न
काय ऐकाल : आधुनिक गीत

अजून एका कुमाऊंनी संस्कृतीचं दर्शन घडवणाऱ्या एका पहाडी गीताचा दुवा : https://www.youtube.com/watch?v=SlA-hR7AvVQ

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
३. मेघालय - भाषा आचिक (पश्चिम मेघालयाची गारो जमातीची - तिबेटी भाषासमूहातील भारतीय भाषा)

काय पाहाल : मेघालयातील जनजीवन, वेशभूषा, घरे-शेती, पारंपरिक वाद्ये
काय ऐकाल : पेरणी गीत

मेघालय - भाषा खासी (मध्य मेघालयातील खासी जमातीची ऑस्ट्रोएशियाटिक भाषासमूहातील भारतीय भाषा)

काय पाहाल : मेघालयच्या रोलिंग हिल्स, हिरव्यागार टेकड्या, एक छान संदेश.
काय ऐकाल : पृथ्वीमातेचे गीत, पारंपरिक व आधुनिक वाद्यांचा मिलाप

मेघालय - प्नार/पनार (पूर्व मेघालयातील जैंतिया जमातीची ऑस्ट्रोएशियाटिक भाषासमूहातील भारतीय भाषा)

काय पाहाल : नेत्रसुखकर निसर्ग - प्रसिद्ध क्रांग सूरी धबधबा, पूर्व मेघालयचा पर्जन्यसिक्त परिसर
काय ऐकाल : आधुनिक गीत

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
४. तिबेट - भाषा बोड-स्काड (तिबेटी)

काय पाहाल : तिबेटी बौद्ध धर्मातील ताई सितूपा पंथाची परंपरात्मक श्रीमंती
काय ऐकाल : युवा तिबेटी कलाकारांचे आधुनिक गीत

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

५. लडाख - भोटी / लडाखी भाषा

काय पाहाल : विविध ऋतूंतील लडाख
काय ऐकाल : पद्मा डोलकार यांचा सुरेल आवाज

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

६. भूतान - झोन्गखा भाषा (भूतानी)

काय पाहाल : भूतानचा निसर्ग, शहरे, एक तरल प्रेमकथा
काय ऐकाल : आधुनिक गीत

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

७. सिक्कीम - भुतिया/सिक्किमी भाषा

काय पाहाल : सिक्कीमचे सौंदर्य, काही सामाजिक रिवाज
काय ऐकाल : पारंपरिक गीत

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

८. त्रिपुरा - कोकबोरोक भाषा

काय पाहाल : त्रिपुरातील जनजीवन
काय ऐकाल : सुरेल सारंग रागावर आधारित रचना

त्रिपुरा - चकमा भाषा

काय पाहाल : त्रिपुराचा निसर्ग
काय ऐकाल : आधुनिक गीत (मूळ गीताचे कव्हर)

त्रिपुरा - भाषा ब्रू (रिआंग जमात)

काय पाहाल : रिआंग जमातीचे संपन्न वस्त्र वैभव व चांदीचे पारंपरिक दागिने. होजगिरी नृत्य
काय ऐकाल : आधुनिक ठेक्याचे गीत (सुरुवातीचे १ मिनिट व शेवटची काही मिनिटे वगळावीत)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

९. पोर्बोत चत्तोग्राम (चितगाँव हिल ट्रॅक्ट, बांगलादेश) - भाषा चकमा

काय पाहाल : पूर्व बांगलादेश भागातील निसर्ग,
काय ऐकाल : नवी रचना

पोर्बोत चत्तोग्राम (चितगाँव हिल ट्रॅक्ट) - बासरी वादन.

काय पाहाल : रंगामाटी, पूर्व बांगलादेश भागातील निसर्ग
काय ऐकाल : बासरीची सुरेल फ्युजन रचना

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

१०. चत्तोग्राम (चितगाँव) - भाषा चातगिय्या.

काय पाहाल : चितगाँव, पूर्व बांगलादेश भागातील निसर्ग, जलाधारित जीवन
काय ऐकाल : बंगाली नाविक गीताचा ठेका व चलन

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

प्रतिक्रिया

कंजूस's picture

21 Mar 2020 - 8:28 am | कंजूस

चांगला उपक्रम.

नि३सोलपुरकर's picture

25 Mar 2020 - 12:08 pm | नि३सोलपुरकर

धन्यवाद समर्पकजी .

तेजस आठवले's picture

25 Mar 2020 - 7:53 pm | तेजस आठवले

भारीच. छान वाटले.

अनिंद्य's picture

27 Mar 2020 - 2:28 pm | अनिंद्य

झकास !
आयडियाची कल्पना फार आवडली.